Doorzaag-zaterdag: eerste editie!

Deze week een kijkje onder de huid van de Volkswagen Gol. Inderdaad: zonder f. Verwar hem alsjeblieft niet met de bij ons populaire Golf. Gol betekent in het Portugees goal, doelpunt. Zo geredeneerd past de naam keurig in het rijtje met van sporten afgeleide namen als Golf, Polo en Derby.

De Gol is een eigen ontwikkeling van de Braziliaanse Volkswagen-fabriek en komt in 1980 in Brazilië op de markt als opvolger van de Brasilia, die op zijn beurt was bedacht om de Kever op te volgen als basisvoertuig in het VW-gamma. Het moet een rivaal worden voor de Fiat 147 (de Braziliaanse versie van de Fiat 127) en de Chevrolet Chevette (de Zuid-Amerikaanse variant van de Opel C Kadett). Gewoon de Duitse Polo of Golf in Brazilië produceren is geen optie, omdat de omstandigheden op de Zuid-Amerikaanse wegen vragen om een robuuster platform. Het hoofdkantoor in Wolfsburg heeft wel de nodige scepsis bij de Braziliaanse plannen om weer een eigen auto te ontwikkelen, want de SP2 en de Brasilia waren nou niet bepaald doorslaande successen.

Eigenlijk is de Gol een ratjetoe van wat het Volkswagen-concern in huis heeft. Hoewel hij trekjes heeft van de eerste Golf en Polo en ook in het segment van die laatste geplaatst moet worden, deelt-ie bar weinig met z'n Duitse neef. Voor de Gol starten de Brazilianen in mei 1975 met de ontwikkeling van het eigen BX-platform, dat een afgeleide is van het B1- en B2-platform dat we hier kennen van de eerste generaties Passat en Audi 80 met de motor in lengterichting voorin. Dat betekent niet meer, zoals de Kever en de Brasilia, een motor achterin, maar een voorwielaandrijver. Achter heeft de driedeurs hatchback getrokken draagarmen en vóór McPherson-veerpoten. Een stuk moderner.

Nou ja modern … onder de motorkap zit nog steeds de luchtgekoelde 47 pk sterke 1,3-liter viercilinder boxermotor uit de aloude Kever, alleen nu 180 graden gedraaid. Hiermee is de auto duidelijk ondergemotoriseerd en dat accepteert de markt niet. Vandaar dat al snel een potentere versie komt met een inhoud van 1,6 liter en 65 pk. In 1981 wordt het gamma uitgebreid met een tweedeurssedan, Voyage genaamd. Deze beschikt over een 1,5-liter watergekoelde viercilinder lijnmotor. Zo flexibel is het concept dan weer wel. Er komt ook nog een dieselvariant uitsluitend voor de export, want in Brazilië is dieselen met personenauto's niet toegestaan. En exporteren doen ze met de Gol: de auto wordt verkocht in een keur aan opkomende economieën en ook in diverse landen lokaal geproduceerd. De topper is uiteindelijk de GTI met de tweeliter zestienklepper uit de Santana.

Op de tekening hebben we een vroeg Braziliaans exemplaar te pakken. Ingewikkeld is het allemaal niet. Er is voorin zelfs ruimte genoeg om ook nog het reservewiel onder de motorkap kwijt te kunnen. De boxermotor ligt vóór de vooras. Om de motor van genoeg koellucht te voorzien, zit boven op de motor een met een V-snaar aangedreven ventilator die de lucht in een bolle overkapping blaast, een oplossing die sterk doet denken aan wat Porsche in die dagen gebruikt voor de koeling van de luchtgekoelde zescilinders achter in de 911's. Om te voorkomen dat de carburateur bevriest loopt onder de luchtinlaat een slang om op koude winterdagen warme lucht bij de uitlaat weg te halen.

De tandheugelbesturing zit hoog boven de handgeschakelde vierbak. De stuurstangen grijpen in het midden van het stuurhuis aan en doordat het stuurhuis vrij hoog zit, zijn de stuurstangen ook hoog bevestigd aan de voorkant van de veerpoten. Achter de voorwielen gaan massieve remschijven schuil, achter zitten nog gewoon trommeltjes. Heel gebruikelijk in die tijd. Wanneer in 1994 het doek valt heeft de eerste generatie Gol verschillende facelifts ondergaan en is er ook een keur aan motoren leverbaar geweest, inclusief Ford-viercilinders. De luchtgekoelde boxers zijn er al vanaf 1985 niet meer bij.

Deze rubriek verschijnt voortaan iedere zaterdag op AutoWeek.nl. Wil je het verhaal in het vervolg eerder lezen? Volg Cornelis Kit dan op zijn Facebookpagina. Elke Doorkijk-donderdag verschijnt weer een nieuw pareltje van zijn hand!