Eerste rijtest Lexus RZ450e - zo rijdt elektrische Lexus met Knight Rider-stuur

Na een voorzichtige eerste, niet al te succesvolle poging met de UX 300e Electric pakt Lexus de zaken nu voortvarender aan met een auto die vanaf de tekentafel als EV is ontwikkeld: de RZ 450e. Het laat zich niet zo moeilijk raden dat dit een zustermodel is van de Toyota bZ4X, zoals bijvoorbeeld de Toyota Camry en Lexus ES ook veel gemeen hebben.

Langer en breder dan Toyota bZ4X

De RZ is 11 centimeter langer en iets breder dan de Toyota, de wielbasis is met 2,85 m gelijk, de batterij heeft dezelfde capaciteit en de voorste motor levert in beide gevallen 204 pk. Tot zover de overeenkomsten, want van een premiummerk als Lexus mogen we op alle vlakken meer verwachten. Een louter voorwielaangedreven variant is er dan ook niet, de RZ heeft twee krachtbronnen en een anders gekalibreerd 4WD-systeem dan de bZ4X. Toch is er een stuk technologie dat hij deelt met de Toyota en dat is het als extra leverbare steer-by-wire. De naam zegt het al: sturen via een draad. Er is geen vaste verbinding meer tussen het stuur en het stuurhuis.

Infiniti

In 2013 liet Infiniti in de Q50 ons al kennismaken met elektronische besturing, maar in dat geval was er altijd nog een mechanisch systeem als back-up, mocht de stroom uitvallen. In de RZ ontbreekt die stang en dat is best een raar idee. Heel veel mensen weten misschien niet eens dat het gaspedaal al jaren elektronisch is, en daarvan merk je ook niets. Maar om op deze manier je leven aan een draadje te hangen, is van een heel andere orde.

Gewicht drukt door

Lexus RZ 450e met Knight Rider-stuur

Op het Spaanse circuit staan twee met de hand gebouwde prototypes klaar. Het ene heeft conventionele besturing met een rond stuur, het andere heeft steer-by-wire en een zogeheten yoke (of vlinder)-stuur. Wacht eens even: kwam Tesla daarmee niet als eerste? Klopt, de Model S is leverbaar met zo’n ‘Knight Rider’-stuurtje, maar dan wel in verbinding met een conventionele stuurinrichting en dat is allesbehalve handig. De eerste RZ die we pakken is uiteraard die met het pilotenstuurtje. De bedienings­hendels voor de wissers en de richting­aanwijzers zijn piepklein en verder valt op dat zelfs de lichtschakelaar in het stuur is opgenomen.

Minimale stuurbeweging

We rijden de pitstraat uit en al vrij snel is daar de eerste bocht. Met een minimale stuurbeweging gaan we van de kerbstones links via de ideale lijn naar de kerbstones rechts, zij het dat we niet op Verstappen-tempo rijden. Eerst maar even vertrouwd raken met het systeem. Dat ben je al gauw, het voelt onder deze omstandigheden niet raar aan en al snel geven we de RZ de sporen. Via de luidsprekers klinkt een computerachtig, racy-geluid om je een beetje te enthousiasmeren. De grootste vijand op een circuit is het hoge gewicht van deze auto. De remmen zijn uitstekend op hun taak berekend, maar in bochten drukt die massa behoorlijk naar buiten.

De besturing voelt niet onnatuurlijk of synthetisch aan, terwijl hinderlijke vibraties vanuit het wegdek totaal niet meer te bespeuren zijn, door het ontbreken van die mechanische verbinding.

Haarspeldbochten kinderspel

Na twee rondjes over de baan is het tijd om een heel ander parcours te rijden. Via een wirwar aan pylonen en de ene krappe bocht na de andere, ondervinden we op wandeltempo wat het grote voordeel is van dit stuursysteem. Met iets meer dan een kwartslag van het stuurtje ga je bijna haaks de hoek om, dat is in het begin even wennen. We zouden een onervaren persoon dan ook niet aanraden om meteen een krappe parkeergarage te pakken. De auto gaat namelijk zo ontzettend snel naar links of rechts, dat ongewenst contact met een betonnen muur niet ondenkbaar is. Je moet ook wennen aan het feit dat je de hele tijd je handen op kwart voor drie hebt; in principe hoef je ze vrijwel nooit van het stuur te halen. Het nemen van haarspeldbochten wordt kinderspel. Na een paar keer oefenen krijg je het sturen steeds beter onder de knie en lukt het om het smalle, kronkelige pad foutloos te rijden. Toch dringt zich niet de gedachte op dat dit het ei van Columbus is of hoe we het al die jaren zonder hebben kunnen stellen. De slipbaan is de volgende uitdaging. We provoceren de RZ tot overstuur, door lomp veel gas te geven om er daarna achter te komen dat je met betrekkelijk kleine stuurbewegingen de auto weer in bedwang krijgt. Aan de andere kant zou het ook kunnen leiden tot juist te veel sturen en dat kan tegen je werken. Ook na deze exercitie zijn we nog steeds niet volledig overtuigd.

4WD

En dan is er nog de angstige mens in ons: wat gebeurt er als alle stroom uitvalt of als de stuurmotor er de brui aan geeft? Wees gerust, net als in een vliegtuig (je weet wel, fly-by-wire) is er een vangnet. Zo heeft het stuursysteem een eigen back up-accu die in noodgevallen energie levert en er is een tweede stuurmotor, verzekert hoofd ont­wikkeling Takashi Watanabe ons. Alles bij elkaar maakt One Motion Grip, zoals het systeem met een meerprijs van zo’n € 2.500 heet, de RZ zo’n tien kilo zwaarder.

Rond stuur prettiger

Na een uurtje yoke draaien we hetzelfde programma in de ‘normale’ uitvoering. We kunnen niet voor een specifieke rijmodus kiezen, is ons vooraf al verteld. Dus ook niet de sportieve, die de besturing wat zwaarder maakt. Op het circuit merk je niet dat je iets meer moet sturen en eerlijk gezegd is een rond stuur prettiger. Het kruip-door-sluip-door-werk vergt natuurlijk meer gedraai aan het stuur, maar vervelend is dat niet en ook op de slipbaan moet je serieus aan de bak. Maar ja, het ESP is uit, dus onder normale omstandigheden zou het al helemaal niet zo ver komen en hoef je dus ook niet te corrigeren. De vierwielaandrijving van de RZ – direct4 - is vooral gericht op maximale rijdynamiek op normale wegen, waar dat van de Toyota bZ4X is gericht op betere prestaties op onverharde ondergrond. Later dit jaar, wanneer we met het productiemodel kunnen rijden, komen we uitgebreid terug op de rijeigenschappen op normale wegen. Verder gaan we dan wat dieper in op de details van het in- en exterieur. De Lexus RZ 450e staat eind dit jaar in de showroom.