Nu de New Mini ook al 23 jaar is: liever het late origineel of een vroege nieuwe?

Eén van de beroemdste naoorlogse auto’s wordt in 1959 op de markt gebracht: de Morris Mini Minor alias Austin Seven ofwel de Mini. Het duurt even voordat de Mini aanslaat maar vanaf midden jaren 60 verkoopt British Motor Company (BMC) er honderdduizenden per jaar. Nu de New Mini al 24 jaar op de markt is, lijkt het origineel bijna vergeten. Maar niets is minder waar, de Mini geniet een warme belangstelling met een toenemende waarde als leuk neveneffect.
Het verhaal van de Mini is genoegzaam bekend. British Motor Company zit door de Suez-crisis in 1956 en de daardoor schaars en duur geworden brandstof te springen om een model onder de inmiddels bedaagde Morris Minor. Huisontwerper Alec Issigonis krijgt de zware taak om een auto van drie meter lengte te ontwerpen die vier personen en hun bagage kan onderbrengen. Door de wielen op de uiterste hoeken te plaatsen, de motor in de dwarsrichting te draaien en de versnellingsbak eronder (die draait op motorolie!) kan de benodigde interieurruimte worden gecreëerd; een ingenieuze constructie die de blauwdruk wordt voor vrijwel alle toekomstige compacte auto’s.

Mini slaat eerst niet aan, pas na rallysucces gewild

Alle Mini’s hebben vier kenmerken gemeen: portierscharnieren aan de buitenkant, schuivende portierruiten, 10 inch wielen en een grille met zogeheten snorren. Het is opmerkelijk dat de Mini niet direct aanslaat. Het grote publiek kan zich aanvankelijk maar moeilijk voorstellen dat zo’n compacte auto plaats biedt aan zoveel mensen. Dodelijk voor het imago is dat men de Mini bestempelt als een armeluisauto. BMC heeft dus heel veel uit te leggen in uitgebreide reclamecampagnes. Langzaam stijgen de verkoopaantallen. Het publiek is alleen nog niet overtuigd van de rijkwaliteiten. De beste publiciteitsstunt vindt plaats in de bergen boven Monaco: de Rally van Monte Carlo wordt de speeltuin van Paddy Hopkirk en navigator Henry Liddon. De Mini Cooper S is de koning van het asfalt en onverhard. Hopkirks heldendaden halen het landelijke nieuws en de Mini is plotseling een auto waarin je gezien kan worden. Beroemdheden als John Lennon, Paul McCartney en Peter Sellers haasten zich naar de showroom en bezorgen de Mini zijn coole imago dat tot op de dag van vandaag voortduurt.

Filosofie achter New Mini compleet anders

Compleet anders verloopt de ontstaansgeschiedenis van de New Mini. BMW is sinds 1994 eigenaar van Rover en heeft door die aankoop de rechten van onder meer Mini in handen. Aanvankelijk werken Engelse en Duitse ontwikkelingsteams, van elkaar gescheiden door de Noordzee, aan de nieuwe Mini. Ze houden er verschillende filosofieën op na. Het Britse team ontwerpt een auto in de geest van de oorspronkelijk Mini: compact, praktisch en betaalbaar maar vrijwel zonder humor en standing. Het Duitse team bedenkt een retro-concept met vrijwel alle karaktertrekken van het origineel, maar een flinke maat groter. De Duitsers winnen de competitie. Maar niet voordat een belangrijk voorstander van het Britse ontwerp, BMW CEO Bernd Pischetsrieder (notabene een neef van Alec Issigonis), het veld heeft geruimd.

Duits idee, getekend door Amerikaan

Dus krijgt de R50 gedoopte opvolger Duits dna. Een klap in het gezicht van patriottistisch Groot-Brittannië. De auto is bovendien getekend door een Amerikaan, Frank Stephenson. Onderhuids is met de Z-achteras een beetje BMW-techniek te vinden. De motor is gekocht van Chrysler. De Britse vijfbak is de achilleshiel. Maar de positionering is briljant. BMW weet als premiumfabrikant dat er aan kleine auto’s doorgaans weinig valt te verdienen. De enige mogelijkheid om er wel iets aan over te houden, is om de Mini te upgraden. Hem een übercool design te geven aan binnen- en buitenkant, en überhip aan te kleden. Alleen zo kan het absurde prijskaartje worden gerechtvaardigd. Er wordt een compleet merchandisingprogramma en een gewiekste marketingcampagne op poten gezet. MINI wordt een merk, in hoofdletters geschreven, en naar later blijkt een van de sterkste merknamen van de afgelopen 25 jaar. Op 7 oktober 2000 trekken jonge hippe types op de salon van Parijs het doek van de New Mini. Als hij op 7 juli 2001 in de verkoop gaat, zijn de orderboeken ondanks de stevige prijs van liefst 45.000 gulden en de peperdure opties al tot de nok toe gevuld. De overhaaste verplaatsing van de productie van Longbridge naar Oxford zorgt voor talloze kinderziektes die pas na de facelift in 2004 zijn verdwenen, maar de honger naar de New Mini is niet te stillen. Klanten geven er met gemak 60 tot 80.000 gulden aan uit. Het succes geeft BMW vleugels Er komt zelfs een cabriolet (de R52), een automaat en een diesel. In de eerste vijf jaar bouwt Mini 700.000 stuks.

Reis terug in de tijd

Hoewel de huidige Mini-generatie zijn eigen aantrekkingskracht heeft, kan die wat betreft karakter niet opboksen tegen het origineel. Jan Jansen in Hierden heeft voor de ontmoeting een originele Mini 1.3 MPI ‘40th Anniversary’ uit zijn showroom gereden. Die is van 1999 en dus een van de laatste der ‘oude’ Mini’s. Deze versie is intussen bijzonder zeldzaam, geliefd en zeer waardevol.
Rijden met de oer-Mini is een reis terug in de tijd. Dat begint al met instappen. Gewenning en enige lenigheid is vereist, want je moet je hoofd erg ver intrekken en je benen onder het nogal schuin geplaatste stuur worstelen. Voor een lange Hollander geen sinecure. Handig is wel dat de portieren onder een hoek van vrijwel negentig graden openen. Om achterin te geraken, moet je nog meer strijd leveren. Weliswaar kantelt de hele stoel - tenminste als de hoofdsteun voor die zeldzame gelegenheid is verwijderd - voorover, maar de instap blijft een worsteling. Ook de bediening is een stap terug in de tijd. Dankzij het vlak geplaatste, dikke stuurwiel en de de ver in het interieur priemende wielkasten, zit je haast als een orang oetan achter het stuur. Eenmaal gewend aan zithouding en de (tuimel)schakelaars die her en der zijn aangebracht, kan je je prima vermaken met deze ouderwetse vorm van Mini-rijden. Deze ‘40th Anniversary’ uitvoering heeft een met zwart leer aangekleed interieur, voorzien van een geborsteld aluminium dashboard waarin het instrumentarium met roomwitte meters gewoon recht in het zicht van de bestuurder zit, in plaats van in het midden.

Waanzinnige snelheidsbeleving door lage zit

Na ruim een kwartier is de wijzer van de oliedrukmeter teruggelopen ten teken dat ze - motor èn bak! - (bijna) op temperatuur zijn. De aspirant-koper let natuurlijk niet op comfort , maar concentreert zich op de amusante rijeigenschappen. Achter het stuur waan je je al snel Paddy Hopkirk. Wat wil je ook: je achterwerk scheert rakelings langs het asfalt. Motor en versnellingsbak, die beide hun specifieke geluiden voortbrengen, zitten ongeveer tussen je benen. Hij is nog even energiek en wendbaar als in 1959 en met de 1.3 MPI (Multi Point Injection) kom je goed mee in het huidige verkeer. Bovendien mag je met deze versie ook steden in die de milieunormen hanteren.

New Mini tientallen centimeters groter

Groter kan het contrast niet zijn als we zijn ingestapt in de van Nini Cars uit Harderwijk geleende Mini Cooper uit het eerste productiejaar. De R50 is in alle richtingen tientallen centimeters groter. Hier voel je je temidden van het vele harde plastic snel thuis, ongeacht je postuur. De claustrofobie van de oude Mini is verdwenen, de ergonomie is top, de tuimelschakelaars brengen een toefje nostalgie, de toerenteller zit recht voor je neus en de snelheidsmeter vervelend ver uit het zicht - namelijk centraal.
Typische jaren nul-trekjes zijn de loslatende softlak en de hangende hemelbekleding. Dit kleine ongemak wordt tenietgedaan door de rijeigenschappen, die een even brede grijns oproepen als in de oude. Je voelt amper dat hij liefst 1.100 kilo weegt, 400 meer dan zijn iconische voorganger. Om die gewichtstoename te compenseren, levert de van Chrysler afkomstige 1.6 Tritec-motor het benodigde extra vermogen. De verchroomde pook dirigeer je met het grootste plezier door de vijf versnellingen. Verdwenen is het typische gegier uit de bak, 41 jaar lang een vertrouwd bijgeluid. Deze Mini is de volwassen variant van het oermodel. Nu zijn ze nog voor een relatieve appel en een ei te koop, maar daarin kan mettertijd verandering komen.

115 pk compenseert het veel hogere gewicht.

Classic Mini: waarop moet je letten?

Een oude Mini zit vol met onvolkomenheden. Roest is de grootste vijand, de vele carrosseriepanelen zijn roekeloos en slordig aan elkaar gelast en daartussen ontstaat gemakkelijk roest. Als een Mini aan linker en rechterzijde ongelijk in elkaar gelast is, dan is dat juist een teken van originaliteit. Ook hoort de motorkap aan beide zijden ongelijk tussen de spatborden te liggen. Bij de inspectie is een blik onder de auto verplicht: dorpels, bodemgroep, de subframes van de voor- en achterwielophanging. Check motor en bak - beide door dezelfde olie gesmeerd - op incontinentie. Lekkages aan beide zijn erom berucht. De oude stoterstangenmotor met onderliggende nokkenas  en SU-carburateur, houdt het bij regelmatig onderhoud wel uit tot zo’n 150.000 kilometer. De ontsteking bestaat uit contactpuntjes en kun je met twee rechterhanden zelf onderhouden. Controleer bij de testrit vooral de tweede versnelling. Als die zich lastig laat inleggen en luid knarst, is de bak versleten. De wielophanging, met zijn simpele rubber kegels die als veren en schokdempers dienen, is degelijk. Van de New Mini worden verrassend veel exemplaren uit de eerste bouwjaren aangeboden. 250.000 km op de teller is eerder regel dan uitzondering. Een uitgebreide inspectie is zeer aan te raden. 

Van de eerste New Mini schreven we eerder al deze koopwijzer , als ingelogde gebruiker kun je de PDF gratis downloaden.