Filerecord

Afgelopen dinsdag scoorde de ochtendfile (met miezerig herfstweer) het record 2017 met 175 files en bijna 900 km. Deze herfst is het helemaal raak. Dat heeft niets met tekort aan wegcapaciteit te maken (de langste files staan op de breedste snelwegen) maar alles met rijgedrag, angst-remmerij en een golf aan botsingen (de zogenaamde 'accidentele files'). Op de radio hoor je bijna alleen nog maar botsfiles; ooit was dat de uitzondering, vorige week stonden er 30 tegelijk, de radio noemt alleen de ergste. De allerergste stond voorbij Gouda op de A12, kwam door een spookrijder - die dus overdag links rijdend(!) de verkeerde oprit genomen had en zelfs rond Rotterdam het verkeer vastlegde. Zo iemand moet z'n rijbewijs voor heel lang kwijtraken en weer examen doen. Veel bestuurders kunnen blijkbaar niet omgaan met de toegenomen drukte en dynamiek. Wie te veel gas geeft moet vaker remmen – zo beginnen veel files. Ik ken enkele bejaarden die niet meer in het donker of met regen durven rijden - net als indertijd mijn vader op leeftijd, die dankzij een leger engelen net geen dodelijk ongeluk veroorzaakt heeft. Wij, zijn kinderen hebben uiteindelijk zelf maar zijn rijbewijs afgenomen omdat het CBR dat niet deed. Ingewikkelde weefbewegingen in tunnels zijn een hel voor oudere mensen met slechte ogen (staar!), lange reactietijden en angst achter het stuur. Tegelijk zie ik snelle turbojongens ook in de fout gaan door hun te dynamische rijgedrag, wat door het hele verkeer heen onrust veroorzaakt. En appen-achter-het-stuur is intussen bijna gemeengoed geworden...

De economische schade van botsfiles is groter dan ooit - daar hoor je geen politicus over. Die geven wel een miljard extra uit voor de gewone (capaciteits)files, maar de botsfiles blijven politiek buiten beeld, terwijl die economisch veel schadelijker zijn (want onvoorspelbaar/onvermijdbaar/langduriger) dan de dagelijkse knelpunten. De bergingsbedrijven en RWS hebben hun strategie intussen aangepast, het opruimen van de wrakstukken gaat nu sneller. Het Regeer-Akkoord bevat de passage "Notoire verkeersovertreders worden harder aangepakt. Het boetesysteem wordt gewijzigd, zodat voor overtredingen met veel gevaarzetting of herhaalde overtredingen de boetes worden verhoogd…" Dat gaat, vrees ik, weinig helpen tegen botsfiles met alleen blikschade. Daarvoor zijn de normale sancties te laag. Ook de strafmaat voor economisch ernstige verkeersovertredingen moet aangepast worden. Er moeten sancties komen die zo stevig zijn dat je wel drie keer uitkijkt voor je in druk verkeer gaat appen of jakkeren of kleven en bellen tegelijk - of het touchscreen bedienen. De angst voor eigen (lease)blik en lijf is niet groot genoeg, ook de portemonnee moet getroffen worden, dat is effectiever. Daarom geef ik de juristen in Den Haag graag nog eens mijn eerder beschreven sanctieplan mee met een specifieke strafmaat voor botsfileveroorzakers. Wie door onoplettendheid of rijgedrag een (kop-staart-)botsing veroorzaakt krijgt standaard een boete die proportioneel is aan het veroorzaakte tijdverlies achter hem/haar. Bijvoorbeeld (om te beginnen) 1000 euro per uur/kilometer/rijstrook file. Daarbij omkering van de bewijslast: de dader moet bewijzen dat hij/zij er niets aan kon doen, geen schuld had. Dat betekent dat 1 uur file over 5 km en 2 rijstroken 10.000 euro kost. Als dat niet helpt, dan weet ik het niet meer … Behalve de hogere sancties voor apert roekeloos rijgedrag, een minder coulante interpretatie van dat begrip door de Hoge Raad en effectieve campagnes en technische snufjes om appen-achter-het-stuur te voorkomen, is er alleen het sanctiesysteem om het rijgedrag te verbeteren. Sowieso moeten de rijbewijseisen veel strenger worden, en moeten bejaarden die niet goed meer kunnen zien en reageren, eerder uit de auto – wacht niet tot ze verongelukken! Het rijbewijs is geen mensenrecht maar een vergunning die bij onmacht en gevaarlijk gedrag kan worden afgenomen. Met stijgende aantallen verkeersslachtoffers moet dat vaker gebeuren.