Fileterrorisme

Het gratis ANWB AUTO-krantje bewijst ook deze herfst dat de ergste filerecords veroorzaakt worden door kettingbotsingen, geschaarde of omgeslagen vrachtauto's, "aanrijdingen" dus.

En dus niet door de vaste bottlenecks of werkzaamheden. Recent verkondigde de baas van bouwend Nederland, Elco Brinkman dat méér wegen goed voor het milieu is, een ijzersterke reden om meer wegen te bouwen, waar hij volgend jaar vast de Nobel-prijs voor natuurkunde voor krijgt. Met die stelling vertolkte hij een populair misverstand, want een integrale berekening van de extra file-emissies tegenover de extra voertuigkilometers die de extra wegcapaciteit genereert [de "verborgen vraag"] leert dat de file "groener" is dan extra wegen. Toch heeft hij wel een punt, want in de file vervuilt en verbruikt elk voertuig [hoewel, misschien de Prius niet?] veel meer dan bij constante snelheid. Komt door de wisselende motorbelasting en doordat er met meer motoromwentelingen per strekkende meter gereden wordt dan bij 80/100/120 km/u in top gear. De milieuvriendelijkste file is die waarin alle voertuigen zonder stoppen en optrekken met 50/60 km/u in de hoogst mogelijk versnelling voortsukkelen. Voor de reistijd en voor de techniek beter dan de huidige spitsen met veel stop & go, want dát vreet brandstof, remmen en drukgroepen.

In opiniepeilingen over "de grootste problemen" komen files nooit hoog in de top 10, milieu en klimaat - eindelijk - wel. Wat mij bij alle gezeur over files door politici opvalt, is dat de ergste fileveroorzakers nooit genoemd worden, ook niet in discussies over de "kleine criminaliteit". Ik bedoel dus al die mannen - het zijn zelden vrouwen – die door hun rijgedrag, zeg maar: gejakker, door hun onoplettendheid, door bellen of door oververmoeidheid of katerrestanten die reuzenfiles veroorzaken. Dit soort files zijn de ergste, de langste en de irritantste. Je komt er namelijk niet meer langs, je staat soms uren stil, je weet niet waar je aan toe bent, je kunt geen kant op, ook niet achteruit. Op weg naar Berlijn maakte ik dat eens mee, opgesloten in 20 km Stau. Kwam niet door de Baustelle maar door een bejaard echtpaar dat hun Polo met blikschade midden op de enige rijstrook stilgezet had in afwachting van de politie….

In onze record-files zijn het schat ik vooral de gehaaste zakenrijders die de meeste brokken veroorzaken, en de ergste files komen door truckers die bij 90 km/u een elandproef (moeten) uitvoeren. Het gaat hierbij m.i. voor 90% om vermijdbare gedragingen en dus om vermijdbare files: te hoge snelheid, te korte volgafstand, te laat remmen, verkeerde (stuur)correcties etc. Te vroeg en vaak remmen veroorzaakt ook vermijdbare files, de harmonica-file.

De mensen en bedrijven achter de brokkenmaker zitten met brokken die kunnen oplopen tot tienduizenden euro's tijdverlies voor een korte file tot miljoenen euro's als één omgeslagen combinatie de Rotterdamse Ruit platlegt. Iedereen moet bloeden, behalve de dader. Die komt nu nog makkelijk weg met hooguit een paar honderd euro boete. Niemand vergoedt de gevolgschade, niemand kan zijn tijdverlies of productschade bij de veroorzaker claimen, en art. 5 WVW (het "kapstokartikel") helpt de gefileerden ook al niet.

Het huidige beleid en systeem, waarin de veroorzaker lage boetes krijgt - die vaak ook nog op de baas kunnen worden afgewenteld - waarin binnen 't uur een andere leaseauto klaarstaat, en waarin niemand zijn schade kan verhalen, dat noem ik fileterrorisme.

Hier hoor je nooit iemand over, geen politicus, geen autojournalist en geen automobilist. Dat moet en kan anders: er moeten straffen komen die zo gevoelig zijn dat dit soort rijgedrag effectief de kop wordt ingedrukt, doordat er tussen de oren én tussen de wielen van al die potentiële daders meer rust komt. Mijn voorstel is als volgt:

Voor elk kilometer-uur file achter de roekeloze veroorzaker wordt een vaste extra boete van 1000 euro opgelegd, te betalen door de bestuurder, niet door de baas. Zo pak je meteen de stumpers mee die hun gedeukte heilige koe nodeloos op de rijbaan laten staan. Omgeslagen combinaties die drie rijstroken blokkeren tikken zo ook harder door dan een korte file op één rijstrook, wel zo eerlijk.

Eindelijk een kamerbreed aanvaardbare filemaatregel, dat heet no regret, daar moet ook de VVD achter staan. Eigenlijk had Pieter Hofstra dit zelf ook kunnen bedenken! Het levert per saldo alleen maar stemmen op, want er zijn meer slachtoffers dan daders van reuzenfiles…..

Als de autolobby en de politiek dit idee niet snel oppakken, dan is al dat geklaag over filekosten en over "Nederland op slot" voor mij op slag ongeloofwaardig.