Test: Mazda RX-7 (1992) – de wankelmotor op zijn hoogtepunt

Eigenlijk is het idee van de Duitse constructeur Felix Wankel (1902-1988) briljant: bij het door hem ontwikkelde motorconcept zijn de heen en weer stampende zuigers vervangen door een rotor die fluisterstil om zijn eigen as draait. Het gevolg: een motorloop die zijn weerga niet kent, waarbij vibraties schitteren door afwezigheid. Geen wonder dat tal van fabrikanten met het idee van de rotatiemotor aan de slag gaan, waaronder NSU, Mercedes-Benz, Citroën en Rolls-Royce. Uiteindelijk gooien ze de handdoek toch weer in de ring, want de wankelmotor blijkt ook de nodige nadelen (zoals een hoog brandstof- en olieverbruik) te hebben. Alleen Mazda houdt dapper vast aan het concept. De heren uit Hiroshima weten voor elkaar te boksen wat hun opponenten bij NSU in Neckarsulm wegens gebrek aan tijd niet lukte: de rotatiemotor betrouwbaar en vervolgens steeds krachtiger maken. Eén nadeel weten ze alleen niet op te lossen: de overmatige dorst.

De uit 1992 stammende RX-7 van de modelreeks FD in dit artikel tikt elke 100 kilometer zomaar 20 liter benzine weg. Kanpai en proost, zullen we dan maar zeggen! Bij zijn afscheid in 1996 noemt de Duitse autojournalist Joachim Staat de sterkste RX-7 een ‘vampier op wielen die elk moment een houten staak in zijn hart kan krijgen’, waarmee hij verwijst naar de gretigheid en de dorst van de wankelmotor met dubbele turbo. Dat is inmiddels negentwintig jaar geleden en we zijn benieuwd of de tijd vergevingsgezind is geweest voor de laatste RX-7 die Mazda bouwde. Weet hij ons nog net zo te verrassen als toen of is hij in de loop der jaren zijn wilde haren kwijtgeraakt?

Interieur RX-7 voelt aan als een plastic grot

Om dat uit te zoeken, dalen we neer in de plastic grot die dienstdoet als interieur. Als je claustrofobisch bent, is het binnenste van de Mazda geen fijne plek. In het begin hebben we een beetje ruzie met de zijwangen van de leren kuipstoel, maar dat went snel. De standaarduitrusting is met airconditioning, elektrisch bedienbare ramen, leren bekleding en een elektrisch schuifdak zonder meer riant te noemen. Ook de aanblik van het dashboard stelt niet teleur. Oké, het plompe airbagstuur past niet bij een auto die nieuw omgerekend 70.000 euro moest opbrengen, maar daar hebben meer auto’s die begin jaren 90 de fabriek verlieten last van. De fraaie klokken met chromen randen maken een hoop goed, waarbij de toerenteller een prominente plek heeft gekregen: in het midden, zoals het hoort bij een sportwagen van zwaar kaliber. Zijn rode gedeelte begint pas bij de ‘7’. Een turbodrukmeter zoek je tevergeefs. We stellen de zitpositie in (wat nog handmatig dient te gebeuren) en laten de klapkoplampen omhoog komen – puur en alleen omdat het er zo gaaf uitziet. Het wegrijden gaat net zo eenvoudig als bij een Mazda 323. Je hoeft echt niet over de spierkracht van een samoeraistrijder te beschikken om aan de koppeling duidelijk te maken wie de baas is. 

Lijkt op een MX-5

Veel mensen onderschatten de RX-7 omdat hij van voren gezien bij een snelle blik sprekend op de MX-5 lijkt. Die heeft nu eenmaal niet de reputatie dat hij enorm gespierd is, maar denk niet dat dit een katje is om zonder handschoenen aan te pakken. Dit is eerder een Japanse Dodge Viper dan een tandeloze Aziatische tijger. Bij de sprint naar 100 km/h geeft hij een Ferrari 348 tb uit hetzelfde bouwjaar schaamteloos het nakijken. De tweeschijfs rotatiemotor wordt beademd door twee turbo’s die niet gelijktijdig hun kracht afgeven, maar hun taken verdelen. Bij lage toerentallen zorgt een kleine turbo ervoor dat de motor snel op stoom komt, bij circa 3.500 tpm wordt hij vergezeld door een grote turbo voor een extra duw in de rug. Het resultaat: al na 5,3 seconden bereikt de 1.320 kilo zware tweezitter de 100 km/h. De laatste evolutieversies zijn nog sneller. Die benaderen de 300 pk-grens.

Veel getunede exemplaren

Straatracers zijn dan ook dol op de Japanner. Met name in de Verenigde Staten en Japan valt menig RX-7 in de loop der jaren ten prooi aan hobbytuners, die op z'n zachtst gezegd niet altijd over een goede smaak beschikken. Een slordige 80 procent van de nog rondrijdende RX-7’s van de derde generatie lijkt dan ook rechtstreeks uit de filmreeks Fast & Furious te komen. Een origineel exemplaar vinden is dan ook welhaast zoeken naar een speld in een hooiberg, in elk geval in Europa. Wie er eentje tegen het lijf loopt, dient minimaal €20.000 mee te nemen.

RX-7 moet je niet onderschatten

Wat het rijden betreft, lijkt het alsof de tijd heeft stilgestaan aan boord van de RX-7. De besturing voelt nog steeds net zo scherp als de tanden van Dracula, de remmen bijten al net enthousiast. Het is echt een genot om met deze Mazda stof te doen opwaaien, waarbij je altijd exact weet hoe het met het wegdek gesteld is. Het onderstel is namelijk erg straf afgesteld. RX-7 nummer drie mag er dan een beetje uitzien als een softe jaren 90-sportwagen, maar degene die zijn potentieel onderschat, komt van een koude kermis thuis. Het gevaar komt in dit geval niet via het openstaande slaapkamerraam, zoals de bloeddorstige graaf, maar van achteren. Als de turbomotor namelijk op dreef is, moeten de achterwielen zich al snel gewonnen geven, waarbij een snelle tegenstuurreactie nodig is om de Mazda weer in het gareel te brengen. 

Eigenlijk is het bizar dat de best verkochte auto met wankelmotor uitgerekend een sportwagen is. Omdat Mazda’s pogingen in de jaren 70 om de rotatiemotor geschikt te maken voor de volumemodellen jammerlijk mislukten, blijft de revolutie van de ‘Renesis’ (samenvoeging van RE voor Rotary Engine en Genesis) voorbehouden aan de insider-droomauto RX-7. Tijdens onze fotosessie komt een jong stel met een golden retriever voorbij. De man stopt, buigt voorover en ziet de typeaanduiding op de imposante achtersteven van de ronde tweezitter. “Hij heeft een wankelmotor, deze auto is echt iets bijzonders”, zegt hij tegen zijn vrouw. Het is kenmerkend voor de RX-7: autoliefhebbers van middelbare leeftijd stoppen als ze het model herkennen, nemen hem in zich op en denken terug aan tijden waarin ook Europese merken zich nog met rotatiemotoren bezighielden, zoals NSU met zijn futuristische Ro 80. Jongere mensen met benzine in het bloed vinden de Mazda RX-7 daarentegen gaaf omdat ze hem kennen van racespellen op hun PlayStation. Ook al hebben ze hem nog nooit in het echt gezien, ze weten direct wat voor model dit is. Dat zijn wankelmotor tegenwoordig verschillende generaties autoliefhebbers verenigt, daar had Felix Wankel alleen maar van kunnen dromen.