Volkswagen ID-fabriek - Reportage

Het ging net zo lekker. Uitgebreide presentaties van de fabriekstopmannen, een rondleiding door de fabriek die volop wordt omgebouwd en een kijkje in de speciale opleidingsruimtes. In een fractie van een seconde slaat het om. Klik. Ondanks een roedel journalisten met filmen fotocamera’s in ons gezelschap bleek het niet de bedoeling om een buiten opduikende vroege voorproductie-auto op de gevoelige plaat vast te leggen. Ondanks een immens camouflagedoek. Mooi voor de couleur locale, zogezegd. Veiligheidsdienst erbij, boze blikken, foto’s verwijderen, een hele toestand. Buiten wachten op de shuttlebus, geen koffie.

Toch was het de niet onaanzienlijke reis tot vlak bij de Tsjechische grens waard. Zover naar het oosten – in Sachsen – start Volkswagen ‘Die Wende’ van de automobielindustrie. Hier zal de ID later dit jaar van de band rollen en binnen twee jaar worden dat zes modellen van vier merken.

WERELDPRIMEUR

Het hele project is nu al een wereldprimeur. Nooit eerder werd een massaproductiefabriek voor brandstofmodellen omgezet naar puur elektrische platformbouw. Anders gezegd: van MQB naar het nieuwe MEB-platform. Vrij vertaald: modulaire elektrische bouwblokkentechniek.

De locatie voor deze ‘EV-uitrol’ voor het concern is niet de eerste de beste. Ooit stond hier de wieg van de Duitse automobielindustrie. Bijna letterlijk. Niet voor niets hebben ze er een verrassend aardig automuseum, met een hoofdrol voor merken als Horch en Audi, Auto Union, DKW, Wanderer en uit de naoorlogse tijd ook de ‘DDR-auto’ Trabant. Inmiddels worden al bijna dertig jaar Volkswagens in Sachsen gebouwd en (verrassender misschien) koetswerken voor Lamborghini en Bentley. Daarmee is de cirkel naar de Horch-tijd mooi rond.

DIE WENDE

Zwickau is zodoende een passende plek voor de grootste omwenteling in de automobielindustrie in misschien wel vijftig jaar. Binnen is het een compleet autofeest. Het scheelt niet veel of ze veranderen in Zwickau letterlijk alles. Slechts een derde van de productiesystemen blijft uiteindelijk staan, de rest wordt nieuw. Net als de auto’s zelf wordt ook het hele productieproces namelijk compleet nieuw opgebouwd. ‘Traditie raakt aan de toekomst’, zeggen de Duitsers poëtisch.

Geavanceerd automatiseren is de sleutel, kennelijk. We hebben al heel wat fabrieken bezocht, maar zo veel robots? Nee. Hoogstens tijdens een bezoek aan Fanuc in Japan, maar dat telt niet. Dat is namelijk een immense robotfabriek waar robots robots bouwen.

Navraag leert dat er in Zwickau 1.625 worden geïnstalleerd. Dat bespaart kosten – lees mankacht – en werkt efficiënter. Volkswagen Sachsen meldt dat de productie met tien tot vijftien procent zal groeien naar 330.000 per jaar. Lees: kostenbesparend. “Alleen zo kun je elektrische mobiliteit bereikbaar maken voor brede doelgroepen”, luidt het devies. “In Duitsland mikken we op prijzen onder 30 mille. En de naam ID.3 laat ruimte voor compacte modellen ónder de 3.”

HOCHVOLT FÜHRERSCHEIN …

In de fabriek gaat alles op de schop, zie je meteen. Technieken Logistiek-topman Reinhard de Vries van Volkswagen Sachsen meldt lachend dat het zelfs ingewikkelder is dan je denkt. “We werken aan een volledige transformatie van een fabriek. Terwijl die nog volop auto’s produceert! Het is als je omkleden in een krappe kledingkast, terwijl iemand tegelijkertijd de net gewassen broeken en pakken probeert op te hangen.”

Her en der op de productievloer tref je planners met grote werktekeningen en tablets. Zij coördineren de transformatie. Zelfs een groot deel van de interne balkenstructuur wordt vervangen. Hallen verbouwen in een vol gas draaiende fabriek, het is weer eens wat anders … “Zo kunnen we met de winst van brandstofauto’s – de oude tijd zogezegd – een deel van de investeringen bekostigen. Hier gaat alleen al 1,2 miljard euro in zitten. In totaal investeert het concern 30 miljard in de e-mobiliteit.” Alleen al voor de accustrategie wordt 50 miljard euro gereserveerd, zegt De Vries.

In een gepresenteerde grafiek zien we hoe eerst de Passat vorig jaar al uitgefaseerd werd, inmiddels ook de Golf en binnenkort de laatste: de Golf stationwagon. “Midden volgend jaar staan er alleen búiten conventionele auto’s. Op de parkeerplaats.

Vanaf 2022 draaien we op volle capaciteit met nieuwe elektrische MEB-platformmodellen. We beginnen met de ID.3 en later de ID Roomzz. Dat wordt richting 2021 uitgebreid naar zes modellen van drie merken: Volkswagen, Seat en Audi. In feite krijgen we trouwens geen zes maar twintig startfases, want er zijn meer versies als je specifieke uitvoeringen voor markten meerekent. Linksen rechtsgestuurd. En met verschillende batterijpakketten.”

Later dit jaar rolt er een eerste voorserie van 1.900 auto ID.3’s van de band. Saillant detail: ook bij die stap zal een volledige shift aan de band staan. De productie en werknemers vragen praktijkuren voor deze nieuwe autogeneratie. “Drieduizend mensen volgen een speciale training en 1.500 specialisten verwerven een ‘Hochvolt Führerschein’, zodat ze op strategische plekken met extreem hoge voltages in de auto kunnen werken.”

EIGEN PLAATWERK

Met een glimlach: “Dit is een ongelooflijk ingewikkelde logistieke operatie, maar je wilt niet weten hoe lastig het was om de planning en de wensen van drie merken met elkaar in lijn te brengen. Daarnaast moet je ook het werk van vijftig vaak nieuwe partners stroomlijnen. Een aantal daarvan heeft samen 130 miljoen geïnvesteerd.”

Toch nog wensen? “Zeker. We willen de plaatwerkafdelingen uitbreiden, zodat we in de toekomst alles zelf kunnen maken. Dat scheelt transportkosten van toeleveranciers en je kunt snel schakelen. Geen pijplijn vol onderdelen immers.” En dat is een afdeling waar veel is gerobotiseerd? “Daar werkt men inderdaad hoog-geautomatiseerd. In de rest van de fabriek evolueren we nu van 17 naar 28 tot 30 procent automatisering. De lat ligt nog hoger. De verdere integratie van robotisering brengt dramatische veranderingen teweeg. Maar vergeet ook niet dat we in de aanloop veel investeren in de mensen: 8.000 draaien mee in de training. We willen de beste mensen van hier combineren met ervaren en geschikte werknemers van andere fabrieken.”

Waar blijven die duizenden werknemers? Een volksverhuizing? “Iedereen verandert minstens twee keer van plek tijdens de ombouw. Dat zijn tienduizend ‘bewegingen’ in totaal. Op het kantelpunt zitten er duizend tussen MQB en MEB in, maar in Chemnitz hebben we bijvoorbeeld een piekvraag naar benzinemotoren. Daar is altijd werk.”

Even de advocaat van de duivel spelen: Wat als koning klant afhaakt? Ook dertig mille is serieus geld? “Daar mag je niet aan denken. Elektrisch rijden is de enige optie die snel en effectief grote CO2-winst brengt. De directe route. Bovendien: de overheid zal meedenken en we zijn al bezig met modellen ónder deze eerste series.”