Test: Smart Forfour (2014)

Eens in de zoveel tijd komt er een auto voorbij die we gerust mogen scharen onder de noemer 'Miskend Talent'. De eerste Smart Forfour was zo'n auto, als je het ons vraagt. De vijfdeurs hatchback die het Daimler-concern in samenspraak met Mitsubishi ontwikkelde reed ronduit prettig, bood relatief veel ruimte en blijkt inmiddels op technisch vlak ook behoorlijk betrouwbaar. Toch kon het in 2004 geïntroduceerde model nooit echt potten breken bij het grote publiek en bleef de verkoopteller in Nederland steken bij 3.604 op naam gezette exemplaren. Daar kan de schoorsteen natuurlijk niet van roken, dus trok Smart eind 2006 de stekker uit het model.

Zeven jaar later stoffen de Duitsers de typenaam echter weer af, zij het dit keer voor een heel ander model. De Forfour is opnieuw een auto met vijf portieren en – natuurlijk – vier zitplaatsen, maar hij is een flink stuk gekrompen ten opzichte van zijn voorganger. Waar de vorige Forfour 3.75 meter lang was en qua maatvoering in het B-segment viel, komt de nieuweling niet verder dan een krappe drieënhalve meter, waarmee hij trouwens tachtig centimeter langer meet dan de eveneens compleet vernieuwde Fortwo (zie de volgende pagina). Onderhuids hebben beide Smarts dus veel meer gemeen dan voorheen, terwijl we dezelfde techniek dus ook terugvinden onder de Renault Twingo. De nieuwe Forfour speelt zijn spelletje dus voortaan in het A-segment, midden in de keiharde concurrentie van alle andere supermini's.

Springveer

Opmerkelijk aan de Forfour is dat hij voortaan achterwielaandrijving heeft. Net als bij de Twingo en kleinere broertje liggen de motor en versnellingsbak ingeklemd tussen de achterwielen. Er is voorlopig keuze uit twee driecilinder benzinemotoren: een atmosferische versie met een maximumvermogen van 71 pk en een geblazen 0,9-liter met 90 paardenkrachten, een derde instapmotor met 60 pk volgt in het tweede kwartaal van 2015. Dat laatste geldt ook voor een nieuw ontwikkelde automatische versnellingsbak met dubbele koppeling, die alleen met de sterkste twee motorkeuzes te combineren is. Standaard levert Smart een handgeschakelde vijfbak, die soepel zijn werk doet zonder opvallend strak of bijzonder prettig te schakelen. Wel valt op dat de overbrengingsverhoudingen van de transmissie aan de lange kant zijn: wie netjes vroeg opschakelt krijgt zo nu en dan te maken met een toerental dat nét te ver terugvalt, waardoor de motor eventjes onder zijn ideale toerengebied belandt en je een paar tellen moet wachten voordat de turbo in actie komt. Op die afstemming valt dus nog wel wat aan te merken, maar zodra je de driecilinder iets wakkerder houdt, krijgt-ie de vierdeurs Smart heel lekker mee in de verkeersstroom.

Qua rijden schaart de Forfour zich aan de meer volwassen kant van het A-segment. Dat is een uitspraak met veel nuance, want de verschillen in dit deel van de markt zijn even klein als belangrijk. Om te beginnen is de Smart duidelijk stiller en rustiger om te rijden dan 'simpeler' modellen zoals de Toyota Aygo en de Kia Picanto; de isolatie van onderstel en windgeruis is heel redelijk voor dit segment, en het chassis is aangenaam rustig – gevoelsmatig ook iets soepeler dan de Twingo maar dat is alleen definitief vast te stellen tijdens een directe vergelijking. Die souplesse is trouwens een groot voordeel ten opzichte van de Fortwo, want die is door zijn kortere wielbasis aanmerkelijk stoteriger. Overigens levert Smart optioneel een sportonderstel en grotere wielen, maar die zouden wij lekker laten voor wat ze zijn. Immers: wie zit er in een drukke stad nou te wachten op een onrustige springveer?

In een wereld vol krappe straatjes en kleine parkeervakken word je juist blij van wendbaarheid en overzichtelijkheid, en daar blinkt de Smart Forfour in uit. Dankzij de achterin geplaatste motor kunnen de voorwielen extreem ver indraaien en dat bezorgt de Forfour een draaicirkel van slechts 8.65 meter. Dat is ideaal, want straatjekeren is kinderspel in dit ding. Wat dat betreft is de nieuwe Forfour meer dan ooit een echte Smart, hij voelt zich absoluut thuis in de 'urban jungle'.

Readyspace

Ten opzichte van zijn voorganger is het interieur van de Fortwo flink krapper geworden: de bagageruimte is handig van vorm maar biedt slechts plek aan 185 liter. Door de achterbankleuningen en voorstoelleuning om te klappen vergroot je die ruimte eenvoudig, maar groot is de Smart allerminst. Opvallend genoeg is de flexibiliteit van het interieur wel beter uitgedacht dan bij broertje Twingo, zij het tegen meerprijs, want desgewenst rust Smart de Forfour uit met een 'readyspace' achterbank. Daarbij klappen de zittingen eenvoudig weg in de vloer en ontstaat een ruimte voor grotere objecten zoals kamerplanten of een grote flatscreen. Een aanrader.

Met de zittingen op hun originele plek blijkt de Forfour achterin ronduit krap, ook voor mensen van normaal postuur. Helaas is dat een minpunt dat we ook kennen uit de Twingo, wat eveneens geldt voor de ietwat merkwaardige zitpositie achter het stuur. Je zit wat hoog en dicht op het – overigens keurig in elkaar gezette en speels ontworpen – dashboard, terwijl de verstelmogelijkheden van stuurwiel en stoel te wensen over laten. Jammer, want in concurrenten als de Hyundai i10 of Seat Mii is dat simpelweg beter voor elkaar. Maar goed, dat soort auto's biedt weer niet de eigenzinnigheid die de nieuwe Forfour wél kenmerkt. De nieuwe vierdeurs Smart is dus niet op alle gebieden een even volwassen auto geworden, maar wat ons betreft is hij slimmer dan ooit en een welkome toevoeging op het bestaande aanbod.