Digitale barok

Die led-idiotie met grillig vormgegeven daglichtlijnen is onderdeel van een groter probleem. Sowieso lijken ontwerpers bezeten van onmogelijke vormen. Ik kijk naar de koplampunit van de nieuwe Hyundai Santa Fe. Bij nadere beschouwing zie je pas wat een complex geheel dat is. Het is een schuin oplopende vierhoek met het effect van een driehoek, die modieus overmaats omhoog kruipt langs de randen van de motorkap. Aan de onderzijde is nog een subtiele kromming aangebracht. De xenon-koplamp zelf zit in een vierkante, als een buis uitstekende chroomlichtkast met afgeronde hoeken. Daarboven loopt over de volle breedte voor de sier een lichtbaan in melkglas.

Hoe moet je zo'n vorm noemen? Pluriform, organisch, sculpturaal, ratjetoe? Je zoekt vergeefs naar woorden. Maar daar gaat het juist om. De fabrikant wil laten zien hoe de materie buigt voor een grenzeloze verbeeldingskracht. De boodschap: yes, we can.

En alles kan. Het 3D-tijdperk heeft een ontwerptaal opgeleverd die je Digitale Barok zou kunnen noemen. Het is geen stijl maar een ambitie: maximale driedimensionaliteit. Zie de kont van de Volvo V40: je reinste origami. De nieuwste hype is de vreemde, vaak hockeystick-achtige vouw-met-knik in de flanken. Je ziet hem overal opduiken. Op de Mercedes A- en B-klasse. De Hyundai IX35. De Mazda CX5. De Opel Adam en Peugeot 208.

Designers zullen zeggen dat ze met die nodeloze hulplijnen dynamiek in het ontwerp brengen. Dat klinkt logisch. Zo'n twist verleent reliëf aan een groot oppervlak. Maar hun echte motief is dat niets hen in de weg staat.

Je kon lang volhouden dat design de geschiedenis was van smaakveranderingen. Ik denk dat het nu voornamelijk schatplichtig is aan technologische ontwikkelingen – dus aan wat technisch mogelijk is. Ik hoor Chris Bangle nog vertellen hoe moeilijk het als BMW-ontwerpchef voor hem was het groene licht te krijgen voor de vreemd gelijnde kofferbak van de Z4, want die was duur en moeilijk om te maken. Tien jaar later lijken moderne productietechnieken ook bij volumemerken alle formele belemmeringen te hebben weggenomen. Die gekke Nissan Juke is er omdat hij maakbaar was. Die productierobots staan voor niets. Daarom draaien en kronkelen ontwerpers zich naar hartenlust een ongeluk. Zo komen we aan de Hyundai-koplamp, de hockeysticks en al die andere, caleidoscopisch rijkgeschakeerde demonstraties van onbegrensde mogelijkheden.