De start van de Mercedes M-klasse was vals maar de GLE-klasse staat al jaren als een huis

In de serie ‘SUV stamvader’ blikken we terug op de ontstaansgeschiedenis van de SUV. Door steeds een exemplaar uit de beginperiode te vergelijken met zijn hedendaagse nakomeling, proberen we inzichtelijk te maken hoe dit segment zich ontwikkelde maar ook in populariteit toenam. In dit vijfde deel staat de Mercedes-Benz M-klasse naast zijn hedendaagse opvolger die inmiddels GLE heet. De focus lag bij aanvang op de VS, maar ook daarbuiten wist de eerste SUV uit Stuttgart een belangrijke rol voor zich op te eisen.

Na inmiddels vier delen in deze serie, weten we dat Jeep als grondlegger van de SUV beschouwd mag worden, dat Range Rover het segment voor de adel en de beau monde geschikt maakte, dat BMW de SUV een dynamisch rijgedrag heeft bijgebracht en dat Porsche nog altijd probeert er een sportwagen van te maken.

Mercedes-Benz eerste Duitse producent met zo'n SUV

Binnen de Duitse auto-industrie was Mercedes-Benz er echter als eerste bij in dit destijds sterk opkomende segment. In 1996 stond op de Mercedes-stand tijdens de North American International Auto Show (NAIAS) in Detroit de AAVision. Deze concept-auto bevatte belangrijke elementen van wat toen nog een All Activity Vehicle (AAV) genoemd werd. De productieversie met de naam M-klasse stond in 1997 ook op de NAIAS en een jaar later bij de Europese dealers. Dat was dus ruim voordat BMW en Porsche met hun varianten verschenen in respectievelijk 1999 en 2002. Mercedes-Benz was daarmee de eerste van de Duitse premiummerken die een SUV leverden naar Amerikaans voorbeeld, maar op Duitse leest geschoeid. Met betrekking tot de naam M-klasse en in relatie tot BMW is het opvallend dat destijds voor deze naam gekozen is, want het spreekt voor zich dat een typeaanduiding als M 320 niet goed zou liggen bij BMW en zijn achterban. Om die reden vallen alle modellen onder de gemeenschappelijk naam M-klasse, maar kregen de individuele modellen de aanduiding ML, gevolgd door een typenummer op basis van de cilinderinhoud, zoals dit vroeger gebruikelijk was bij Mercedes-Benz.

G-klasse van origine militair voertuig

Met de traditionele G-klasse leverden de Zwaben eind jaren 90 al bijna twee decennia een dijk van een 4x4 die van militair voertuig geleidelijk tot comfortabele terreinwagen was getransformeerd. Toch kon zelfs de 500 GE met een 5.0 V8 die in 1993 op basis van de ingrijpend vernieuwde W463 was uitgekomen, niet voldoende weerstand bieden tegen de steeds luxueuzer en comfortabeler wordende concurrentie.

Vooral in de VS ontstond behoefte aan een vervanger van de G-klasse, want dit segment was de nieuwe goudader in de auto-industrie. Toen de M-klasse met de interne code W163 in 1997 klaar was, moest deze het opnemen tegen concurrenten als de Ford Expedition, de Lincoln Navigator en de Cadillac Escalade. Stuk voor stuk waren dit deinende boten met plastic interieurs die ooit ontstaan waren als pick-up trucks en die aan de haren door een ontwikkelingstraject getrokken werden om zo snel en zo veel mogelijk return on investment te genereren. De bijbehorende erbarmelijke bouwkwaliteit kwam voort uit het feit dat de Amerikaanse fabrikanten hun producten zodanig produceerden dat ze met de hakken over de sloot door de financieringsperiode kwamen, omdat na drie of vier jaar alweer een nieuwe gekocht werd. Het gevolg was dat vrijwel de volledige Amerikaanse auto-industrie deze lakse mentaliteit aanhing en Mercedes-Benz daar de gevolgen van ondervond.

Rammels, piepjes en kraakjes

Met de verwachting dat het leeuwendeel van de toekomstige SUV-productie op de Amerikaanse markt terecht zou komen, viel het besluit de assemblage daarom binnen Amerika te laten plaatsvinden (zie kader Alabama). Als gevolg van het eerdergenoemd verschil in productiemethoden, afwerking en kwaliteitscontrole, maar ook door onervaren personeel, kampte de M-klasse met verschillende kwaliteitsproblemen. De kritiek daarop van zowel klanten als media was hard en zodoende verbeterde Mercedes dit gaandeweg, vooral met de facelift in 2001.

Aangezien de ML 350 die wij voor dit verhaal bij Garage Hendriks in het Brabantse Rijkevoort ophaalden, van 2005 en dus van na de facelift is, volgt er geen grote schok wanneer we de auto van dichtbij bekijken. Toegegeven, sommige schakelaars en materialen voelen wat plastic-achtig, maar in combinatie met leder, Alcantara en donker houtfineer oogt het geheel aanzienlijk beter dan in de Amerikaanse tegenhangers. Deze ML 350 ziet er fris uit, zeker met een kilometerstand van bijna 230.000, en de auto rijdt ook zonder noemenswaardige rammels, piepjes en kraakjes.

Bij snelheden van 80 km/h en hoger voelt deze ML wel wat hobbelig, maar dat is een eigenschap die vrijwel alle modellen uit dit segment en van deze leeftijd vertonen. Het is daarbij ook goed om te weten dat de eerste generatie ML nog een ladderchassis heeft, wat beslist geen garantie is voor uitmuntend rijgedrag.

M-klasse kon ook echt wat in het terrein

Een belangrijk aspect waarmee de M-klasse zich afzette tegen de concurrentie was onafhankelijke wielophanging aan zowel voor- als achterkant. Dit bood voordelen op het gebied van wegligging en carrosseriecontrole, maar tegelijkertijd bodemvrijheid om naast de gebaande paden goed uit de voeten te kunnen. Daarbij hielp ook de tussenbak met twee verzetten, maar de toepassing van drie open differentiëlen deed dat juist weer niet. In plaats van te kiezen voor mechanisch te sperren differentiëlen, experimenteerde Mercedes-Benz met een elektronische oplossing: Four-wheel Electronic Traction System, kortweg 4-ETS. Dit systeem deed zijn stinkende best (letterlijk) om het koppel goed te verdelen, maar door individuele remingrepen ontstond een enorme hoeveelheid wrijvingshitte. Bij intensief gebruik raakte de 4-ETS zelfs oververhit en dat leverde niet alleen overmatige slijtage op, maar kon tot schade leiden.

Nog geen 5 procent GLE-kopers gaat terrein in

Ook de GLE 400e 4Matic wordt geacht zelfstandig de techniek op de omstandigheden aan te passen, maar in de loop der jaren is gebleken dat nog geen vijf procent van de kopers in dit segment daadwerkelijk het terrein in gaat. Daardoor staan 4x4-capaciteiten steeds minder hoog op de prioriteitenlijst. BMW heeft er nooit een geheim van gemaakt dat de X5 zelfs helemaal niet geschikt is voor terreinrijden. De GLE is dan ook meer gericht op comfort en laat zich als gevolg van de luchtvering in verschillende hoogten instellen. Dat is handig wanneer je toch een keer (bewust) naast het asfalt terechtkomt, maar helpt ook de auto lager te zetten in het geval dat de bestuurder een sportieve ingeving krijgt.

Tijdens het manoeuvreren voor de fotografie valt overigens op dat de overgang van de aandrijving door de elektromotor naar de brandstofmotor goed waarneembaar is. Ook is er een vertraging bij schakelen van D naar R en weer terug. Daar moet je even aan wennen, want wanneer je daar niet op anticipeert en het rechter pedaal al naar beneden beweegt op het moment dat de transmissie nog aan het schakelen is, ontstaat soms een felle reactie die een schok door de auto stuurt.

Verder is de GLE vooral een comfortabele en ruime SUV, die daarmee volledig in de voetsporen van de M-klasse loopt. Een belangrijk punt van verbetering ten opzichte van de eerste generatie zijn de langere achterportieren en de extra beenruimte achterin. Daar schiet de ML 350 echt tekort en toont de GLE 400e een groot voordeel. Tussentijds is enorm veel gebeurd, want na de opfrisbeurt in 2001 – Modelpflege in Mercedes-terminologie – volgde in 2004 de tweede generatie (W164). Die kreeg op zijn beurt in 2008 een facelift, om in 2011 afgelost te worden door de W166. Deze generatie kreeg In 2015 niet alleen een facelift, maar ook een andere naam: GLE. Tevens kwam er een tweede carrosserievariant in de vorm van de GLE Coupé (C292). Het huidige model ((W/C167) kwam in 2019 op de markt en die heeft in 2023 ook al een kleine opfrisbeurt gekregen.

Trouw aan het origineel

Al die tijd zijn de M-klasse en de latere GLE trouw gebleven aan het originele concept, waarmee Mercedes-Benz een belangrijke stempel op het SUV-segment gedrukt heeft. Met een AMG-versie werden Porsche en BMW later van repliek gediend en zelfs de dubieuze coupétrend werd gevolgd, maar voor wie een ruime en comfortabele SUV zoekt met typische Mercedes-eigenschappen die op een slechte ondergrond geen modderfiguur slaat, biedt Mercedes-Benz al decennia een model dat zich in de meest uiteenlopende rollen thuis voelt.