Seat 40 jaar in Nederland: op naar de volgende 40?

Seat Nederland hangt de slingers op, want het is 40 jaar geleden dat het Nederlandse avontuur van het Spaanse merk begon. Althans, officieel, want in 1978 was al eventjes de Seat 1430 coupé bij de Nederlandse Fiat-dealers verkrijgbaar, als bijzondere exoot tussen de bekende Fiat-modellen als de 127, 128 en de 131 Mirafiori. Maar in 1983 maakte het toen al 33 jaar oude merk officieel zijn Nederlandse debuut met de hierboven afgebeelde Ronda. Een auto die waarschijnlijk bijna uitsluitend de 40-plussers nog wel voor de geest kunnen halen. De Ronda leek behoorlijk op de Fiat Ritmo en dat was geen toeval. Seat had jarenlang onder licentie Fiats gebouwd en had vlak voor de scheiding met Fiat de auto al eind jaren 70 op de markt gebracht als gerebadgede Ritmo, met zelfs dezelfde modelnaam. Toen Seat en Fiat zonder elkaar verdergingen, paste Seat de Seat Ritmo aan en doopte 'm om tot Ronda. Niet geheel tot tevredenheid van Fiat, dat de Ronda nog teveel op de Ritmo vond lijken. Uiteindelijk werd de strijdbijl na een rechtszaak begraven toen een rechter Seat gelijk gaf dat de Ronda wél genoeg van de Ritmo afweek. In 1983 maakte Nederland kennis met deze 'eerste' Seat.

Seat Fura.

Een jaar na de Ronda kregen we hier de Fura. Dat was weer een apart geval, want die borduurde nog voort op de Fiat 127. Die bouwde Seat immers eerder ook al onder licentie als Seat 127. De Fura was daarmee eigenlijk al een wat verouderde auto bij zijn introductie. Gelukkig kwam de aflossing niet veel later, in 1984, toen Seat de eerste Ibiza introduceerde. De Ibiza deelde weliswaar zijn basis nog met de Ronda (en dus Ritmo), maar had wél een heel eigen door Giorgetto Giugiaro ontworpen koets. Bijzonder is het feit dat de Duitsers bij deze auto om de hoek kwamen kijken; Karmann en Porsche werkten mee aan de Ibiza. Karmann Prepareerde het ontwerp van de Ibiza voor productie en Porsche hielp bij de ontwikkeling van de aandrijflijnen. De Ibiza zou Seat in Nederland behoorlijk op weg helpen naar serieuzere verkoopcijfers. De komst van de door Giugiaro getekende Malaga, die weliswaar sterk op de deels verwante Fiat Regata leek maar separaat was ontwikkeld, droeg daaraan bij.

Onder de vleugels van Volkswagen

In 1986 kwam Seat in Nederland onder de hoede van Pon, dat tot op de dag van vandaag importeur is van het merk. Dat was tevens het jaar dat de Volkswagen Group, dat al in 1982 nauwe banden kreeg met Seat, het merk grotendeels in handen kreeg. In het jaar erna maakte Nederland kennis met een Seat die nog uit het Fiat-tijdperk stamde: de Seat Marbella. Die was eerder al gebouwd door Seat als Seat Panda, maar mocht vanwege de breuk met de Italianen die naam niet meer dragen. Ook bij de Marbella gold weer dat het ondanks de duidelijke overeenkomsten uiteindelijk vooral een verouderde Fiat was. De Panda kreeg immers een facelift en nieuwe motoren in 1986, waar Seat door moest met de oude techniek. De Marbella was echter een nóg voordeligere optie dan de Fiat, dus dat zette de boel weer enigszins recht.

De eerste Seat Toledo.

De uitbreiding van het gamma hielp Seat uiteindelijk in 1990 naar zijn succesvolste jaar in Nederland tot dan toe, met 8.618 verkochte auto's. Het was het begin van een decennium waarin Seat duidelijk een Volkswagen-dochter werd. De Toledo werd in 1991 als opvolger van de Malaga gelanceerd en deelde zijn basis met de Volkswagen Golf II. Op het platform van onder meer de derde Polo verscheen in 1993 de tweede generatie Ibiza. Het ging alsmaar verder in de jaren die volgden. In 1994 verscheen de Cordoba, een sedan- en stationwagon op basis van de Ibiza die zelfs op zijn beurt weer de basis vormde voor de Polo Classic en Variant. In 1996 volgde Seats eerste MPV, de Alhambra. Die kenden we als Volkswagen Sharan en Ford maakte er de Galaxy van. Waar het tegen die tijd aan ontbrak, was een competitieve kleine stadsauto. Daarin kwam verandering met de Arosa, Seats versie van de Volkswagen Lupo, die in 1997 verscheen. Het decennium werd afgesloten met de komst van de nieuwe Toledo, een sedan op basis van de Volkswagen Golf IV die met zijn goed ontvangen ontwerp een nieuwe designperiode inluidde voor Seat. De echte knaller kwam vervolgens in 2000, toen de Toledo-zonder-kont verscheen in de vorm van de eerste Leon. Na de Ibiza zou dit uiteindelijk Seats meest succesvolle model worden.

Wisselende richtingen

In de nieuwe eeuw was Seat in Nederland eigenlijk al niet meer weg te denken en had de intensieve band met Volkswagen zijn vruchten duidelijk afgeworpen. Met de Cupra-versies begon Seat sportieve aspiraties te tonen en uiteindelijk zou dat 'jeugdige en vlotte' binnen het concern zelfs het onderscheidende aspect van het merk worden. Seat bereikte in 2000 het nog altijd staande Nederlandse verkooprecord met 21.221 auto's en pakte in 2001 vervolgens zijn nog altijd geldende grootste Nederlandse marktaandeel ooit (3,73 procent). De door Walter de Silva getekende derde Ibiza (en sedan- en stationwagonversie Cordoba) vormden de opmaat voor een weer verder veranderde designrichting. De tweede generatie Leon, de daaraan verwante Altea en de nog ruimere derde Toledo werden ook door De Silva getekend en kregen wat gemengde reacties. Vooral de verandering van de Toledo naar een MPV-achtige kon niet iedereen waarderen. Dat stond ook behoorlijk ver af van het vlotte imago dat Seat leek te willen creëren.

De derde Seat Toledo.

Met de vierde generatie Ibiza, die in 2008 verscheen, liet Seat zien weer wat van deze designtaal af te stappen. Het duurde echter nog tot 2012 voordat ook de volgende Leon met de wat strakkere vormen verscheen. In datzelfde jaar kwam Seat met misschien wel zijn belangrijkste model in jaren; de Mii. Als onderdeel van de razendsuccesvolle drieling Up/Citigo/Mii leverde dat Seat heel wat drukte op bij de Nederlandse dealers. Dat gold niet voor de Exeo, die tegen die tijd weer stilletjes uit de showroom verdween. Seats poging om ook in de middenklasse mee te doen met een omgetoverde inmiddels verouderde Audi A4 B7 kun je gerust één van de grootste (zo niet de grootste) missers van het merk noemen.

Begin van einde voor automerk Seat?

Wat Seat beter deed, was inspelen op de SUV-/cross-over-trend die zo'n tien jaar geleden flink op stoom begon te komen. Met de komst van de Ateca (2016), Arona (2017) en Tarraco (2018) haakte Seat aan op de sterk gegroeide markt voor hoogpotige modellen. Vooral de Arona en Ateca gaven Seat in Nederland een steuntje in de rug in de verkopen.

Toch konden die niet voorkomen dat Seat niet meer zo populair is als in de eerste jaren van deze eeuw. Vorig jaar verkocht Seat nog 5.094 auto's, het laagste aantal sinds 1986! Het in 2018 tot apart merk uitgegroeide Cupra-label lijkt Seats grootste 'probleem'. Dat verkocht afgelopen jaar 2.752 auto's in Nederland en het wordt steeds duidelijker dat de Volkswagen Group vooral toekomst in Cupra ziet. Hoe het nu verdergaat met Seat? Dat is nog altijd niet helemaal duidelijk. Het lijkt erop dat Seat als automerk langzaam maar zeer gaat verdwijnen en Cupra het stokje overneemt. Zo hangt er enigszins een grauwe sluier over het 40-jarig jubileum.