Schrappen bpm dichterbij dan ooit

De nieuwprijs van leuke, wat krachtiger auto's ligt in Nederland veel hoger dan in de ons omringende landen. De reden heet sinds jaar en dag bpm: de belasting op personenauto's en motorrijwielen. Ten opzichte van krap tien jaar geleden is er wel veel veranderd. De bpm was toen volledig afhankelijk van de nieuwprijs. Je betaalde ruim 45 procent van de netto catalogusprijs.

Dat is nu anders: los van een kleine vaste staffel is de bpm volledig afhankelijk van de CO2-uitstoot van een auto. Hierdoor zijn de inkomsten van de bpm fors gedaald. Dat heeft twee oorzaken. Ten eerste heeft de overheid de wegenbelasting (mrb) verhoogd in ruil voor een lagere bpm. Dit in voorbereiding op een mogelijke kilometerheffing.

In één keer de bpm afschaffen kan niet, omdat de restwaarde van het hele wagenpark dan finaal onderuit gaat. Dat voorkom je met een langzame afbouw. Zou je daarentegen de mrb in één keer afschaffen, dan heeft dat weinig gevolgen. De tweede oorzaak is dat de omzetting naar een CO2-afhankelijke belasting werd berekend zonder de gevolgen.

Was de autoverkoop gelijk gebleven, dan zou de overheid evenveel geld binnenhalen. Maar door deze maatregel werden onzuinige auto's veel duurder en – verrassing – die werden prompt veel minder verkocht dan voorheen. Als gevolg daarvan bedroegen de bpm-inkomsten afgelopen jaar zo'n 1,2 miljard euro. Dat was in 2006 nog ruim 3,5 miljard!

Bpm weer omhoog?

Hoe nu verder? Na de zomer moet het Ministerie van Financiën met een voorstel komen hoe de auto­belastingen er tot 2020 uit gaan zien. Gaat de bpm weer omhoog? Wellicht. Maar er is een andere mogelijkheid. De bpm is de laatste tien jaar een vervelende belasting geweest voor de overheid.

Ja, Financiën haalde veel geld binnen dankzij de auto en dat was hard nodig om de begroting rond te krijgen, maar als je kijkt naar de administratieve én de juridische rompslomp, dan is de bpm een nachtmerrie. Voortdurend zijn er rechtszaken om de bpm te toetsen aan Europese wetgeving. Het staat Nederland vrij belasting te heffen op auto's, maar de bpm veroorzaakt veel problemen in het vrije handelsverkeer.

Onze occasions waren te duur bij export. Hoeveel bpm mag je heffen op een occasion bij import? Wat als iemand in het buitenland woont, maar hier werkt? Of andersom? Mag een Nederlander een auto in het buitenland huren? Voor hoe lang? De belasting­dienst streeft in dit soort kwesties altijd naar zo veel mogelijk voordeel voor de schatkist, tot de – al dan niet Europese – rechter een tik op de vingers uitdeelt. Daarna volgt een spoedaanpassing van de bpm-wet om te voldoen aan de uitspraak van de rechter.

Zo kwamen er regels voor bpm-teruggaaf bij export, kwam er het recht op tegenbewijs bij import van een occasion en ook kwam er een korte vrijstelling bij huurauto's. Maar het ene lek was nog niet gedicht, of het volgende sprong open. Ooit stond er 4 miljard euro aan inkomsten tegenover en daar wilde de fiscus wel wat rechtszaken voor voeren. Maar dat bedrag is dus gedaald. Fors gedaald. Een 'schamele' 1,2 miljard is er van over. En dan gaat de overheid zich afvragen of het de moeite nog is. Zeker nu de belastingdienst over de hele linie zaken wil vereenvoudigen.

Kilometerheffing

Hoeveel rompslomp zou het niet schelen als je de bpm afschaft? Bijkomend voordeel: een toekomstige kilometerheffing – en reken maar dat die er ooit gaat komen, ook al duurt het misschien nog even – is gemakkelijker in te voeren als er geen bpm bestaat. Ho, wacht! Niet meteen juichen, denk nu niet dat die 1,2 miljard euro wordt vergeten!

Nee, een andere oplossing ligt voor de hand: we hebben ruim 8 miljoen auto's in Nederland. Als je de mrb verhoogt met gemiddeld € 12,50 per maand voor elke auto, heb je dat geld binnen. De linkse partijen in het parlement zullen afschaffing van de bpm niets vinden, omdat het idee dat sport­wagens en SUV's veel goedkoper worden tegen al hun principes indruist.

Om ze om te krijgen, wordt de gewichtscomponent in de mrb waarschijnlijk nog wat groter, zodat onzuinige auto's nóg veel meer mrb gaan betalen dan zuinige. Mogelijk komt er zelfs een CO2-component in de mrb. Maar dan zijn we in ieder geval van de bpm af en kunnen we nog vrijer gaan zoeken naar leuke auto's in de rest van Europa. En die hoge wegenbelasting? Ach, gewoon lekker je sportauto schorsen in de winter.