Deze CO2-monsterboetes kunnen autofabrikanten verwachten

In de vorige artikelen hebben we per merk uitgelegd waar het de laatste tijd misging in met name de overstap naar elektrische auto’s. Maar het zijn niet alleen de automobielfabrikanten zelf die steken hebben laten vallen. De Europese Commissie speelt een dubieuze rol en die wordt versterkt door het beleid van veel lidstaten. Door het verschralen of zelfs schrappen van incentives, zoals de laatste tijd gaande is in onder meer Frankrijk, Duitsland en Nederland, stagneert de verkoop van elektrische auto’s. Dat heeft tot gevolg dat veel fabrikanten, die deze ommezwaai met geen mogelijkheid hadden zien aankomen, met een overschot aan productiecapaciteit zijn komen te zitten.
Ondertussen is de Europese Commissie van plan de CO2-limiet per 2025 flink aan te scherpen. Deze limiet houdt in dat een autofabrikant per auto over de hele afzet gemiddeld gewogen niet meer dan 116 gram CO2 per kilometer mag uitstoten. In 2025 is dat 93,6 gram. Bovendien vervallen de gewichtscorrecties. Fabrikanten hebben namelijk individuele correcties op de 116 gram, gebaseerd op het gemiddelde gewicht van hun auto’s. Zwaardere auto’s stoten immers meer uit. Maar dat betekent ook dat voor de merken met de grootste correctie de klap nu het hardst aankomt.

Auto wordt 2.300 euro duurder

De boete bedraagt 95 euro per auto per gram te veel. Om een indruk te krijgen over wat voor bedragen je dan spreekt, hebben we van een aantal fabrikanten de uitstoot en het verkochte volume over heel 2023 op een rij gezet en op die cijfers de nieuwe CO2-limiet toegepast. De Volkswagen Group komt dan het slechtst uit de bus met een boete van 7,7 miljard euro. Immers, auto’s van dat merk stootten 118 g/km uit. Dat ligt al boven de oude norm van 116 g/km, maar VW genoot een individuele norm van 123 g/km. Met de nieuwe norm van 93,6 gram zitten ze 24,4 gram te hoog, bij een volume van 3,3 miljoen personenauto’s. Neem je die boete mee in de kostprijs van een auto, dan wordt een auto uit het VW-concern dus € 2.300 duurder in de productie. Volgens deze rekenmethode is Stellantis nummer twee met een totaalboete van 2,3 miljard euro, een kleine 1.100 euro per auto.

Te weinig EV's in de mix

Juist nu, bij de toenemende concurrentie van met name Chinese fabrikanten die veelal uitsluitend EV’s bouwen en dit probleem dus niet hebben, is dit een uiterst penibele situatie. Om de CO2-uitstoot binnen de norm te krijgen, moet je veel EV’s in je mix krijgen en laat het nou juist daar zijn dat de verkoop achterloopt, nota bene door maatregelen van Europese lidstaten. Cru gezegd zorgen de individuele lidstaten ervoor dat de Europese norm amper haalbaar is, of niet.

En het wordt nog erger. Naast de BEV is ook de plug-in hybride een probaat middel om je uitstoot omlaag te krijgen. Immers, een PHEV stoot (op papier) heel veel minder uit dan dezelfde auto op alleen benzine. Voorbeeld: de Opel Astra doet als 130 pk benzine 125 g/km, als 180 pk PHEV 29 g/km. Dat verschil is zo groot doordat in de WLTP-meting van een hoog aandeel volledig elektrische kilometers wordt uitgegaan. De Europese Commissie is van mening dat dit te optimistisch is en heeft die zogenoemde utility factor aangescherpt, waardoor PHEV’s met een typegoedkeuring vanaf dit jaar ruwweg tweemaal zoveel CO2 uitstoten. In 2027 gaat dat nog een stuk verder omhoog. Dat betekent in veel fiscale regimes, zoals Nederland, dat de belasting omhoog schiet en aangezien PHEV’s netto een stuk duurder zijn, worden ze amper tot zelfs helemaal niet meer interessant. Voor fabrikanten snijdt dat mes aan twee kanten: door de hogere CO2-waarden dragen hun PHEV’s veel minder bij aan het binnen de norm houden van hun totaaluitstoot, en omdat ze veel minder zullen worden verkocht, verdampt het positieve effect op de mix nog verder.

Lobby ACEA

Maar goed, er is nog kans dat de soep niet zo heet wordt gegeten. De Europese branchevereniging ACEA lobbyt zich in Brussel het vuur uit de schoenen om de strengere normen te versoepelen dan wel uit te stellen. Het moet gezegd dat ze wel een punt hebben. Immers, de Europese Commissie dwingt ze meer EV’s te verkopen, terwijl veel individuele lidstaten dat in toenemende mate onmogelijk maken. Alles is nog niet verloren: de recente Europese verkiezingen zouden weleens gunstig uit kunnen pakken voor de industrie, want daar kwam de EVP als grootste uit de bus en juist die Europese Volkspartij is een tegenstander van de afspraak vanaf 2035 geen nieuwe auto’s met verbrandingsmotor meer toe te staan. Verder wil de EVP het fiscale klimaat voor PHEV’s gunstig houden en de CO2-normen versoepelen. Misschien pakt 2025 dan toch niet zo somber uit als het zich op dit moment laat aanzien.

Boetes 2025 per fabrikant op basis van emissie en volume 2023