Citroën DS met CX GTi Turbo 2-motor - Kloppend hart

Als je zegt dat Richard van der Laan iets met Citroën heeft, dan doe je hem te kort. De eigenaar van het in Voorschoten gevestigde autobedrijf Civer pakte voor de derde keer een Citroën DS aan en dat werd een mega-project. “De DS vind ik de mooiste auto ooit, maar een rit in een CX 25 GTI Turbo maakte óók wat los bij mij: wat een fantastische rijeigenschappen. Ik vroeg mij af: zou zo’n snelle turbomotor in een DS passen?” Het antwoord weet je als je het gaat proberen. Een ex-Franse DSuper 5 uit 1972, die sinds 1984 in Nederland bivakkeerde, kon Richard van zijn broer overnemen. “Hij gebruikte de auto onder meer voor verbouwingen. Een echt werkpaard en eigenlijk een oud lor. Niet lang daarna tikte mijn vader een schade-CX 25 GTI Turbo op. Daarvan kon ik de krachtbron dus goed gebruiken.”

Omdraaien van motor, want bij CX ligt hij dwars

Al direct kwam Richard voor uitdagingen te staan. De DSuper 5 heeft immers een in lengterichting geplaatste motor en een vijfbak met stuurversnelling. De geblazen CX-machine ligt dwars voorin en is gekoppeld aan een vloerpook. “Omdraaien bleek dus mogelijk, maar dat werd wel passen en meten, want de DS heeft bijvoorbeeld nooit grotere motoren gehad dan een 2,3-liter.” Maar er was nog meer. “De DS heeft twee motorsteunen aan de zijkant, terwijl de CX een centrale motorsteun aan de onderkant plus een reactiearm heeft. Gelukkig waren er ook overeenkomsten: de DS-versnellingsbak paste op de CX-motor.”

Vervolgens is er altijd nog zoiets als ‘het randgebeuren’. “Daarna kettingspanners en draairichting aanpassen en een andere nokkenas erin”, kijkt Richard terug. Vervolgens brak het spannendste moment aan: de contactsleutel omdraaien. “De eerste keer was het meteen starten en lopen. Dat niet alleen: de auto was supersnel, want de originele DS-bak heeft veel kortere overbrengingen dan die van de CX. Tijdens een rit naar België kwamen er daardoor ook nadelen aan het licht. Zo draaide de motor bij 180 km/h maar liefst 5.000 tpm. Behalve het lawaai dat daarmee gepaard gaat, is zoiets voor een turbo niet wenselijk.” Er ontstonden ook prompt koelingsproblemen.

Bakverhoudingen aanpassen

Richard ontdekte al snel een adequate oplossing. “De remedie was om het toerental omlaag te brengen door de versnellingsbakverhoudingen aan te passen. Na onderzoek en gepuzzel bleek dat in een C35-bedrijfswagen dezelfde bak zit als in de DS, met één verschil: kroonwiel en pignon hebben een andere overbrengingsverhouding, waardoor de versnellingen langer zijn. Daarop heb ik de juiste tandwielen bij elkaar gezocht om een versnellingsbak te bouwen met dezelfde verhoudingen als die van de CX.”

Dat lukte en daarmee waren de koelingsproblemen opgelost, maar voor extra zekerheid plaatste Richard toch een CX-radiateur en intercooler in zijn DS, waardoor  het reservewiel het veld  moest ruimen. Nog was het niet klaar. “Ik reed nu bij 5.000 tpm 210 km/h, maar er traden weer andere problemen op, zoals olielekkage en een scheurende uitlaat. Daarnaast was het brandstofverbruik erg hoog.”

Dat kwam doordat de krachtbron de oer-turbomotor was. De krachtbron uit de GTI Turbo 2 heeft een hogere compressieverhouding, wat een gunstiger benzineverbruik oplevert én meer koppel onderin. Richard had geluk. “Ik kon een CX 25 GTI Turbo 2 met schade kopen, die in het water had gelegen. De motor van die auto zit nu in mijn DS. Na die tweede motorwissel kreeg ik de smaak te pakken en meende ik ook wel ABS en airco te kunnen inbouwen. Zo begon de DS steeds beter te rijden, maar de auto zag er nog altijd niet uit.”

Carterschotjes

Weer lachte het geluk Richard toe. Een klant had zijn oude DS ingeruild. Het blauwe plaatwerk daarvan was nog oké, dus werd dat gebruikt. Overigens gaat het wisselen van plaatwerk bij een DS vrij eenvoudig. Een spatbord heb je zó los. Maar toch: “Ik raakte in dubio: toch weer een andere, goede DS kopen en opnieuw een complete motorwissel doen of deze auto helemaal opknappen, want het roestspook had inmiddels toegeslagen. Ik heb voor het laatste gekozen: de bodem is gelast en de laatste problemen zijn aangepakt. Zo was de olielekkage nog niet verdwenen. Bij hard remmen ging alle olie naar voren en dat kon de krukaskeerring niet aan. Dus heb ik zelf schotjes gemaakt in het carter, zodat de olie beter op zijn plaats blijft.”

Daarnaast paste Richard de startmotor aan en loste hij het scheuren van de uitlaten op door twee flexibele buizen achter elkaar te plaatsen. “Op die manier is het een steeds leukere en mooiere auto geworden.” Maar Richard ging nog verder. Hij bouwde centrale deurvergrendeling in en plaatste CX-tellers in het DS-dashboard. Voor de finishing touch zorgden Pallas-wieldoppen en -sierlijsten en (CX) Turbo-badges. Achterop prijkt het unieke typeplaatje ‘DS 25’.

De laatste grote aanpassing vond alweer tien jaar geleden plaats ten gevolge van een opengewaaide motorkap. “Er moest een nieuwe kap op, maar omdat de spuiter niet de juiste kleur blauw kon vinden, heb ik gekozen voor deze tint en is de hele auto daarmee overgespoten, met als contrast het witte dak”, legt Richard uit, die als een ware spraakwaterval alle aanpassingen, toevoegingen en verbeteringen van de afgelopen veertig jaar opsomt. “De turbo heeft standaard 0,44 bar overdruk. Dat heb ik verhoogd naar 0,7 en ik vermoed dat de auto daardoor 190 pk heeft ten opzichte van de 106 pk van de originele 2.2 uit de DSuper 5. Je kunt er nu lekker mee doorrijden: ik heb er al eens 230 km/h mee gehaald.”

Of het onderstel daarop berekend is? “Het origineel was al goed, dat geeft geen krimp. Ik heb enkel vóór de dikkere stabilisatorstang van de SM geplaatst en achter de stabilisatorstang van de DS verdubbeld, zodat de auto in bochten wat strakker ligt. Ook de SM-banden in de maat 205 dragen daartoe bij.” Die banden, de voor de koeling aangepaste grille en de uitlaateindstukken van de Xantia Activa zijn eigenlijk de enige uiterlijke kenmerken. “Dat vind ik het leuke van deze auto: je ziet er weinig van, maar stiekem is hij erg snel.” Dat bleek wel toen in de beginperiode Richard met zijn super-Snoek op wintersport ging. “Ik reed op de Duitse autobahn achter een BMW M3. Die auto ging steeds harder, maar ik kon gemakkelijk volgen. De drie koppies op de BMW-achterbank keken maar steeds om. ‘Hè, die oude auto blijft ons maar volgen’, moeten ze hebben gedacht.”

Rally’s rijden

Richard kocht zijn inmiddels blauwe godin veertig jaar geleden en heeft die allengs steeds verder verbeterd. Het resultaat is een ronduit betrouwbare auto waarmee in de huidige configuratie al 100.000 kilometer is afgelegd: dagelijks vervoer, vakanties en zelfs rally’s. “In het verleden heb ik eens meegedaan aan de SLS Rally. Dat was erg leuk en zou ik best nog een keer willen doen. Ook is het een goede auto voor bijvoorbeeld Le Citron Pressé. Voor de editie van dit jaar heb ik mij ingeschreven, samen met mijn dochter. Dus ik ben heel benieuwd.”

Tot slot, zoals we wel vaker bij Kloppend hart horen: “Het was een leuk proces geweest om dit zo te maken. Haast nog leuker dan nu het af is, want de ombouw was het interessantste deel van het project.”