Designreview Smart #5: 'Doet merk meer kwaad dan goed'

De oorsprong van Smart ligt bij de directeur van horlogemaker Swatch, Nicolas Hayek. Hij zag een kans in de markt voor efficiënte, compacte en relatief luxe tweezitters. Om deze visie te realiseren zocht hij eerst samenwerking met Volkswagen. De toenmalige Volkswagen-CEO Ferdinand Piëch besloot dat de Volkswagen Lupo 3L meer toekomst had. Hayek kwam via vele omzwervingen uiteindelijk bij Mercedes-Benz terecht en uit de joint venture ontstond de naam Swatch Mercedes ART – Smart.

Voor Mercedes-Benz bleek het echter, ondanks ingenieuze technische innovaties en vooruitstrevende ontwerpen, moeilijk om kleine, betaalbare stadsauto’s rendabel te bouwen. Swatch stapte uit de samenwerking en Mercedes-Benz kreeg de volledige controle.

In 2019 begon Mercedes-Benz een samenwerking met Geely; de twee ontwikkelden de elektrotechniek van de nieuwe Smart #1. Geely wist eerder onder meer Volvo, Polestar, Lynk & Co en Zeekr met ijzersterke designstrategieën op de kaart te zetten, maar in de samenwerking met Mercedes wordt het Chinese merk enkel vanwege zijn elektrotechnische innovaties ingezet. En dat is jammer. De Smart-modellen worden ontworpen door het Mercedes-Benz Design-netwerk en ontwikkeld door het engineering-team van Geely.

Daardoor ontbreekt de unieke geest die Smart ooit zo bijzonder maakte. Na de anonieme, vormloze #1 is de #5 een auto die doorborduurt op het gebrek aan originaliteit van de eerste 'nieuwe' lichting auto’s. Helaas is de #5 dus niet gestoeld op het DNA van de zo herkenbare compacte, slimme stadsauto’s die Smart eerder bouwde. Dat DNA had zich prima naar een SUV kunnen laten vertalen. De lompe, bruuske en welhaast onbeleefde proporties ogen letterlijk en figuurlijk onhandig en zijn daarmee allesbehalve Smart-waardige ideeën, met bijvoorbeeld de 'doos' aan de zijkant van de auto die van de Defender is afgekeken. De surfacing belichaamt bovendien een op de Mercedes-Benz gebaseerde zachtheid, ook hier dus geen originaliteit.

De Smart #5 kan niet tippen aan de iconische Smart Fortwo uit 1998 of aan latere modellen zoals de Roadster, Roadster Coupé en Forfour. Het slimme Smart-designwerk vertelde voorheen het merkverhaal over de tridion-veiligheidskooi, de verwisselbare kunststof panelen en de houding was vernieuwend: slim, compact, handig, vriendelijk.

 Smart #5 is een zielloze SUV

De #5 is een zielloze SUV waarvan het uiterlijk niets meeneemt van de kernwaarden die Smart ooit zo uniek maakten - en die in de huidige van SUV’s uitpuilende markt daardoor in het geheel niets toevoegt. Eerdere Smart-modellen kenmerkten zich door een vooruitstrevende mentaliteit en gedurfd maar ook eerlijk verhalend designwerk; de Smart #5 ontbeert deze eigenschappen en kwaliteiten volledig. De originele Smart-modellen, ruim 25 jaar oud, ogen nog steeds verfrissend door hun wonderbaarlijke benadering van het product 'automobiel'. De #5 is een auto die indruist tegen de oorspronkelijk zo vriendelijke benaderbaarheid van het merk. Vooraan treffen we zelfs zeer duidelijke referenties aan Amerikaanse pick-uptrucks, uitgedragen door onder meer de zeer grofstoffelijke DRG en de lampjes boven die grille, die de F150 Raptor bijvoorbeeld ook heeft.

De Smart #5 straalt een combinatie van oppervlakkigheid en agressieve grootsheid uit – diametraal het tegenovergestelde van de vriendelijke en intelligente indruk die vele eerdere Smarts maakten. Zelfs in een wereld waarin de SUV de enige carrosseriestijl is die nog verkoopt, zou de uitkomst van dit ontwerp het verschil hebben kunnen maken - als er zou zijn gekeken naar de oorspronkelijke benadering van design en merk-DNA. De #5 markeert een volgende pijnlijke stap in de verkeerde richting en staat designwise opnieuw verder af van wat een voor Smart relevant product had kunnen zijn.