De opkomst van de achtergordels - De Vluchtstrook
Veiligheid voor iedereen
Tegenwoordig beschouwen we het omdoen van een autogordel zowel voor- als achterin als iets vanzelfsprekends. In de jaren 50 was dat wel anders, want pas toen begonnen autofabrikanten na te denken over de implementatie van deze veiligheidsvoorziening. Daarbij kwam de gordel achterin pas veel later op.
Velen denken dat Volvo de eerste autofabrikant is die de gordel introduceerde in zijn auto's, maar dat geldt alleen voor de driepuntsgordel. De Amerikanen waren al eerder met de tweepuntsgordel. Dat komt met name door het werk van neuroloog C. Hunter Shelden, die bezorgd was over het aantal hoofdwonden door auto-ongelukken dat hij in zijn werk zag. Hij pleitte voor het idee van intrekbare gordels in auto's om zo het aantal verwondingen terug te dringen. De gordel was op zichzelf overigens geen nieuw idee. Halverwege de 19e eeuw had de Engelsman George Cayley de gordel al bedacht voor gebruik in zijn zweefvliegtuig.
De achtergordels als onderdeel van het Lifeguard-pakket van Ford. Bron: https://www.thehenryford.org/collections-and-research/digital-collections/artifact/364150/#slide=gs-381595
De eerste autofabrikant die ook gordels voor de achterpassagiers aanbood, was Ford in 1956. De tweepuntsgordels waren optioneel inbegrepen bij het Lifeguard-pakket, dat onder meer leverbaar was op de Fairlane. Naar verluidt koos slechts twee procent van de klanten voor de optie. De Amerikanen hadden helemaal geen zin om een veiligheidsgordel te gaan dragen, een gedragspatroon waaraan de later verschenen automatische gordel zijn bestaansrecht te danken heeft. Hoewel Ford al in 1956 veiligheidsgordels achterin aanbood, duurde het nog veel langer voordat men de noodzaak daarvan inzag. Volvo was de eerste Europese fabrikant die de driepuntsgordel aanbood op de PV544 in 1959. Toen monteerde Volvo al wel bevestigingspunten voor gordels achterin. Uiteindelijk duurde het tot 1967 voordat Volvo ze ook daadwerkelijk ging leveren. Later introduceerde Volvo op de 850 ook een driepuntsgordel voor de middelste stoel achterin.
Gordelplicht
In Nederland werd het vanaf 1 juni 1975 wettelijk verplicht om voorin autogordels te dragen, maar de gordelplicht voor de achterpassagiers geldt pas sinds 1 april 1992. Alle auto's die gebouwd zijn vanaf 1 januari 1990 moeten daarbij gordels hebben voor alle zitplaatsen, voor auto's die gebouwd zijn tussen 1 januari 1971 en 1 januari 1990 geldt dat ze alleen hoeven te beschikken over gordels voorin. Stamt je auto van vóór 1 januari 1971, dan zijn gordels in het geheel niet verplicht. In andere landen was sprake van een vergelijkbaar patroon. In Engeland was het bijvoorbeeld vanaf 1990 verplicht om ook gordels achterin te dragen, de gordelplicht voorin gold al vanaf 1983.
Waarom duurde het dan zo lang om ook de gordelplicht voor de achterpassagiers in te voeren? Dat is niet helemaal duidelijk, maar vermoedelijk ging men ervan uit dat de achterpassagiers in het geval van een ongeluk veilig waren omdat ze dan zouden worden tegengehouden door de voorstoelen. Ten onrechte, want iemand die achterin zit kan alsnog lelijk terechtkomen en vormt bovendien een gevaar voor de inzittenden voorin. Ook was het zo dat men het dragen van een gordel over het algemeen als onprettig beschouwde. De gordels waren er al sinds de jaren 50, maar waren niet echt in trek bij het grote publiek. Pas na uitvoerig bewijs dat het dragen van een gordel bij een ongeluk het verschil tussen leven en dood kon betekenen, gingen beleidsmakers overstag. Vandaag de dag bedraagt de boete voor het rijden zonder veiligheidsgordel in ons land € 140. Dat bedrag geldt ook voor de achterpassagiers. Zijn ze ouder dan 12 jaar? Dan worden ze apart beboet.
