Test: Mazda 3 1.4 en CiTD (2004)

De Mazda3 is goed ontvangen. Volgens de importeur zijn het vooral de duurdere versies die bij het publiek aanslaan. Zo wist de 2.0i Active al heel wat harten voor zich te winnen. Maar dan praat je wel over een auto met een prijskaartje van bijna 25.000 euro. Dat zijn 55.000 ouderwetse guldens… Leuk voor de liefhebber, maar Jan en Mien uit Klazienaveen zijn al heel blij met een 1.4-tje en willen hooguit 18.000 euro uitgeven. En waarom ook niet? Want zo'n 1,4-litermotor levert tegenwoordig minstens 80 pk en da's voor ons vlakke land ruimschoots voldoende. Geldt dat ook voor de Mazda3 1.4i?

Bescheiden
De 1,4-liter zestienklepper levert 84 pk en een koppel van 122 Nm. Daarmee duurt het minimaal 14,3 seconden eer de 100 km/h bereikt is. Hij doet wat 'ie moet doen, en op een uiterst bescheiden manier. Als je de motor onder de 3.000 tpm houdt, laat 'ie niks van zich horen. Hij is zelfs zó stil, dat bij een stationair draaiende krachtbron alleen de toerenteller aangeeft dat dit het geval is. En de prestaties? In het heuvelachtige gebied langs de Zuid-Franse kust heeft de 1.4 maar weinig over in de vijfde versnelling. Veel terugschakelen heeft eveneens weinig zin, want de motor heeft een broertje dood aan hoge toeren. Maar laten we daar niet te veel over muggenziften, want op een vlakke weg kan de 3 prima uit de voeten met 83 pk. Je moet aan zo'n basismotor immers niet al te hoge eisen stellen. Voor de instapper met de Exclusive-uitrusting vraagt Mazda € 17.000 en dat is een prijs die keurig overeenkomt met die van de concurrentie (Renault Mégane, Peugeot 307, Toyota Corolla, etc.). Wie een sedan met de 1.4 wil combineren wordt teleurgesteld, de motor valt alleen in combinatie met de hatchback-koets (in Nederland heet die Sport) te bestellen. Mazda biedt keus uit de Exclusive- en de Touring-uitrusting, en ondanks de benaming is de eerste een echte instapper. Zo mist hij elektrisch bedienbare zijruiten en airco, wie dergelijke zaken wel aan boord wil, moet € 1.800 extra uitgeven voor de Touring.

Verschil in besturing
Van de 1.4 in de 1.6 CiTD is een forse overgang. Dat begint al met het gevoel in het stuur, de turbodiesel heeft namelijk net als de 2.0 elektrohydraulische stuurbekrachtiging. Dat stuurt een stuk fijner dan de hydraulische bekrachtiging van de 1.4 en de 1.6. Beide systemen volgen direct de commando's van de bestuurder, maar in de turbodiesel en de tweeliter voel je veel beter wat er met de voorwielen gebeurt. Op zich is dat best opmerkelijk, want doorgaans zijn we minder gecharmeerd van elektrohydraulische systemen.

Veel terugzien
Goed, dat was even een zijsprong; terug naar de diesel. U zult de komende maanden nog heel wat over deze zelfontbrander lezen. Het is namelijk de gezamenlijk door PSA (Peugeot en Citroën) en Ford ontwikkelde 1,6-liter common-raildiesel. Onder de Ford-paraplu vallen merken als Mazda en Volvo, dus u begrijpt dat we de krachtbron in ontzettend veel modellen zullen terugzien. In de Mazda3 rijden we hem voor het eerst, later dit jaar voelen we hem ook nog in de Citroën Xsara Picasso, de Ford Focus C-Max, de Peugeots 307 en 407 en uiteindelijk ook in de Volvo S40 aan de tand. De duw in de rug bij 2.000 toeren per minuut is voor een 1,6-liter turbodiesel opmerkelijk fors. Toch knap dat een motor van deze inhoud het tot 240 Nm schopt. Het inspuitsysteem van de zestienklepper werkt met een druk van 1.600 bar en de turbocompressor heeft een variabele geometrie. Dat laatste betekent dat de hoek van de schoepen zich constant aanpassen aan de stroom van uitlaatgassen. Bijna elke moderne turbodiesel heeft zo'n variabel geregeld schoepenwiel en het heeft als resultaat dat de turbo al bij zeer lage toerentallen uitstekend bij de les is. Dat merk je in de 1.6 CiTD. Vanaf 1.500 tpm bouwt hij al druk op, bij 2.000 tpm komt de turbo er lekker in. Het fijnst rijdt de diesel als de toerenteller constant tussen de 2.500 en de 3.500 tpm wordt gehouden. Zonder problemen klimt de Mazda3 in de derde versnelling tegen de Mediterrane hellingen op. In dit verzet rijd je hem van pakweg 40 km/h tot 120, ideaal dus voor een inhaalmanoeuvre op een binnenweg. Maar van het geluidsniveau raken we niet onder de indruk. Zeker boven de 3.000 tpm klinkt de krachtbron rauw, er komt een tikkend geluid uit het vooronder dat nog het meest lijkt op kleppen die opnieuw moeten worden afgesteld. Dat je met een diesel onderweg bent, zal niemand ontgaan. Maar gelukkig heeft de 1.6 CiTD het onder de 3.500 tpm al prima naar zijn zin, en dan blijft de geluidsproductie binnen de perken. We zijn benieuwd of de turbodiesel in de andere merken dezelfde indruk achterlaat. De prijzen van de turbodiesel beginnen bij € 24.640 voor de Sport CiTD Touring, de Sedan CiTD is vanaf € 24.940 leverbaar.

Vleugje dynamiek
Over de rij-eigenschappen van de Mazda3 zijn we nog altijd enthousiast. Zijn directe besturing, prettige wegligging en fijne zitpositie achter het stuur geven de auto een behoorlijke dosis sportiviteit. Het mag de 1.4 dan wel aan echte kracht ontbreken, toch vind je ook in deze uitvoering nog een vleugje dynamiek terug. Korte oneffenheden worden door de versies met 16-inchwielen behoorlijk stevig verwerkt. Er dringen veel geluiden van buitenaf het interieur binnen, en het onderstel is niet bepaald stil. Dat zijn samen met het drukke dashboard eigenlijk de enige minpunten van de 3, want verder is het een uitstekend product met een frivole uitstraling. En nu het gamma is uitgebreid met de 1.4 en een turbodiesel, zul je hem steeds vaker tegenkomen.