Het zure gelijk van Saab

Saab viert dit jaar het 30-jarig jubileum van z'n turbotechniek. In 1977 debuteerde namelijk de 99 Turbo, de eerste 'gewone', in serie geproduceerde auto met uitlaatgasturbo. Tuurlijk, BMW had al in 1973 de 2002 Turbo gepresenteerd, maar dat was een peperduur nichemodel, bedoeld voor het zéér sportieve werk. Mede door de oliecrisis die datzelfde jaar de wereld in rep en roer bracht, was die BMW geen lang leven beschoren en het zou daarna nog tientallen jaren duren voordat BMW de turbotechniek voor benzinemotoren herontdekte. De 99 Turbo was een heel ander verhaal; die luidde voor Saab een geheel nieuw tijdperk in. Bovendien was de insteek van Saab anders dan die van BMW. De 99 Turbo was niet bedoeld voor de extreme scheurneuzen, maar vooral voor vlot en veilig inhalen, helemaal in lijn met het veiligheidsimago van het merk... Andere argumenten voor Saab om de roep om meer vermogen en betere prestaties te beantwoorden met een geblazen tweeliter in plaats van bijvoorbeeld een 2,5-liter V6, waren het lagere gewicht en gunstiger brandstofverbruik. En terwijl andere merken lang hun twijfels hielden over turbotechniek, ging Saab voort op de ingeslagen weg, ook al kampten de eerste turbocompressoren met de nodige betrouwbaarheidsproblemen. Die vasthoudendheid is niet alleen terug te voeren op eigenzinnigheid en overtuiging, maar ook op bittere noodzaak. Saab was een kleine fabrikant met weinig financiële middelen en kon dus niet al te veel geld steken in de ontwikkeling van geheel nieuwe motoren of zelfs complete aandrijflijnen. Zespitters lagen dus ook wat dat betreft niet voor de hand. Na de eerste 2,0-literturbo's met 140 pk volgden steeds sterkere versies met vermogens tot 175 pk. Maar ook deden lagedrukturbo's met vooral een lekker hoog koppel bij lage toerentallen hun intrede. In 1993 kwam met de 9000 Aero het turbohoogtepunt in Saabs bestaan als zelfstandig merk; bij deze oppertrol was de cilinderinhoud van het oorspronkelijke tweeliterblok (ooit afkomstig van Triumph!) opgeboord tot 2,3 liter. En mede dankzij 16-kleppentechniek en een geavanceeerd motormanagement genereerde die vierpitter maar liefst 225 pk en 342 Nm. Dat betekende een specifiek vermogen van bijna 100 pk per liter cilinderinhoud, en op de tussenacceleratie van 80-120 km/h in de vijfde versnelling was deze 9000 sneller dan een Ferrari Testarossa met z'n vijfliter V12! Desalniettemin kon je er, als je heel netjes reed, een verbruik van 1 op 11 mee halen. Niemand die dat deed natuurlijk, maar toch.

Niet veel later werd Saab ingelijfd door General Motors en viel de Zweedse fabrikant noodgedwongen van z'n geloof door in zowel de nieuwe 900 als in de 9000 van Opel afkomstige V6'en te monteren. Zonder turbo... Toen die zespitters weer exit waren, werd op een gegeven moment aangekondigd dat Saab alleen nog maar turbomotoren in z'n modellen zou stoppen. Enige jaren later werd de nieuwe 9-3 Sportsedan echter ook met een ongeblazen 1,8-liter instapmotor leverbaar... Ondertussen waren de Zweden links en rechts ingehaald door grotere merken die konden pronken met nóg krachtiger en nóg zuiniger turbomotoren.