Wat we op Prinsjesdag niet hoorden

Het was allerminst een verrassing dat we op Prinsjesdag niets te horen kregen over de autobelastingen. Eerder in de zomer werd al duidelijk dat autobrief II pas na Prinsjesdag zou komen. De vraag is dan: waarom? We kunnen ervan uitgaan dat men ook in Den Haag wel weet dat de plannen op de derde dinsdag van september af moeten zijn. Het is dus echt geen laksheid of gemakzucht. Nee het probleem is waarschijnlijk dat staatsecretaris Wiebes al plannen voor ogen had, maar dat een geheim rondje langs zijn politieke partners duidelijk maakte dat er niet genoeg draadvlak is voor zijn eerste voorstel. Want ook al controleert de Tweede Kamer officieel pas nádat er een wetvoorstel is, in praktijk doet men dat van tevoren al: dat scheelt een hoop tijd.

Wat Wiebes wel heeft gedaan is een uitgebreide brief naar de Kamer sturen waarin hij uitlegt met welke insteek hij de belastingplannen te lijf is gegaan. En daar komen een paar dingen uit naar voren.

-Hij noemt de Nederlandse autobelastingen de meest ingewikkelde ter wereld.

-Hij uit veel kritiek op de BPM.

-Hij rekent voor dat de CO2-winst die we de afgelopen jaren hebben behaald wel erg duur betaald is

-Hij gaat de belastingen versimpelen.

-Hij laat meer aan Europa over als het gaat om stimuleren van zuinige auto's.

-Hij belooft dat het totaal aan autobelastingen niet zal stijgen.

-Hij gaat elektrische auto's en plug-ins nóg sterker stimuleren 'om een definitieve doorbraak te forceren'.

Er is wat raars aan de hand met die laatste regel. Die lijkt namelijk in regelrechte tegenspraak met alle voornemens daarvoor. Eerst even wat we kunnen herleiden uit de bulk. Dat de verschillende bijtellingcategorieën verdwijnen is zo goed als zeker. Wel zal er een lager tarief blijven voor volledig elektrische auto', en mogelijk ook voor plug-ins. Maar 14, 20 en 25 procent zullen worden samengevoegd tot één nieuw tarief. Hoeveel? Dat weten we nog niet. Officieel is 25 procent nu de basis, de andere twee zijn 'korting'. Evengoed is mijn gok vooralsnog 22 procent. Bovag en RAI zetten in op 20, maar de vraag is of Wiebes dat langs de PvdA krijgt.

Dan de BPM: die zal voor zuinige (veelal kleine) auto's omhoog gaan zodat alleen elektrische auto's nog volledig BPM vrij zijn. Op deze manier worden de inkomsten van de overheid gegarandeerd omdat er bijna geen belastingvrij auto's meer zijn. Dit in combinatie met het schrappen van bijtellingcategorieën zal er voor zorgen dat er weer iets meer diversiteit in het Nederlandse wagenpark komt. Een gram CO2 meer of minder zal een auto dan namelijk niet meer compleet kansloos maken, iets wat op dit moment wel het geval is.

Dan die zin over het ondersteunen van elektrische auto's. Als Wiebes zelf concludeert dat het daar de afgelopen jaren wat uit de hand is gelopen én toezegt de autobelastingen te willen versimpelen, waarom dan opnieuw inzetten op forse fiscale stimulering? Dat heeft twee redenen. Ten eerste heeft de overheid in de zomer van 2013 het energieakkoord (een soort lange termijn planning van stakeholders en overheid) ondertekend waarin staat dat EV's en zeer zuinige auto's ondersteund worden. Dat is de lange termijn. De korte termijn is pragmatischer: de VVD zit nu eenmaal in het kabinet met de PvdA en ook die partij zal akkoord moeten gaan met de plannen. Even een stukje erin met voordeel voor elektrische/milieuvriendelijke auto's en dan lopen ze hopelijk in de pas.

Tot zover de zaken die we vrij zeker weten. Maar waar loopt Wiebes dan op vast? Nu gaan we speculeren, maar is het overduidelijk iets wat pijn doet bij de PvdA. De VVD is immers vrij pragmatisch, en zal Wiebes de vrije hand geven met het vereenvoudigen van de autobelastingen zolang ze maar niet stijgen. En dan komt dat toverwoord weer tevoorschijn: BPM. Die autobelastingen is ook voor de overheid inmiddels één groot hoofdpijndossier. De parallelimport groeit en groeit en juridisch zijn die lekken niet af te dichten, ook al doet men weer een poging door de taxatiemogelijk bij import te beperken. Een maatregel die (opnieuw) de juridische grenzen van het Europese recht op vrij handelsverkeer opzoekt. Aangezien de BPM-inkomsten de afgelopen jaren zijn gedaald van 4 tot ruwweg 1 miljard, is dit hét moment op die belasting af te schaffen. De 1 miljard kan dan worden opgehaald voor verhoging van de accijns of de MRB. Maar de PvdA focust zich in dat geval vooral op het feit dat (vooral dure) auto's veel goedkoper worden en krijg dat er maar eens door bij de socialisten.