Als Cornelis een Volkswagen Type 4 ziet maakt hij stiekem een foto

In het uitzonderlijke geval dat er een exemplaar langs de stoeprand staat, maak ik er stiekem met mijn telefoon een foto van. Het plaatje delen met anderen? Nee, dat niet. Lichte gêne. Het gaat om een moeilijke, veelal onbegrepen auto. Toch heb ik een zwak voor deze uit 1968 stammende neusbeer, de Volkswagen 411. In de jaren 70 hoort hij gewoon bij het straatbeeld dat het decor van mijn jeugd vormt. 

Na facelift wordt 411 de 412 en wordt 't iets minder erg

Eerlijk is eerlijk: ik vind de 411 met zijn ovale koplampen geen schoonheid, best wel lelijk zelfs. Na de facelift in 1972 (de auto heet dan 412) wordt het weliswaar iets minder erg, maar elegant is hij ook dan nog steeds niet. De auto straalt aan alle kanten uit dat ze zich er bij Volkswagen –  stug vasthoudend aan het concept met de luchtgekoelde boxermotor achterin – al ernstig van bewust zijn dat ze op het verkeerde spoor voor de toekomst hebben voorgesorteerd. Desalniettemin is de 411 toch de schakel naar Volkswagens nieuwe toekomst en dat maakt hem voor mij interessant. Het is de eerste VW met een zelfdragende carrosserie, hij is verkrijgbaar met vier portieren en heeft vóór McPherson-veerpoten. O, en verder is de 411 bij zijn presentatie de eerste in serie gebouwde auto met standaard elektronische benzine-inspuiting. Het zal het grote publiek echter allemaal worst wezen, want dat ziet bij Opel, Ford, Fiat en Renault veel modernere en vooral praktischer auto’s.

Naast de Kever, het busje en de 1500/1600 (inclusief de Karmann Ghia) is het bij Volkswagen de vierde modelserie en wordt hij intern aangeduid als Type 4. Dat wordt bij Volkswagen al snel een label voor een groepje moeilijke auto’s: de 411/412 samen met de in de schoot geworpen K70 (intern type 481) en de VW Porsche 914 (intern type 471/472). Wolfsburg lijkt niet echt te weten wat het met deze auto’s aan moet. Net als de 411/412 is de K70 groter dan wat Volkswagen ooit heeft gebouwd en met de 914 deelt de 411/412 weliswaar zijn motor, maar toch is het iets heel anders dan de Karmann Ghia. Het is een groepje bastaards voor doelgroepen waarmee Volkswagen duidelijk (nog) niet vertrouwd is. Wanneer in mei 1974 de laatste 412 van de band rolt, staat de teller voor de 411/412 dan ook maar op een schamele 355.200, vrijwel niets naar Volkswagen-maatstaven. Voordat hij überhaupt de klassiekerstatus heeft kunnen bereiken, is hij al zo goed als uitgeroeid, opgelost in het niets. Jammer.