Lotus Elan S4 SE (1969) - Klokje Rond Klassiek

Lotus? Daar weet Swan alles van!

11 reacties

Video

20 april 2025 om 16:00

Klinkt misschien wat pretentieus, deze subtitel, maar naarmate het gesprek met Swan Smit vordert, rest niets dan respect. Zijn leven staat voor een groot deel in het teken van Lotus. De liefde voor dit merk komt in elk detail tot uiting in de gele Elan waarmee hij naar Soesterberg is gekomen. We willen alles weten over zijn lichtgewicht sportwagen.

Swan overhandigt ons een visitekaartje met daarop de titel ‘Lotus Specialist’ en zijn internetadres classiclotus.nl. Die website moet je zeker eens bekijken, want daarop kun je het restauratieproces van zijn Elan zien. Wij kijken nu naar het resultaat, ruim 25 jaar na voltooiing van het project. Waar komt de liefde voor Lotus vandaan? “Ik heb mijn hele werkzame leven in de autobranche gewerkt, waarvan 22 jaar voor een Engelse firma, ook veel offshore. Als echte techneut raakte ik al snel gefascineerd door Engelse auto’s, en dan raceauto’s en het merk Lotus in het bijzonder.” Vooral de filosofie erachter spreekt hem enorm aan. “Colin Chapman was een genie, helemaal bezeten van autoracen. Eigenlijk is dat het enige wat hij wilde doen. Om dat te kunnen financieren, is hij auto’s voor op de weg gaan bouwen, maar dan wel volgens het principe van een racewagen, dus zo licht mogelijk en met eenzelfde soort chassis.”

Een Elan stond al heel lang op Swans verlanglijstje, tot hij door een zakenrelatie werd getipt. We schrijven 1997 en hij trof een exemplaar aan in erbarmelijke staat. “Ik heb hem gekocht en meteen tot op het laatste schroefje uit elkaar gehaald, maar dan ook echt álles. Misschien wel de grootste uitdaging was de carrosserie, die van polyester is en sterk was aangetast door osmose.” De auto heeft een maand in een speciale cabine gestaan om tot in de kleinste vezels te drogen en om het osmoseproces te stoppen. Daarna kreeg de koets een nieuwe gelcoating, gevolgd door primer en als laatste behandeling vier kilo gele lak.

a href=

Motor met drie nokkenassen

Hoe ver de kennis van Swan gaat, blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat hij zelfs de typenummers van de drijfstanglagers en de hoofdlagers uit zijn hoofd weet. “Aan de motor is al het mogelijke gedaan. Wist je trouwens dat deze motor drie nokkenassen heeft?” Ten eerste is dat de centrale nokkenas van de Ford-motor die als basis dient en ten tweede de twee bovenliggende nokkenassen in de cilinderkop die Lotus ontwikkelde. In 2014 is alles voor de tweede keer gedaan, door Hurricane in Heerhugowaard. “Alles is nieuw. Van oorsprong heeft deze motor 118 pk, die van mij 138 pk, en er zijn de nodige verbeteringen doorgevoerd. Een aangepaste carterventilatie, met een klein filter bij het kleppendeksel.” Voor een betere koeling is de grootst mogelijke radiateur geplaatst. Het systeem heeft vier liter koelvloeistof meer dan oorspronkelijk. Voor de koppelingscilinder gebruikt Swan vloeistof op siliconenbasis, die er al bijna 26 jaar in zit. Het trekt geen vocht aan en kan goed tegen hitte. De moeren waarmee het kleppendeksel zijn vastgedraaid, komen van een Jaguar E-type. “Ik heb ze ook gebruikt voor het bevestigen van de brandstoftank. Nu we het toch over die Jaguar hebben: Lotus gebruikte de achterlichten van de E-type voor de Elan S4. Voor het bevestigen van de stoelen heb ik speciale bouten van Daf gebruikt.”

Rondom schijfremmen

Swan is dus tot het uiterste gegaan met het restaureren van zijn Elan. Het is niet de enige Lotus die hij aanpakte. Sinds zijn pensionering heeft hij vier keer een Elan gedaan en vier keer een Europa. Elke keer weer volledig in- en uit elkaar, maar hij ging niet zo ver als met deze. “Ik heb er twee jaar over gedaan. Het chassis is gestraald en zwart gespoten, ook al is het van oorsprong grijs. De bedrading moest ook nieuw en bestaat uit drie delen: voor, midden en achter. Met het elektrische schema erbij heb ik alles nieuw gemaakt.”

Bijzonder voor een auto uit die tijd zijn de schijfremmen rondom, want die zag je toen alleen bij dure merken. De plunjers in de remklauwen zijn nu van roestvrijstaal. Alle draagarmen hebben nieuwe rubbers en de smeernippels zijn van brons. “In 1999 moest ik naar de RDW. Toen ik de auto kocht, zaten er kentekenplaten op, puur voor de show, want ze hoorden er niet bij. Gelukkig kreeg ik vrij gemakkelijk een nieuw kenteken. Sinds dat moment is het vooral genieten.” Uiteindelijk gaat het namelijk om het rijden, wat Swan het liefst open doet. Al was het maar omdat het anders ondraaglijk heet wordt in het interieur, maar ook omdat de Elan zijn topsnelheid dan haalt, dik over de tweehonderd. “Niet belangrijk, het leukste zijn de bochten en het accelereren. Pas dan ervaar je wat Chapman voor ogen had. Alles wat meer dan duizend kilo weegt, telt bij mij niet meer mee als Lotus. Voor mij is deze Elan in alles pure perfectie.”

Geschiedenis Lotus Elan

De vervanger van de Elite in 1962 was de Lotus Elan, die voor het eerst een ‘backbone’-chassis gebruikte in plaats van een monocoque. De Elan kreeg al snel de reputatie snel, goed uitgebalanceerd en zeer responsief te zijn. Aanvankelijk was hij er als roadster, maar vanaf mei 1963 werd een afneembare hardtop leverbaar. Eind 1964 kwam de Elan S2. Hij werd erkend als een van de beste sportwagens van die tijd, met uitstekende prestaties en een uitstekende wegligging. De S3 arriveerde in 1965 – compleet met een nieuw typenummer, Type 36 – met meer ontwerpveranderingen, waarvan het vaste glasvezeldak de belangrijkste was. Beide types, 36 en 45, werden aanvankelijk aangeboden in S3-vorm, in 1968 gevolgd door de S4-vorm en uiteindelijk in 1970 als de Elan Sprint. De productie van de Sprint stopte in 1973. Tijdens het Elan-tijdperk besloot Colin Chapman dat de fabriek in Cheshunt niet groot genoeg was, maar een bouwaanvraag om de locatie uit te breiden, werd afgewezen. De nieuwe locatie werd een voormalige RAF-basis in het dorpje Hethel. De verhuizing vond plaats in 1966.