Waarom daalt het aantal mensen met een rijbewijs in België?

Bijna tien procent meer rijbewijzen dan tien jaar geleden, dat zijn de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in Nederland. In België koppen de kranten al jaren dat het roze papiertje aan populariteit verliest, op een korte inhaalbeweging post-Covid na. Daar bedraagt de daling minstens tien procent en soms zelfs twintig procent of meer, afhankelijk van de provincie. Vanwaar het grote verschil met Nederland? 

Jongeren

Door een Belgische bril springen vooral de cijfers van Nederlandse twintigers in het oog. De leeftijdsgroep die in België voor de grootste daling in het aantal rijbewijzen zorgt, is in Nederland stabiel en zelfs licht groeiend. De grotere oppervlakte en lagere bevolkingsdichtheid spelen daarin zeker een rol, maar het neemt niet weg dat Belgische jongeren de auto niet meer als een must zien. Jongvolwassenen in België zien vierwielers eerder als een last, die parkeerproblemen met zich meebrengt en vooral veel geld kost. Centen die ze liever aan reizen spenderen of aan de nieuwste smartphone. Bovendien zijn steeds minder Belgische jongeren geneigd om dat rijbewijs op latere leeftijd te behalen, omdat ze het nut er gewoon niet van inzien. De auto als statussymbool heeft voor hen helemaal afgedaan.

Het openbaar vervoer in België is nochtans niet van die aard dat je overal zonder auto geraakt, wat wellicht de reden is waarom Waalse jongeren minder massaal afhaken. Waarom het aantal afgeleverde rijbewijzen in Brussel, alias de Europese hoofdstad van de files, wel blijft stijgen, is een mysterie. De populariteit van deelauto’s zou daar een gedeeltelijke verklaring voor kunnen zijn. Maar terug naar de algemene tendens die dalend is en nog een andere oorzaak heeft: het strenger worden van de regels voor het behalen van een rijbewijs in 2017. Sindsdien moeten kandidaten in Vlaanderen geen drie maar negen maanden oefenen met een voorlopig rijbewijs voor hun praktijkexamen. Ook het verplichte terugkom-moment, dat zes maanden na het behalen van het rijbewijs in een halve dag opleiding voorziet, is voor velen een struikelblok. Bovendien zijn ook de gratis theorielessen voor laatstejaars op de middelbare school afgeschaft.

70+’ers

Misschien nog frappanter dan de tegenstelling tussen jongeren is het verschil bij de 70+’ers, een leeftijdsgroep die in Nederland voor de grootste groei zorgt (van 1,9 miljoen rijbewijshouders in 2014 naar 2,75 miljoen in 2024), maar in België alweer afneemt. De gefluisterde geldigheidsbeperking op het rijbewijs van die groep is er uiteindelijk niet gekomen, maar het heeft de Belgische senioren wel aangezet om over hun autogebruik na te denken. Sommigen van hen leggen vrijwillig een rijgeschiktheidsonderzoek af, omdat ze merken dat hun rijvaardigheid achteruitgaat. Als daar een ongeschiktheidsattest uit volgt, wat toch bij tien procent van de geteste personen het geval blijkt, hangen de meeste chauffeurs hun sleutels aan de haak. Dat er daarnaast in België steeds meer bestuurders zonder een geldig rijbewijs rondrijden – volgens schattingen zelfs meer dan 100.000 – maakt de Belgische statistieken er niet bepaald beter op.