Lancia Ypsilon ontmoet voorvader Y10, waarmee je ook al 1 op 20 haalde

Lancia leidt buiten Italië sinds jaar en dag een sluimerend bestaan. De tijd van de Y10, Delta, Prisma, Thema, Dedra, Kappa, Lybra, Musa en Thesis ligt allang achter ons. Het enige model, de Ypsilon, krijgt voor het laatst in 2011 een nieuwe huid. In Nederland voert de importeur het model tot 2017. Daarna wordt het stil rond het ooit technisch zo innovatieve nichemerk, tot 2023. Binnen Stellantis, waartoe het merk nu behoort, is er dan weer geloof in Lancia. Met de Pu+RA HPE-concept-car, die als voorbode van de Ypsilon fungeert, verrast Lancia vriend en vijand. Door gebruik te maken van standaardtechniek op het ECMP-platform kan met relatief weinig kosten toch een opvolger van de Ypsilon worden gecreëerd. Ook lift hij met de elektrificering mee doordat hij techniek deelt met de Opel Corsa en de Peugeot 208. Ten opzichte van zijn twee concerngenoten vervult de Ypsilon de rol van nicheproduct met bijbehorend prijskaartje, startend bij ruim €30.000. Je kunt hem als hybride of als volledig elektrische auto bestellen. Net als in voorgaande jaren is hij er in een basistrim en als ultraluxueus aangeklede LX. De AutoWeek-duurtestauto is de Edizione Cassina Limitata, die alleen nog dit jaar leverbaar is.

Y10 is een driedeurs

Misschien ben je de Y10 vergeten. Toch is hij jarenlang de pilaar waarop het merk Lancia steunt. De Y10 – aanvankelijk de projectcode – is in 1985 de opvolger van de inmiddels als classic gekwalificeerde A112. Hij is met zijn eigenwijze vormgeving en aankleding de perfecte niche-auto voor wie een Panda of Polo te gewoontjes is. De nieuwste creatie volgt precies dezelfde koers. Het is een regelrechte Stellantis-kloon, want de Ypsilon is onderhuids identiek aan een Opel Corsa of een Peugeot 208. Uiteraard is de jongste versie een vijfdeurs hatchback. Zijn voorvader uit 1985 is een driedeurs. Tegenwoordig heeft een driedeurs geen schijn van kans, tenzij het een Mini is. In zijn tijd is de Y10 een bijzondere eend in de bijt, want zijn achterklep staat verticaal en is zijdematzwart gespoten om de aerodynamische vorm te benadrukken.

Y10 valt erg op

Dat geldt niet voor de Y10 op de foto’s. Dat is de zogeheten Fila-uitvoering, vernoemd naar het Italiaanse sportkleding- en schoenenmerk. Vandaar de logo’s die je op een paar punten tegenkomt, de blauw-rode striping, de witte bumpers en zelfs witte wieldoppen. De Y10 valt nogal op als hij in de showrooms verschijnt met zijn uitgesproken wigvorm, die een Cw-waarde oplevert van slechts 0,31. De sterk aflopende motorkap en de vlak liggende verlijmde voorruit dragen hier hun steentje aan bij. De Y10 is getekend in Fiats Centro Stile – mede door de Nederlander Tom Tjaarda – maar we zien ook de hand van Giugiaro, die mee mocht doen aan de competitie. In sommige landen gaat de chique B-segment-auto als Autobianchi door het leven, bij ons als Lancia. De grille draagt echter tot aan de grote facelift het Autobianchi-logo. Op de achterklep staat de merknaam zelfs voluit geschreven. Ronduit verwarrend toch?

Y10 heet vanaf 1995 Ypsilon

Na 1.134.248 stuks gaat de Y10 vanaf 1995 verder als Ypsilon en in 2024 verschijnt de vierde versie. Vergeleken met de Y10 leeft hij op veel grotere voet. Of is het andersom? Leeft de Y10 juist op kleine voet? Hij meet tussen zijn 13-inch voor- en achterwieltjes slechts 2,16 meter, de nieuwste 2,56 meter. De groei zit hem ook in de lengte en de breedte: 2,39 versus 4,08 respectievelijk 1,51 versus 1,76 meter. En het gewicht? Van 780 naar 1.182 kilo. Van 13-inch naar 17-inch wielen, van bandenmaat 135/70 naar 205/45. Over autobesitas gesproken!

Huidige Ypsilon een designstatement

De Ypsilon anno 2025 is een waar designstatement geworden, ook al moet hij passen in het keurslijf van moeder Stellantis. Niettemin heeft Lancia-ontwerper Emanuele Torrassorri zijn uiterste best gedaan er iets bijzonders van te maken. Hij heeft talloze details van verscheidene modellen uit het verleden nieuw geïnterpreteerd. Zo zien we de schildvormige Lancia-grille terug in een verlicht kruis en zijn de achterlichten, waarin de richtingaanwijzers de vorm van een kwartslag gedraaide Y hebben, een knipoog naar de Stratos. Voor de C-stijl, die het logo draagt, is de Beta HPE de inspiratiebron. Toch kun je de Ypsilon onmogelijk als retro-auto omschrijven. Daarvoor is hij als geheel te origineel.

Heerlijk instappen door die enorme portieren

Wat stap je toch gemakkelijk in. Twee portieren in plaats van vier levert een ruime instap op, als je tenminste de ruimte krijgt om de portieren helemaal te openen. In een krap parkeervak moet je je achterwerk op de zitting draaien om te kunnen uitstappen. Naar achteren kost wat meer moeite, maar dankzij de clevere dubbele stoelscharnieren is er voldoende ruimte om te manoeuvreren. Van de voorpassagiers verlang je wat inschikkelijkheid, want beenruimte is er amper als de stoelen in normale positie staan. Wat wil je ook op een wielbasis van 2,16 meter. Binnenin die aloude Y10 missen we de uitstraling van de LX-uitvoering. Die verwent het oog met fraai alcantara op dashboard, stoelen en achterbank.

De Fila biedt juist frivoliteit. De malle rode stoffering – inclusief Fila-logo – is oogverblindend, maar o zo vrolijk. Er zit niets te veel of te weinig op de Y10. De lange pook van de vijfbak steekt trots uit de vrijwel vlakke vloer. Eromheen iets wat je een middenconsole zou kunnen noemen. Het dashboard herbergt de basisbenodigdheden, zoals schuifjes voor ventilatie en verwarming, en nog een handvol drukknopjes voor achteruitverwarming, mistachterlicht en achterruitwisser plus een loze schakelaar. Een toerenteller ontbreekt om begrijpelijke reden: je zou kunnen schrikken van de toeren die het machientje op de snelweg maakt. Die ruimte gebruikt Lancia voor een reeks diodes die al of niet waarschuwen voor onheil of je herinneren aan de choke die je hebt vergeten terug te duwen nadat de motor is opgewarmd. Binnen de mini-maatvoering voelt het interieur bijzonder luchtig en zelfs ruim aan, althans voorin. Je zit wat hoog op de bok, wat een perfect zicht rondom garandeert, geholpen door de flinkerdunne A-stijltjes, amper een C-stijl en lange zijruiten. Een achteruitrijcamera en sensoren die ‘blinde’ vlekken detecteren, zijn overbodig. Het dashboard steekt amper het interieur in, wat ook een bijdrage levert aan de luchtigheid.

Nieuwe Ypsilon nog altijd creatief vanbinnen

Hoe anders is dat in de jongste Y. De bestuurdersstoel kan in deze Edizione Cassina zelfs elektrisch omhoog of omlaag. In de laagste stand kijk je uit op een nogal druk dashboard, deels opgetrokken uit harde kunststof, maar wel origineel van ontwerp. Natuurlijk zijn er schermen, waarvan het rechter een aanraakscherm is. Gelukkig kun je het volume met een draaiknop bedienen en de ventilatie met druktoetsen. Daarnaast heb je de SALA-interface (wat staat voor Sound, Air, Light, Augmentation), een ietwat traag en stroperig systeem waarmee je de interieurverlichting, de audio en het klimaat naar je hand kunt zetten. Origineel is de halfronde tafel waarop je je smartphone kunt laden. In de middenconsole vind je de tuimelschakelaar waarmee je de achttraps automaat in werking zet, geflankeerd door de drukknop om de motor mee in te schakelen. Bovendien kun je daar kiezen uit de drive modes. Kleine raamoppervlakken en dikke A-, B- en C-stijlen belemmeren het zicht, zodat je wel moet terugvallen en vertrouwen op ondersteunend zicht van sensoren. Creativiteit kun je de Lancia-interieurontwerpers wel toevertrouwen. Je zit op wellicht de mooiste stoelen en bank van de laatste tien jaar, uitgevoerd in velours en gestikt in een fraai dessin. Afhankelijk van je gekozen carrosseriekleur is het er ook in stemmig blauw of oranje-rood. Dit alles wordt gecombineerd met zwart tapijt en hemelbekleding.

Wielbasis scheelt bijna veertig centimeter!

Los van de bijna identieke naam zit er een wereld van verschil tussen het origineel en zijn veertig jaar jongere nazaat. Kijk eens naar de wielbasis: dat scheelt bijna veertig centimeter. Toch hoef je geen ruimtewonder te verwachten van de Ypsilon. Moderne dikke deurpanelen en stijlen doen de interieurruimte geweld aan. De stroomlijn laat de A-stijl vlakker liggen, waarbij de veiligheid eist dat hij dikker is uitgevoerd. Er is wel ruim voldoende beenruimte, ook voor de achterpassagiers. Ook blijft er zelfs plenty kofferruimte over. De bagage til je wel over een verhoudingsgewijs hoge drempel. Dat zal ongetwijfeld ook met veiligheid en het Stellantis-corset te maken hebben.

FIRE-motor heeft niets met vuur te maken

De Y10 is in 1985 de eerste auto binnen het Fiat-concern – waartoe Lancia sinds 1969 en Autobianchi sinds 1957 behoren – die gebruik maakt van de nieuwe FIRE-motor, nog eerder dan het gefacelifte zustermodel, de Fiat Panda. FIRE betekent Fully Integrated Robotised Engine. Het heeft dus niets met vuur te maken. De motor meet 999 cc en biedt in de basisversie 45 pk, goed voor een theoretisch verbruik van 4,8 liter per 100 kilometer. De FIRE-motor staat te boek als een van de beste Fiat-motoren. Hij klinkt en loopt aangenaam en presteert heel behoorlijk, ook in de hogere toerenregionen, waarin hij op de snelweg noodgedwongen moet verkeren. De stad is echter zijn domein en daar komt zijn wendbaarheid uitstekend van pas.

Y10 staat op Panda-basis

Onderhuids is de Y10 een gefacelifte Fiat Panda, dus voorzien van de nieuwe Omega-achteras, die hem een comfortabeler en veiliger wegligging verleent, ook al is die as nog steeds star. Het grote verschil zit hem echter in de toepassing van schroefveren in plaats van de bladveren waarmee de Panda van voor de facelift is uitgerust. De Y10 veert lekker soepel, al heeft hij moeite met drempels vanwege zijn ultrakorte wielbasis. In flauwe bochten helt hij behoorlijk over, om aan te geven dat de fysieke grenzen aanstaande zijn. Ook wil hij lekker duiken als je hard remt, waarmee hij een kind van zijn tijd is. De Ypsilon moet niets van duiken en hellen weten. Hij is stram geveerd, reageert met duidelijke stoten op richels en wil drempels met lage snelheid attaqueren. Lancia laat weten dat het voor zijn premium-hatchback extra aandacht heeft besteed aan geluidsisolatie, besturing en vering/demping. Toch dringt grof asfalt akoestisch door tot de cabine. De FIRE-motor, die jarenlang in kleine Fiats en derivaten zijn diensten heeft bewezen, is allang verwezen naar het museum.

21 kW elektromotor

De jongste Ypsilon maakt gebruik van de Stellantis-driecilinder-turbomotor, die eerst met 100 pk in de boeken stond, maar door een andere manier van het optellen van de elektrische ondersteuning van de mild hybride aandrijving nu opeens 110 pk levert. Hij is namelijk gekoppeld aan een 21 kW elektromotor, waarmee je in theorie tientallen kilometers ver komt. Lancia hult zich echter in stilzwijgen over die actieradius, want een mild hybride! De driecilinder is amper hoorbaar en wordt in toeren in toom gehouden door de effectieve achttraps automaat met dubbele koppeling. Verwacht dus wat aarzelend wegrijden en twijfel als je na stevig remmen weer wilt doorrijden. Ook verloopt de wisselwerking tussen fossiel en elektrisch soms wat onrustig. Weliswaar regel je de regeneratie met de peddels achter het stuur, maar toch regenereert de techniek ook in de mildste stand nogal sterk.

Toen ook al 1 op 20

Veertig jaar zit er tussen deze twee Y’s. Vier decennia waarin veel vooruitgang is geboekt, met name op het gebied van veiligheid en comfort. Het verbruik vormt hierop een uitzondering: de Y10 liep met een beetje fluwelen gasvoet bijna 1 op 20, de duurtester van de jongste uitgave schopt het tot ongeveer dezelfde cijfers, te wijten aan het veel hogere gewicht en de grotere bandenmaat. Gaat de nieuwste Ypsilon het redden? Voorlopig heeft de jubel rond zijn komst zich niet vertaald in klinkende verkoopcijfers. Hij verkoopt tot op heden vier keer zo weinig als de laatste Ypsilon. Na de komst van de elektrische uitvoering is een push uitgebleven. Het is te hopen dat de nieuwe Ypsilon zijn eigen niche weet te creëren. Y’s en weder dienende.

We waarderen het als je wilt bijdragen door het bijhouden van de AutoWeek Verbruiksmonitor of door een gebruikersreview te schrijven waarin je jouw ervaringen met de auto deelt. Daarmee help je potentiële kopers echt vooruit!