BMW iX vs. BMW iX5 Hydrogen - Ben je sneller in München per EV of op waterstof? - Reportage

Zit die gekke iX nu nóg achter ons? Ai, dit valt tegen. Met een Toyota Mirai en een Audi Q4 reden we al eens een vergelijkbare rit, maar toen ging het heel anders. De waterstof-Toyota lag de gehele rit op kop en kwam uiteindelijk vijf kwartier eerder aan in Ingolstadt, zonder problemen. Bij deze tweede poging hebben de waterstofrijders een wat geduchtere tegenstander, want die enorme iX-accu wil maar niet leegraken. ‘Team batterij’ knalt ons op een zeker moment zelfs gewoon voorbij, terwijl de X5 straks stevig moet omrijden omdat het beoogde waterstofstation wegens onderhoud gesloten is. Dit wordt nog spannend.

De zaak waterstof

Als het gaat om de wens van de EU om per 2035 volledig over te stappen op elektrisch vervoer wordt de protestkar voor een belangrijk deel getrokken door Duitsland. Onze oosterburen grijpen elke kans aan om een opening te creëren naar alternatieven, zoals synthetische brandstoffen voor auto’s met verbrandings­motoren. Heel gek is dat in alle eerlijkheid niet. Zeker de Duitse merken hebben de laatste jaren, niet in de laatste plaats onder druk van diezelfde EU, volop geïnvesteerd in het schoner maken van auto’s met verbrandingsmotoren. Die leveren bovendien een enorme industrie op en daarmee veel werkgelegenheid. Dan is er nog weerstand om het concept van de batterij-elektrische auto zelf. Het rijden van grote afstanden op hoge snelheid is immers iets waarvoor Duitsers bij uitstek wel, en EV’s van nature toch wat minder geschikt zijn. Om dat toch te combineren met een volledig elektrische aandrijflijn is er volgens BMW een goed alternatief: waterstof. Hoewel er uit de industrie genoeg kritiek klinkt op deze aandrijfvorm, die lang niet zo ‘groen’ en efficiënt zou zijn als de reguliere batterij-EV (BEV), klinkt steeds vaker het argument dat waterstof juist voor grotere voertuigen belangrijke voordelen heeft. Met name bij vrachtwagens en bussen geldt dat er voor een BEV-aandrijflijn een enorm grote, dure en zware batterij nodig is om tot een enigszins bruikbaar bereik te komen. Laadstops kosten voor zakelijke gebruikers kostbare uren en houden de (snel)laadpaal onnodig lang bezet. Een stel waterstoftanks, gekoppeld aan een brandstofcel die de waterstof omzet in elektrische energie, zou daarom een lichter, handiger en wellicht ook voordeliger alternatief zijn. Als de daarvoor noodzakelijke waterstofstations er voor die vrachtwagens dan toch staan, is het relatief eenvoudig om ook wat personenauto’s van zo’n aandrijflijn te voorzien. BMW stelt zelfs dat het opzetten van een complete infrastructuur voor elektrisch rijden veel makkelijker en voordeliger kan door niet alleen laadpalen, maar ook waterstofstations mee te nemen bij de verwezenlijking. Het merk was al rond de eeuwwisseling bezig met waterstof – met een E38 7-serie! – en wil nu het eigen gelijk bewijzen met de iX5 Hydrogen. Deze bijzondere X5 is niet te koop, maar komt in een kleine oplage van maximaal honderd stuks beschikbaar als een soort rijdende proeftuin. BMW leent de auto’s uit aan ministers en andere belanghebbenden, maar tevens aan de pers. Kom maar op!

BMW iX5 Hydrogen heeft voorbumper van X5 M

Behalve het uitgebreide stickerwerk is er aan de buitenkant weinig bijzonders te zien aan de iX5 Hydrogen. Het gaat in alle gevallen om X5’s van vóór de recente facelift, om de simpele reden dat de ontwikkeling van de waterstofversie toen al nagenoeg was afgerond. Voor extra koeling monteert BMW de voorbumper van de heftige X5 M, maar dan met een uniek grille-motiefje uit de 3D-printer. De enorme wielen komen van de iX, net als de elektromotor op de achteras. Het verschil: die iX heeft er nog één en heeft dus vierwiel­aandrijving, terwijl de X5 een achterwielaandrijver is. De energie die nodig is om het totaalvermogen van 401 pk te leveren, komt maar deels van de brandstofcel. Die levert door waterstof in stroom om te zetten maximaal 170 pk. Het vermogen wordt aangevuld met een kleine, maar zeer snel op- en ontladende accu, die tijdens het remmen en rijden wordt volgeladen. In feite is de iX5 een hybride, ook al rijdt hij dan altijd elektrisch. Nu het woord hybride toch is gevallen: de brandstofcel zelf is afkomstig van Toyota, al zijn alle andere componenten van deze bijzondere aandrijflijn wél van BMW.

Start in Arnhem: energie laden en waterstof tanken

We beginnen onze rit in Arnhem, waar de Shell aan de Westervoortsedijk zowel snelladers als een waterstofstation heeft. Daar kunnen we dus beide auto’s helemaal aftoppen, om zo op een eerlijke manier aan de rit te beginnen. Het reisdoel: BMW Welt, het futuristisch ogende gebouw in München waarin BMW zichzelf aan de wereld presenteert. Volgens Google Maps een rit van 720 kilometer, zodat we in elk geval zeker weten dat geen van de auto’s dat zonder tussenstop gaat halen. De X5 heeft met 6 kg waterstof een theoretische actie­radius van 504 kilometer, maar de iX komt als 50 dankzij een accu van 108,8 kWh zelfs tot wel 632 kilometer ver. Het weer zit alvast mee vandaag: de zon schijnt, het is niet té warm en er staat ook geen harde wind. Dat de Duitsers ervoor kiezen om de experimentele waterstof-aandrijflijn juist in een X5 te demonstreren, heeft niet alleen te maken met de hierboven beschreven business case. Deze forse SUV biedt immers ook gewoon veel ruimte en dat stelde de ontwikkelaars in staat om alle aandrijflijn-componenten onzichtbaar weg te werken, zonder dat dit ergens ruimteverlies oplevert. Daarop is één kleine uitzondering, want onder de te openen laadvloer is geen extra bagageruimte. Dat is bij een plug-in hybride X5 niet anders. Ook als het gaat om gewicht en vermogen liggen de iX5 en X5 xDrive45e erg dicht bij elkaar, dus rijdt het waterstofmodel eigenlijk heel normaal. Het is ‘gewoon’ een X5, maar dan soepeler en stiller. Heel fijn, dus. Verder is de iX een heerlijke reisgenoot. Wat betreft formaat liggen de twee niet eens zover uit elkaar, maar de beleving aan boord is wel heel anders. De X5 is traditioneler en hoger, meer een echte SUV, terwijl de iX met zijn minimalistische interieur futuristischer overkomt. Het is echt een lounge op wielen, waar de X5 bovenal ‘gewoon’ een grote BMW is. Kwestie van smaak.

We doen niet rustig aan

Dan de vraag van vandaag: hoe snel gaan we rijden? Voor ‘team iX’ een serieuze overweging, want zo’n laadstop kost tijd. Een waterstoftank vullen in theorie amper, dus gaat het X5-pedaal na het passeren van de grens lekker naar de bodem. De BMW heeft een top van dik 200 kilometer per uur, maar alleen als die kleine accu ook stroom heeft. In de praktijk fluctueert het dus wat en halen we die 200 tijdens korte pieken, maar zeker niet altijd. Gelukkig is 150 km/h ook vlot, maar niet vlot genoeg. Door de enorme accu blijkt de iX eveneens in staat om hele afstanden op hoge snelheid af te leggen, dus die rustig-aan-methode wordt al snel genegeerd. Voor de X5 doemt al vlot het eerste probleem op, want de beoogde tankstop in Limburg aan der Lahn blijkt door onderhoudswerkzaamheden niet mogelijk. Omrijden dus, naar een pomp die als overmaat van ramp aan een deels opgebroken weg blijkt te liggen. Verdorie, dit kost tijd! Na een halfuur tobben lijken onze kansen verkeken, want de iX ploegt al die tijd vrolijk voort.

X5 op waterstof gevoeliger voor scheuren dan Mirai

Met een volle tank is de X5 na al dat gescheur bovendien behoorlijk pessimistisch over de actieradius: meer dan 286 kilometer zit er volgens de auto niet meer in. Waar de Toyota Mirai eerder opvallend weinig last had van onze zware rechtervoet is de grote en hoge X5 daarvoor wel degelijk gevoelig. Het stelt ons voor een dilemma: nogmaals tanken, of proberen zonder tankstop de eindstreep te halen? Met nog 412 kilometer te gaan kiezen we toch weer voor de snelle optie, omdat de kans om het nog van de EV te winnen anders helemaal verkeken lijkt. Na de lastige start laat Duitsland zich snel van een betere kant zien, want de waterstof-infrastructuur is hier wel degelijk beter ontwikkeld dan bij ons. Met de onmisbare H2 Live-app, die ons waarschuwde voor de defecte pomp, is rond elke grote stad wel een waterstofpomp te vinden, vaak bij een ‘Autohof’ direct onderaan de afrit. Het tanken zelf duurt weliswaar iets langer dan bij een benzineauto – even opstarten, paar minuten pompen – maar toch aanmerkelijk korter dan laden. Dat merken de collega’s in de iX ook, want op ongeveer een uurtje voor München rolt de X5 ze tijdens een tweede laadstop over de naastgelegen snelweg onzichtbaar voorbij. Yes! Nu nog voorblijven, wat in de middagspits van de Beierse hoofdstad niet zo vanzelfsprekend is als het lijkt. Geen fouten maken nu, opletten! Met een licht bezweet stuurwiel draaien we de X5 om kwart voor zeven de inrit van BMW Welt op, acht uur en drie kwartier na vertrek en luttele minuten vóór de iX. De zaak voor waterstof is weer gemaakt, maar wel nípt!

Alle gegevens over de rit, zoals verbruik en kosten, vind je in AutoWeek nummer 35 die nu in de winkel ligt.