Designreview eerste Audi TT: ‘Mede door dit icoon werd Audi een serieus te nemen premiummerk’
25 jaar geleden
De Audi TT werd voor het eerst onthuld op de autosalon van Frankfurt in 1995 als de TTS Concept en zag er zo futuristisch uit dat velen dachten dat hij absoluut nooit in productie zou gaan, vooral gezien de fraai, maar veilig gestileerde middenklasseauto's die Audi destijds maakte. In 1999 (25 jaar geleden!) gingen de Duitsers over tot de verkoop van de TT en werd het model vrijwel direct uitgeroepen tot auto-ontwerp-meesterwerk. Autodesigner Niels van Roij over het bijzondere model, dat nu een iconische status heeft bereikt.
Audi TTS Concept van 1995.
De Audi TT-sculptuur is industrieel. De niet-automotive, nauwelijks dynamische, uiterst symmetrische benadering van het profiel en de exterieur proporties blijven tot op de dag van vandaag uniek. De Auto Union-racers uit de jaren dertig brachten het design team duidelijk inspiratie. De herkenbare proportionele invloeden van die modellen zijn duidelijk te zien in de TT. Zonder retrospectief design werden de Unions op frisse wijze opnieuw geïnterpreteerd met een strikte, systematische Bauhaus-aanpak.
De TT-huid is onderscheidend: rond. Bolvormig, maar niet op een vriendelijke wijze, maar als een extrusieprofiel of gebogen plaatmetaal: hard, nauwkeurig en accuraat. Vorsprung durch Technik in staal, een radicale stap. Weg van organisch gevormde secties, die de norm waren en zijn in auto-ontwerpen.
Vanaf de flank bekeken bootsen de graphics aan de achterzijde bijna precies die aan de voorkant na. Gecombineerd met de haast horizontale loop van de taillelijn en de randen van de dorpels maakt het de TT werkelijk onovertroffen origineel. Het vrijwel ontbreken van de zo typische wigvorm, die de grote meerderheid van sportwagens kenmerkt, zorgt voor een werkelijk exceptioneel auto-ontwerp.
Helaas was de gladde achterkant van de TT niet voldoende getest voor gebruik op hoge snelheden. Veel overijverige bestuurders ontdekten dat de auto, wanneer hij tot het uiterste werd gepusht, gevoelig was voor plotseling overstuur. Audi reageerde kort na de introductie met een terugroepactie en een oplossing: naast een reeks technische veranderingen onder de cleane huid voegden Audi’s aerodynamica-ingenieurs ook een kleine achterspoiler toe voor meer neerwaartse kracht. Deze spoilers zijn door sommige eigenaren toentertijd weggelaten bij de update, omdat het de algehele zuiverheid van de sculpturale vorm schaadt. Deze originele spoilerloze TT’s zijn nu de meest gewilde bij verzamelaars en liefhebbers.
De eerste Audi TT is een staaltje uitzonderlijk sterk en consistent auto-designwerk, van de unieke proporties tot de oppervlaktes van de carrosserie en de kleine, fijne details. De op de autosport geïnspireerde aluminium tankdop bijvoorbeeld. Die komt overal terug op het exterieur- en interieurdesign van de TT: van wielhart tot stuur, luchtroosters op het dashboard, wijzers in de klokken, op de pook en om allerhande knoppen. Dit thema bleef belangrijk, ook voor het ontwerp van de tweede en derde generatie, maar werd nimmer met zoveel ontwerpkunde en toewijding toegepast. Knoppen, tellers en sturen op maat gemaakt voor een specifiek model – dat zich ook nog eens relatief onderaan het gamma bevindt – is een zeer kostbare aangelegenheid.
Audi liet zijn sporen na met de afwijkend getekende en intens origineel te noemen creatie en productie van de TT. Het bedrijf werd, mede dankzij dit icoon, een serieuze concurrent van BMW, Mercedes-Benz en andere premiummerken.
