Audi Q7 V12 TDI

Sommige auto's gaan zelfs het voorstellingsvermogen van een verwende autojournalist te boven. Ik stap uit de Audi Q7 en ben perplex. Deze auto, een joekel van een SUV, sprint in 5,5 seconden naar de 100 km/h, en dankzij het enorme motorvermogen blijft hij ook tussen de 100 en de 200 km/h met een enthousiasme accelereren alsof er een horde sportwagens afgeschud moet worden. De motor van de circa 2,5 ton zware terreinwagen zorgt zelfs boven de 200 km/h nog voor een flinke duw in de rug en geeft zich pas boven de 270 km/h gewonnen. Deze auto roept herinneringen op aan de beresterke twinturbo V8-motor van de Porsche Cayenne Turbo S. Maar een blik onder de motorkap leert dat er in het vooronder van de Audi een nóg grotere motor schuilgaat, die zó geciviliseerd loopt, dat het lijkt alsof er in zijn binnenste duizenden zilveren naalden aan het werk zijn. En dan de schok: op de afdekplaat staat het opschrift TDI… De krachtpatser die de Q7 naar ongekende prestaties stuwt, drinkt diesel!

Gewetensvraag

Audi-baas Martin Winterkorn grinnikt om onze verbaasde gezichten en stelt ons een gewetensvraag. "Wat denkt u, zou deze auto als eerste diesel en als eerste terreinwagen het label van de Audi S-modellen mogen dragen?" Winterkorn heeft het hier over de nieuwe Q7 V12 TDI, met de eerste, waanzinnig sterke V12-dieselmotor ter wereld. Het krachtpakket haalt uit zes liter motorinhoud en met behulp van twee turbo's een vermogen van maar liefst 500 pk en tergt de aandrijfassen met een allesverslindend koppel van een ongelooflijke 1.000 Nm.

We moeten meteen denken aan de enduranceraces op Sebring/Florida en Le Mans dit jaar. Daar startte Audi voor het eerst in de autosportgeschiedenis met twee R10- prototypes, die werden aangedreven door sterke tiencilinder dieselmotoren en daarmee de concurrentie zoek wisten te rijden. Is die motor soms in de Q7…? "Nee, nee", zegt Richard Bauder. De ontwikkelingsleider van de Audi-dieselmotoren legt uit hoe het zit: "Voor de nieuwe V12 TDI-seriemotor hebben we ons wel laten inspireren door de racemotor van de R10. Maar een motor moet voor straatgebruik aan geheel andere eisen voldoen dan een racemotor, dus daarom onderscheidt de V12 zich niet alleen qua motorinhoud en vermogen van de tiencilinder uit onze enduranceracer". Het carter van de zesliter V12 is bijvoorbeeld niet zoals bij de racewagen van aluminium gemaakt, maar uit een ijzerlegering met vermiculair grafiet gegoten. Deze hightech grondstof, die al bij de V6- en V8-TDI's wordt gebruikt, is zo'n 40 procent steviger en zelfs twee keer zo duurzaam als normaal ijzer. Dat gaf de techneuten de mogelijkheid om de wanden dunner te maken en zo gewicht te besparen. De keuze voor twaalf in plaats van tien cilinders, zoals in de Le Mans-bolide, komt voort uit de rustiger loop van een twaalfpitter. Daarvan staan de cilinderbanken in een voor 'n V12 ideale hoek van zestig graden, wat motorvibraties uit moet sluiten. Bij de racewagen bedraagt de hoek 90 graden, om de motor zo laag mogelijk te kunnen plaatsen. Hier ligt de sleutel voor de ongekend gecultiveerde motorloop van de V12, die de moderne V8-diesels van de gerenommeerde Duitse concurrentie nog eens weet te overtreffen.

Koppelbaas

Met zijn enorme koppel van 1.000 Nm bevindt de TDI XXL zich op hetzelfde niveau als de Gargantueske 6,75 liter twinturbo V8-benzinemotor uit de nieuwe Bentley Arnage T en de S/SL 65 AMG-modellen van Mercedes-Benz. Daarmee liggen ze qua koppelniveau net onder de alles overtreffende W16-motor van de Bugatti Veyron, die een niet te bevatten 1.250 Nm over de vier wielen uitstort. Maar ook de Audi V12 TDI is een ware koppelbaas. Duizend newtonmeters is namelijk nét zo veel als het lijkt. Om al het geweld kwijt te kunnen, moest bij de Duitse transmissiespecialist ZF een speciale zestrapsautomaat ontwikkeld worden, want de zesbakken uit het VW-concern zijn niet opgewassen tegen al die oerkrachten.

De zesliter-V12 maakt onderdeel uit van de Audi V-motorenfamilie, maar onderscheidt zich daarvan door talrijke technische bijzonderheden. Zo is daar de speciale kettingaandrijving, die ook het van Bosch ontwikkelde common-rail inspuitsysteem aandrijft. Voor het eerst in de auto-industrie worden twee pompen gebruikt die tot 2.000 bar druk in de rails kunnen genereren. In de motoren met directe inspuiting worden bij de modellen van vandaag de dag exemplaren gebruikt die 1.600 bar opwekken. Bovendien gebruikt Audi nieuwe piëzo-injectoren met achtgaats sproeikoppen. Als er druk op komt, worden de piëzoplaatjes naar buiten gedrukt, en geven zo zonder verdere tussenkomst van mechanica de inspuiting vrij. Hoe vaak er per arbeidsfase brandstof wordt ingespoten, kan via de piëzotechniek bepaald worden. Bij de nieuwe V12 TDI volgen vijf inspuitingen tegelijkertijd. Door voorinspuitingen wordt het harde ontbrandingsproces voor het gehoor wat afgezwakt; het zogenaamde 'nagelen' schittert bij de nieuwe Audi-motoren dan ook door afwezigheid. Na-inspuitingen vinden plaats om de temperatuur van de uitlaatgassen te verhogen, waardoor de beide partikelfilters (één per uitlaat) er beter raad mee weten.

Verrassingsmoment

De motorkap van de Q7 is goed gevuld met de twaalfcilinderdiesel. Aan de buitenzijde van beide cilinderbanken is een turbocompressor met verstelbare schoepengeometrie gemonteerd. Twee machtige intercoolers verlagen de temperatuur van de samengeperste lucht voor een hoger zuurstofgehalte, en zodoende voor meer vermogen. De turbo's kunnen een druk van maximaal 2,6 bar opwekken en zorgen daarmee voor het enorme koppel van 1.000 newtonmeter, dat tussen 1.750 en 3.000 toeren per minuut wordt geleverd. In dat toerentalgebied zorgt de dikke terreinwagen dan ook voor het grootste verrassingsmoment. Op het moment dat je op een verlaten autobahn het gaspedaal vol intrapt in het zesde verzet, blijkt de Q7 ware oerkrachten op te kunnen wekken. De twaalfcilinder diesel verheft zijn stem, de Q7 en de snelheidsmeter beginnen te sprinten, maar de toerenteller blijft stoïcijns onder de 3.000 tpm staan. Je krijgt een enorme duw in je rug, en de V12 lijkt er nauwelijks inspanning voor te hoeven leveren. Pas boven de 200 km/h begint-ie langzaam in de toeren te klimmen, om bij 250 km/h weer tot rust te komen bij de 3.600 tpm. En dan is het feest nog niet voorbij. Als het moet, haalt deze SUV moeiteloos door tot dik 270 km/h, hoewel bij het latere serie-exemplaar de begrenzer bij 250 km/h zal ingrijpen. Dat is eigenlijk ook wel genoeg voor een terreinwagen van 2,5 ton…

Maar de topsnelheid is nog niet eens het meest indrukwekkend. Fascinerend is vooral de enorme partij kracht die bij zeer lage toerentallen geleverd wordt, en de beschaafde manier waarop al dat vermogen geproduceerd wordt. Zelfs bij volgas blijft de zelfontbrandende twaalfcilinder qua decibellen achter bij het geruis van de rijwind.

Grootse plannen

Audi heeft grootse plannen met de nieuwe zesliter V12-dieselmotor. Ter ondersteuning van het dieseloffensief in de Noord-Amerikaanse markt, dat Audi samen met Mercedes-Benz en BMW wil voeren, is de motor alvast voorbereid op de toepassing van de zogenaamde 'Blue Technology'. Achter die welluidende naam gaat een uit de vrachtwagenindustrie bekende ureuminspuiting voor het verder terugdringen van schadelijke uitlaatgassen. Die ingreep is nodig om de Q7 V12 TDI in verkooptechnisch belangrijke staten als Californië en New York te kunnen invoeren, waar strengere milieueisen gelden. Maar ook de Aziatische markten heeft Audi-directeur Winterkorn in het vizier als het om dieselmotoren gaat: "We houden nauw in de gaten welke kant de markt in China opgaat", zegt hij, en voegt daar onmiddellijk aan toe: "En wie weet, wat er in de toekomst in Japan zal gebeuren?"

De dieselmotor lijkt klaar voor een ware opmars buiten Europa, en dan heeft de V12-motor een belangrijke taak als imagebuilder. Winterkorn bevestigt bovendien dat de Audi-motor in de Volkswagen Touareg past en daar op een dag wellicht de V10-motor met pompverstuivertechniek zal opvolgen, die qua uitlaatgasnormen niet meer is aan te passen. En mocht Bentley ooit besluiten om zijn modellen met dieselmotor aan te bieden, dan is deze Audi-V12 de aangewezen kandidaat.

Dikker

Audi lijkt met het uiterlijk van het door ons gereden Q7-prototype alvast te willen aangeven dat de SUV met dieselmotor best in aanmerking zou kunnen komen voor het S-logo, dat is voorbehouden aan de topsporters van de fabrikant uit Ingolstadt. Net als bij die versies heeft de Q7 een grille met verticale verchroomde strips, alleen het S-plaatje lijkt nog te ontbreken. De bumper oogt ook een stuk dikker en is getooid met lichtbanden met twaalf ledjes. Aan de zijkant heeft Audi grote skirts gemonteerd en velgen die overeenkomsten vertonen met de exemplaren die onder de Allroad zitten. De eveneens voluptueuzere achterbumper is voorzien van twee fraai weggewerkte uitlaatpijpen.

Opvallend zijn de witte vlakken in de achterlichten, die zien we op de 'gewone' Q7 ook vast snel terug. Onderhuids is de racediesel aangepast door de S-afdeling van Audi. Maar dat ook de talrijke technische maatregelen een dik vijf meter lange en circa 2.500 kilo zware terreinwagen niet kunnen veranderen in een sportwagen, merk je meteen als je vanaf hoge snelheid moet remmen. Hier gaat Audi weliswaar op zeker en geeft de V12 TDI grote keramische remschijven mee, wanneer hij over een jaar in de verkoop gaat. Maar die plaatsen hem nog niet op hetzelfde niveau met de Audi S-sportmodellen, laat staan de RS-atleten van de tuningafdeling 'Quattro GmbH'. Ook wat de wegligging betreft, laat het hoge gewicht zich niet verbloemen, en je merkt dat er een dikke twaalfcilinder op de vooras rust. Voor dit type auto stuurt de Audi overigens subliem, maar een 'S' is het niet. Of de S-afdeling moet zijn filosofie veranderen en in plaats van sportmodellen spaarzame auto's aan gaan bieden.

Levensgenieters

Want daartoe mag je dit koppelmonster wel degelijk rekenen. Het gemiddelde verbruik is volgens fabrieksopgave slechts 11,9 liter per 100 kilometer. Dat is voor een diesel weliswaar niet écht weinig, maar ten opzichte van een Porsche Cayenne Turbo (15,6 liter/100 km) duidelijk spaarzamer. Bovendien voldoet de Audi nu al aan de strenge Euro 5-norm, die pas eind 2009 van kracht wordt. Maar of dat mensen werkelijk interesseert, die zo'n E 170.000 voor een SUV willen uitgeven? Want in die prijsregionen moeten we gaan denken bij de Q7 V12 TDI. Deze auto is dus niet bedoeld voor mensen die geld willen besparen, maar voor levensgenieters die techniek van het hoogste niveau willen hebben. Het is niet eens ondenkbaar dat we de nieuwe V12 TDI ooit terug gaan zien in de nieuwe supersportwagen R8. Wie had dat kunnen denken, een supersportwagen met dieselmotor! De techniek staat voor niets, dat bewijst deze twaalfcilinder op een indrukwekkende manier.