Rijbewijs halen? Wel zuinig rijden!

Het was een leuk verhaal, met een niet al te onverwachte conclusie. Het team met een wisselende groep AutoWeek-lezers, ons A-team, ging opnieuw rij-examen doen om te kijken hoe ze het er vanaf zouden brengen met jaren rij-ervaring op zak. De meesten mochten van geluk spreken dat het niet om het echie ging, want dan waren ze hun roze pasje kwijt geweest.

Dat verbaast me niet heel erg, omdat de eisen die men bij een rij-examen stelt, heel anders zijn dan het gemiddelde weggedrag. En dan hebben we het nog niets eens over de theorie. Op eentje na zakte iedereen, en ook dat is niet onverwacht. Zelfs de mensen die ervoor leren slagen vaak niet in een keer, dus dan is de kans dat mensen die al tientallen jaren geen regelboek onder ogen hebben gezien meteen slagen, nogal klein.

Ik heb het daar al een keer eerder over gehad, en zie dat ook als de ideale manier om het fileprobleem op te lossen. Laat mensen iedere tien jaar het theorie-examen overdoen en zeker 30 procent zakt als een baksteen. Al is dat economisch gezien wellicht wat onhandig.

Wel heb ik zo mijn twijfels over het huidige theorie-examen. Toen ik het ooit deed 14 jaar geleden ging het puur over de regels. Verkeersbord hier, voorrangskruising daar, legervoertuig zus en zo. Prima. Tegenwoordig krijg je foto's van situaties te zien en moet je laten weten hoe je zou reageren met 30 km/h. "Remmen, gas los en of niet doen". Het verschil tussen remmen en gas los vind ik heel arbitrair naar aanleiding van een plaatje. Zit je bijvoorbeeld in de 1e versnelling, (omdat je net wegrijdt) dan is gas los vaak bijna hetzelfde als bijremmen. In ieder geval bij de voorbeelden die ik langs heb zien komen. Dat is nu juist iets wat je in praktijk moet toetsen, vind ik. Dan heb je een indruk van je snelheid en het gedrag wat je medeweggebruiker. Nu test je de praktijk eigenlijk in theorie.

Ik heb bij die vragen vooral het idee dat mensen het gewenste antwoord uit het hoofd leren, dat is wat anders dan het in praktijk toepassen. Bij regels is dat al anders, die moet je gewoon weten als basis. Iemand heeft voorrang of niet, dat is nooit een grijs gebied.

Maar dan de praktijk. Onze 'AW-in huis' rij instructeur Irma van den Berg nam de kandidaten mee en de meerderheid faalde wegens verschillende redenen. 'Niet genoeg kijken', kwam een aantal keer langs. Velen zullen de reden kennen uit het verleden, zo ook ondergetekende.

Niet kunnen clusteren vond ik al wat merkwaardiger. Dit is het opsommen van aanwijzingen, zoals eerst rechts, dan de tweede links, dan de rontonde rechtdoor en weer links. Als je dit niet kunt onthouden, kan je zakken voor je examen. Het idee is dat "het de zelfstandigheid van de bestuurder bevordert". Mwah... Ik ben niet helemaal overtuigd, dit is meer geheugentraining.

Maar toen kwam de punchline. "Bijna alle kandidaten reden niet milieubewust genoeg." Pardon? Is dat een reden waarop je kunt zakken? Ja, dat is het, zo bleek toen ik op zoek ging naar meer feiten. Als je niet continue het nieuwe rijden toepast en laat zien dat je milieubewust onderweg bent, mis je een exameneis. Zo word je geacht af en toe in de tweede versnelling weg te rijden als het toch rustig is. Deze nieuwe exameneisen waren even aan mij voorbij gegaan. Wat is dit voor een onzin?

Whats next, dat je zakt als je meer dan een liter afwijkt van de fabrieksopgave? Dat je iemand de techniek van zuinig rijden aanleert zodat hij weet hoe het moet, prima. Maar dat je continu geacht wordt zo zuinig mogelijk te rijden, vind ik werkelijk belachelijk. Sowieso dwing je mensen in een raar keurslijf waarbij autorijden niets te maken heeft met plezier maken, maar enkel met je verplaatsen. Maar erger is dat al die kandidaten na het halen van hun rijbewijs pas gaan ontdekken wat er gebeurt als ze een keer flink gas geven. Tijdens de rijles mocht dat niet, maar nu hebben ze vrij baan. Gas erop! Vervolgens hebben ze werkelijk geen idee hoe de auto reageert op wat ze aan het doen zijn.

Ik heb me al eerder verbaasd over het feit dat een noodstop niet wordt geoefend. Ik zat ooit naast een prijswinnaar in een BMW M3 die een paar rondjes mocht doen op Zandvoort. "Wil jij even naast hem zitten om te kijken of alles goed gaat en dingen rustig op te bouwen?", vroeg de BMW-man. Nou ja, oké. De man in kwestie luisterde goed naar mijn aanwijzingen ("binnen, binnen, binnen, buiten buiten buiten!"), maar twee dingen vielen op. Dingen die ik veel vaker terugzie als ik mensen voor het eerst een keer meeneem op een rondje circuit.

Punt één: ze schakelen te vroeg op. Ook deze M3 had een handbak en bij 4.000 tot 5.000 toeren vinden mensen het wel best. Ze zijn gewoon niet gewend tot de toerenbegrenzer door te gaan. Niet heel ernstig, dit zal je op de openbare weg niet opbreken. Maar vervolgens reden we richting de Audi S-bocht. "Nu remmen", zei ik. Dat deed de man, maar wel op 50%. Niet leuk met nog 150 meter te gaan en krap 200 km/h HARDER REMMEN!! "Oh, kan het harder", zei de man. Hij was 40 jaar maar had in zijn leven nog nooit de volledige remcapaciteit van een auto benut.

Nu was het op een circuit, maar wat als het een noodsituatie op de snelweg was geweest? Dat is gewoon schokkend. Waarom leren mensen niet hoe ze een auto zo snel mogelijk tot stilstand moeten brengen? Wie weet schrikken ze van het ABS. Of gaan ze pompend remmen, terwijl dat in nieuwe auto's helemaal niet nodig is. Terwijl je gewoon je voet door de vloer moet duwen waarbij je je bovenlichaam ontspannen houdt, zodat je kunt blijven sturen. Maar dat is geen onderdeel van het curriculum. Belangrijker is dat je een keer in de tweede versnelling wegrijdt om brandstof te besparen. Gelukkig hebben we de prioriteiten op orde.