25 jaar na fatale crash Ayrton Senna - Achtergrond

12 MEI 1984 NÜRBURGRING RACE OF CHAMPIONS

Het nieuwe GP-circuit van de Nürburgring is klaar en dat moet groots worden gevierd. Mercedes-Benz ziet er een mooi pr-moment in. Zo komt het dat er een startgrid vol splinternieuwe Mercedessen 190E 2.3-16 klaarstaat, met aan het stuur een bataljon F1-vedetten en wereldkampioenen. Senna, op dat moment nog rookie in de Formule 1, krijgt op het laatste moment een wildcard, omdat zijn landgenoot Emerson Fittipaldi moet afhaken. Zodra het startlicht op groen springt, ziet niemand Senna en zijn beige Mercedes nog terug. Hij verslaat iedereen, Prost, Lauda, Moss en zelfs Juan Manuel Fangio inbegrepen. Ineens weet iedereen wie Ayrton Senna is.

2 JUNI 1984 GRAND PRIX VAN MONACO

De Toleman-Hart waarmee Senna in 1984 zijn Formule 1-debuut maakt, is log en een beetje traag. De Grand Prix van Monaco is zijn eerste kans om iets te laten zien, want in Monaco zijn rijkwaliteiten belangrijker dan een goede auto. Senna kwalificeert zich als dertiende en op zondag regent het keihard in Monaco. Hij voelt zich als een vis in het water en knokt zich in de kletsnatte straten naar de tweede plaats. De Braziliaan staat op het punt koploper Alain Prost in te halen wanneer wedstrijdleider Jacky Ickx de rode vlag toont. Omdat hij Prost voor de streep inhaalde, denkt Senna even dat hij heeft gewonnen, niet wetende dat bij vroegtijdig afvlaggen het resultaat van de ronde daarvoor telt. Op een haar na mist hij de winst, maar eerste of tweede is slechts een detail. Op dat moment weet iedereen zeker: Senna wordt ooit kampioen.

21 APRIL 1985 GRAND PRIX VAN PORTUGAL

In 1985 rijdt Ayrton Senna voor het eerst in een auto waarmee hij kan winnen. In Portugal komt de regen met bakken uit de hemel en door Monaco 1984 weet iedereen nog dat Senna dan uitblinkt. Terwijl wereldkampioenen en topteams bij bosjes van de baan vliegen en crashen, blijft de zwart-gouden John Player Special Lotus-Renault van Senna onverstoorbaar doordenderen. Op tweede man Michele Alboreto (Ferrari) na zet hij iedereen op een ronde. Teammanager Peter Warr staat op het rechte stuk en maakt een reuzensprong als Senna de finishlijn passeert. De bijbel vertelt dat Jezus over water liep, maar die dag zag iedereen Senna over water ríjden.

15 MEI 1988 GRAND PRIX VAN MONACO

Ayrton Senna in een snelle kwalificatieronde op Monaco, het is een betoverend gezicht. Nooit was die magie groter dan in 1988. Senna gaat dat jaar zo keihard over het stratencircuit dat hij zelfs zichzelf betovert. Bij McLaren denken ze dat de monitors stuk zijn, want die geven aan dat Senna maar liefst 1,4 seconde sneller is dan zijn teamgenoot Alain Prost in dezelfde McLaren. Het gat met de nummer drie, Berger in de Ferrari, is schokkend: 2,6 seconden. Het ligt niet aan de monitors, het ligt aan Senna. Na die absoluut betoverende ronde bekent hij het gevoel te hebben gehad in een andere dimensie te rijden, alsof het circuit één lange, aaneengesloten tunnel was. De wereld blijft verbaasd achter en breekt zich anno 2019 nog steeds het hoofd over de vraag of Senna die dag in Monaco de beste ronde ooit reed.

23 APRIL 1989 GRAND PRIX VAN SAN MARINO

In 1988 blijft het redelijk gezellig tussen Alain Prost en Ayrton Senna, tot Senna de Fransman in Portugal bijna de muur in duwt bij 300 kilometer per uur. Een jaar later strijden de twee verbeten om de titel. In Imola spreken ze af dat wie de beste start maakt niet zal worden aangevallen tot na de Tosa-hairpin. Senna maakt de beste start en houdt de leiding, maar de race wordt meteen afgebroken na een enorme crash van Gerhard Berger, ironisch genoeg in de Tamburello-bocht die vijf jaar later Senna het leven zou kosten. Bij de herstart komt Prost beter weg, maar Senna stormt hem doodleuk voorbij tijdens het aanremmen van Tosa. Prost is woedend en de relatie tussen Senna en hem is verpest. Het niet-aanvalspact tussen hem en Prost was van toepassing op de start en niet op de herstart, luidt de ijskoude logica van Senna, die geen spoor van een schuldgevoel toont.

30 SEPTEMBER 1990 GRAND PRIX VAN SPANJE

1990 is een verbeten seizoen. Na een jaar vol ruzie met Prost en de autoriteiten wil Senna laten zien dat hij de beste is. Zijn McLaren Honda is nog steeds superieur, maar de marge met de Ferrari van Alain Prost is gering. In de kwalificatietrainingen voor de Grand Prix van Spanje gaat het gruwelijk mis. In de razendsnelle knik achter de pits breekt de ophanging van de Lotus van Martin Donnelly. De Ier belandt als een lappenpop op de baan en wordt op het nippertje gered door F1-arts Sid Watkins. Het tafereel brengt Senna in tranen, maar een uur later zit hij weer in zijn McLaren en balt hij zijn emoties samen tot de snelste ronde van het weekend. De overlevering wil dat Senna in die ronde het circuit haast verkrachtte, om wraak te nemen voor het lijden van Donnelly.

24 MAART 1991 GRAND PRIX VAN BRAZILIË

Als hij zijn achtste seizoen in de Formule 1 begint, is Ayrton Senna tweevoudig wereldkampioen, maar heeft hij zijn thuisrace in Brazilië nog nooit gewonnen. In 1991 heeft hij opnieuw de kans: na een goede start vanaf pole-position ligt hij aan de leiding, maar de snellere Williams Renault van Nigel Mansell dreigt. Als die uit de race spint, lijkt Senna onbedreigd te kunnen winnen, maar dan geeft zijn versnellingsbak de geest. De laatste acht ronden legt hij af in de zesde versnelling. Toch blijven zijn rondetijden zodanig dat tweede man Riccardo Patrese en zijn team Williams niet doorhebben dat Senna een probleem heeft. Uitgeput en schreeuwend als een gewond dier wint Senna eindelijk ‘thuis’, in São Paulo. “Ik moest winnen”, is zijn reactie. “ik moest.”

31 MEI 1992 GRAND PRIX VAN MONACO

Senna is de meester van Monaco. Van zijn zes overwinningen is die van 1992 de mooiste. Dat jaar is Nigel Mansell heer en meester in zijn snelle Williams. Hij wint de eerste vijf races met overmacht en Senna is kansloos. In Monaco verdwijnt Mansell aan de horizon, Senna weet zich bij de start naar de tweede plaats te wringen, maar kan verder alleen maar toekijken hoe Mansell verdwijnt. In de 70e ronde verdwijnt die de pits in, met – denkt hij – een lekke band. Een bandenwissel later ligt Mansell tweede, achter Senna. Dan ontvouwt zich een – in Senna’s woorden – “major war”. Op stokoude banden en dus met een trage McLaren verricht Senna heldendaden om Mansell achter zich te houden. Die slingert, zigzagt en blokkeert zijn wielen theatraal, maar Senna geeft geen krimp. Met een voorsprong van twee tiende seconde wint Ayrton Senna de spannendste race van 1992. Na de finish maakt hij een burn-out waarbij zijn McLaren-Honda het uitgilt van vreugde.

30 AUGUSTUS 1992 GRAND PRIX VAN BELGIË

Voor Senna is 1992 een jaar om snel te vergeten. Als hij in Spa arriveert, heeft hij na Monaco nog maar één keer gewonnen, met wat geluk in Hongarije. Mansell is dan al kampioen. Toch krijgt Senna in de vrijdagkwalificatie de kans om het verschil te maken. Tussen leven en dood, in dit geval. Ligier-coureur Erik Comas crasht hard in de snelle Blanchimont-bocht en blijft bewusteloos in zijn wagen zitten, met zijn voet vol op het gas. Senna ziet het gebeuren. Hij stopt en rent zonder na te denken naar Comas. Door de motor van de Ligier uit te zetten, voorkomt hij waarschijnlijk een brand. Hij stabiliseert de nek van Comas tot het medisch team arriveert. Sindsdien houdt Comas vol dat Senna hem die dag het leven redde.

28 MAART 1993 GRAND PRIX VAN BRAZILIË

In zijn thuisland Brazilië is Ayrton Senna een god. In 1993 verstevigt hij die status door zijn thuisrace te winnen in een McLaren-Ford die normalitair niet kan tippen aan de Williams-Renaults van Alain Prost en Damon Hill. Behalve als het regent, en dat doet het in 1993 op Interlagos. Prost spint knullig van de baan. Na een stop-and-go penalty van tien seconden voor inhalen onder een gele vlag geeft Senna rijles aan leider Damon Hill. Hij vliegt de Brit voorbij alsof hij stilstaat en wint voor de tweede keer zijn thuiswedstrijd. Het publiek bestormt de baan en neemt Senna op de schouders. Het beeld van de menigte waar een gele helm en gebalde vuisten bovenuit steken, is onvergetelijk.

11 APRIL 1993 GRAND PRIX VAN EUROPA

De eerste ronde van Donington. Misschien wel de grootste heldendaad uit het raceleven van Ayrton Senna vindt wéér plaats in hondenweer. Senna start als vierde, maar valt terug naar de vijfde plaats, achter Michael Schumacher en Karl Wendlinger in de nieuwe Sauber. De eerste ronde speelt zich af in een bal van nevel, en buiten de crash van Wendlinger en Michael Andretti pikken de tv-camera’s niets anders op dan Senna’s McLaren die zijn concurrenten één voor één inhaalt; Schumacher binnendoor in de Redgate, Wendlinger buitenom in de Craner Curves, Hill binnendoor in de McLean’s en Prost binnendoor in de Old Hairpin. In de vier kilometer en 23 meter die Donington Park meet, pakt Senna de kop. Daar rijdt hij nog steeds als de zwart-wit geblokte vlag na 76 rondjes – en een recordaantal pitstops – valt.

24 OKTOBER 1993 GRAND PRIX VAN JAPAN

De Grand Prix van Japan van 1993 gaat de geschiedenisboeken in als het weekend waarin Ayrton Senna debutant Eddie Irvine op zijn gezicht slaat. De start is echter veel tekenender. Senna start als tweede, op het vuile rechtergedeelte van de baan. Hij laat Prost stofhappen en wint de race. De wedstrijd van 1990, waarin Senna Prost van de baan ramde, lijkt vergeven en vergeten. Toen stond Senna op pole, die op het vuile rechterdeel lag. Senna vond dat de pole-position moest worden verplaatst naar de racelijn, maar kreeg nul op het rekest van de Franse FISA-baas Jean-Marie Balestre, waarna hij de beter startende Prost meedogenloos van de baan veegde en zo wereldkampioen werd. Dat kwam Senna op veel kritiek te staan. In 1993 bewijst Senna dat hij Prost hoe dan ook de baas kan: vuil of niet.

27 MAART 1994 GRAND PRIX VAN BRAZILIË

Elke fan van Senna kijkt reikhalzend uit naar de eerste race van 1994. Na twee jaar te hebben moeten toekijken hoe de superieure Williams-Renaults zijn McLaren lieten stofhappen, zit Senna nu zélf in de Williams. Helaas is die lang niet meer zo machtig: met het afschaffen van actieve vering en tractiecontrole verliest Williams zijn grote kapitaal en tot overmaat van ramp blijkt de Williams FW16 niet het grootste meesterwerk van Adrian Newey. Senna worstelt zijn Williams naar zijn 63e pole-position en vecht in de race als een leeuw om bij de superieure Benetton-Ford van Michael Schumacher te kunnen blijven. Voor hij uit de race spint, zet hij zijn teamgenoot Damon Hill – op dat moment al Grand Prix-winnaar en twee jaar later wereldkampioen – op een ronde. Dat feitje, dat je gemakkelijk over het hoofd zou kunnen zien, zegt alles over het talent van Senna. Het zou de laatste keer zijn dat hij dat zo nadrukkelijk zou onderstrepen.

1 MEI 1994 GRAND PRIX VAN SAN MARINO

Senna hoopte in 1994 gemakkelijk wereldkampioen te worden, maar hij heeft het zwaar. Zijn Williams blijkt een onbestuurbare draak te zijn, en hij vermoedt dat de Benetton van Michael Schumacher gebruikmaakt van verboden tractiecontrole. Tot overmaat van ramp crasht zijn landgenoot en protegé Rubens Barrichello zwaar tijdens de vrijdagkwalificatie. Een dag later vindt er een nog zwaardere crash plaats, die de Oostenrijker Roland Ratzenberger het leven kost. Senna worstelt met zijn gevoelens, maar vertelt zijn vriend, F1-arts doctor Sid Watkins, dat hij niet kan stoppen. Wanneer Watkins een dag later in de Tamburello-bocht beseft dat hij zijn vriend Ayrton Senna niet meer kan redden, vindt het medisch team een Oostenrijkse vlag in Senna’s wagen. Daarmee wilde hij Ratzenberger eren. Iedereen huilt.