Da Vinci's auto uit de 15e eeuw - De Vluchtstrook

Waar ondergetekende op 25-jarige leeftijd dit artikel over Da Vinci's auto zit te tikken, tekende Da Vinci terwijl hij slechts een jaar ouder was zijn idee voor een zelfrijdend voertuig al helemaal uit. Het verschil moet er zijn. Leonardo da Vinci was in feite van alles wat: ingenieur, kunstenaar, uitvinder, scheikundige, beeldhouwer, componist; noem het maar op. Daarmee belichaamde hij het ideaal van de 'homo universalis' uit de renaissance: een mens die in alle vaardigheden en op alle vlakken ontwikkeld is.

Da Vinci was zijn tijd ver vooruit, in ieder geval in zijn gedachten en op papier. Hij schetste bijvoorbeeld al de eerste vliegmachines lang voordat de gebroeders Wright hun eerste vlucht maakten. Ook de auto vloeide al vroeg uit zijn pen, of in ieder geval een machine die daarop lijkt. Naar verluidt was het voertuig niet bedoeld om personen mee te vervoeren, maar als hulpstuk voor grote toneelvoorstellingen die in die tijd werden gehouden voor en door de elite. Het voertuig zou in dat geval bijvoorbeeld kunnen dienen om grote decorstukken makkelijk en snel te verplaatsen.

Da Vinci's tekening van zijn 'auto'.

Op de tekening is een vierkante constructie met drie wielen te zien. Binnenin die constructie zitten tandwielen, die het mechanisme vormen dat de auto voortbeweegt. Het sturen geschiedt met een soort roer met een extra kleiner wiel, waarmee het totale aantal wielen dus op vier komt. Zij het in een andere layout dan tegenwoordig gebruikelijk is. Da Vinci vond het kennelijk niet de moeite waard om de auto volledig uit te werken in zijn schets. Hij legde vooral de nadruk op het mechaniek.

Op eigen kracht

Dat mechaniek is dan ook best bijzonder. Het bestaat uit twee bladveren die worden belast door een tang. De energie die daarmee is opgeslagen in de bladveren wordt door een complex systeem van tandwielen overgebracht op de wielen. Met dat laatste heeft Da Vinci dus in feite al iets op papier gezet dat wat weg heeft van het moderne differentieel. Voor zover bekend heeft Da Vinci het concept nooit zelf uitgewerkt in de praktijk, zoals bij veel schetsen van hem - bijvoorbeeld van de vliegmachines - het geval is.

Of zijn ontwerp dus ook werkelijk zou hebben gefunctioneerd in de tijd waarin het getekend is, is niet bekend. Inmiddels zijn er diverse replica's gebouwd van het voertuig van Da Vinci die wél functioneren, zoals op het onderstaande filmpje is te zien. Het nadeel van het veersysteem is natuurlijk dat het voortdurend opgewonden dient te worden. Dat betekent dat het voertuig op eigen kracht slechts korte afstanden kan afleggen.

Het mechaniek van het voertuig.

In feite is het principe van het voertuig van Da Vinci dus goed te vergelijken met speelgoedautootjes die je eerst naar achteren trekt en vervolgens wegschieten als je ze loslaat. Hoewel het voertuig duidelijk zijn beperkingen kent en slechts op papier tot leven kwam, zegt het wel wat over de vooruitstrevendheid van Da Vinci dat hij ongeveer 400 jaar voordat het idee van de auto een beetje begon te ontstaan al nadacht over voertuigen die op eigen kracht kunnen voortbewegen, zonder voortgetrokken of -geduwd te hoeven worden.