Uitstootvrije zones voor vrachtverkeer in meer steden

Vervuilende bestelbussen en vrachtwagens zijn over vijf jaar niet meer welkom in de stadscentra van veel grote steden in Nederland. Tot nog toe hebben 27 gemeenten plannen gemaakt voor invoering van een zogeheten zero-emissiezone voor goederenvervoer, zo blijkt uit een inventarisatie van Natuur & Milieu. In zulke zones zijn bijvoorbeeld alleen elektrische busjes of waterstofbusjes en -vrachtwagens nog welkom om bijvoorbeeld winkels te bevoorraden. In vijf van de gemeenten is nog geen besluit genomen, maar heeft het gemeentebestuur wel de ambitie om een lage emissiezone in te stellen. De grootste steden hebben daar wel al toe besloten. Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Eindhoven, Tilburg en Groningen horen tot de steden die in 2025 of 2026 een lage-emissiezone willen hebben voor lokaal goederenvervoer.

Het aantal gemeenten dat plannen heeft voor het uitbannen van vervuilende vrachtwagens en bestelbussen is het afgelopen jaar flink toegenomen. Een jaar geleden hadden slechts acht gemeenten dergelijke voornemens en had alleen Amsterdam er een formeel besluit over genomen. Natuur & Milieu signaleert dat de aangekondigde zones vaak alleen het stadscentrum behelzen en niet de omliggende wijken. Dat vindt de organisatie jammer, want een grotere zone geeft bedrijven meer noodzaak om over te stappen op schone voertuigen, die bijvoorbeeld op elektriciteit of waterstof rijden. "Kleinere zones maken de overstap naar zero-emissie voertuigen minder aantrekkelijk en zorgen voor minder CO2-reductie." Bovendien was in het Klimaatakkoord afgesproken om ook wijken rond centra bij lage emissiezones te betrekken. Dat doet nu slechts een derde van de gemeenten.

Van een kwart van de gemeenten is de invulling van de plannen nog onduidelijk. En diverse gemeenten willen een overgangstermijn instellen voor bestelauto's. Of de in het akkoord beoogde CO2-vermindering van 1 megaton wordt behaald, is hierdoor nog onzeker. Natuur & Milieu adviseert de Rijksoverheid om zo snel mogelijk te bepalen of het doel wordt bereikt. "Als dat niet het geval is, kan nu nog bijgestuurd worden." Ook voor ondernemers is het belangrijk om te weten waar ze aan toe zijn, voegt de milieuorganisatie eraan toe.

Subsidie

Op Prinsjesdag werd bekend dat het demissionaire kabinet de portemonnee wil trekken voor uitstootvrije bestelbusjes. Er wordt de komende jaren €28 miljoen extra uitgetrokken voor aankoopsubsidie voor volledig elektrische bestelbusjes. Waterstofbusjes horen daar ook bij. Een dergelijke subsidie werd in maart van dit jaar al in het leven geroepen. Voor dit jaar is er €22 miljoen beschikbaar, waarvan tot op heden nog niet de helft gebruikt is. De subsidie is afhankelijk van de voertuigcategorie en bedraagt hooguit €5.000.