Auto Pilot, het was er al in 1958

Auto’s die zichzelf op snelheid houden zijn anno 2021 weinig opzienbarends, zelfs een klein boodschappenautootje is tegenwoordig verkrijgbaar met cruisecontrol. Hoewel zulke systemen nog niet zo lang geleden voorbehouden waren aan de bovenkant van de markt, gaan de eerste ideeën alweer terug tot begin vorig eeuw, althans voor de auto. Al in 1788 (!) komen James Watt en Matthew Boulton met een snelheidsregeling voor stoomlocomotieven. Op basis van een constructie met centrifugaalgewichten wordt de stoomtoevoer gedoseerd zodat berg op en berg af de snelheid van de trein constant kan worden gehouden .

Eerste 'cruisecontrol' op auto

In de begindagen van de auto is het gaspedaal nog geen vanzelfsprekendheid, veelal zijn de auto’s in die dagen voorzien van een gashendel. Het ‘handgas’ kan bij de meeste auto’s ook worden vastgezet. Dit leidt tot een constante positie van de gasklep maar nog niet per definitie tot een constante snelheid. Maar het kan ook anders. In 1910 adverteert Peerless (Amerikaanse fabrikant van luxe auto’s uit Cleveland, Ohio) met de eerste echte cruisecontrol. Hierbij wordt niet de gasklep vastgezet, maar wordt diens stand juist gevarieerd om zo veel mogelijk de snelheid constant te houden. De spil in het systeem werkt net als bij de locomotieven van Watt en Boulton met centrifugaalgewichten. Hoeveel auto’s Peerless met dit cruisecontrol-systeem heeft gebouwd en verkocht, is niet bekend.

Blind vertrouwen

Halverwege de jaren dertig zit een blinde Amerikaanse uitvinder, Ralph Teetor, bij zijn advocaat in de auto. Als de advocaat aan het woord is laat-ie het gas los en wanneer hij luistert geeft-ie weer gas bij. De snelheidsschommelingen storen Teetor nog al en doen hem besluiten daar iets op te vinden. En met succes. Na bijna tien jaar experimenten krijgt Teetor in 1945 patent op een systeem dat de snelheid van de auto vasthoudt. Het systeem gaat in die dagen nog door het leven onder verschillende namen als ‘Controlmatic’, ‘Touchomatic’, ‘Pressomatic’ en ‘Speedostat’ totdat we het uiteindelijk leren kennen als cruisecontrol. Een kleine jongen is Teetot overigens niet, in 1936 wordt hij gekozen tot voorzitter van de Society of Automotive Engineers (SAE) en naast cruisecontrol vindt-ie ook een motormaaier uit.

Imperial

'Auto Pilot'

Maar goed, een patent is leuk, het zou nog tot 1958 duren voor bij Chrysler de eerste auto met ‘zijn’ cruisecontrol (onder de naam Auto Pilot) van de band loopt. Chrysler monteert het in de New Yorker en in de Windsor. Daarnaast ook in de Imperial, in die tijd een separaat merk van Chrysler waarmee de strijd wordt aangebonden met de exclusieve merken van die tijd als Cadillac en Lincoln. In Europa maken we pas vier jaar later kennis met cruisecontrol wanneer Mercedes-Benz het als Tempomat in productie neemt.

Dit artikel verscheen eerder in AutoWeek Classics nummer 3 uit 2014.