Dit doet E10 benzine met je auto

Veel van de stickertjes die de vulpistolen van tankstations sieren, worden gekenmerkt door de aanduiding ‘E10’ in plaats van ‘E5’. Het feit haalde zelfs de landelijke media, waarbij de boodschap luidde dat automobilisten met een voertuig ‘grofweg van voor 2000’ beter E10 kunnen mijden. Hier lees je of dat inderdaad altijd opgaat.

Wat is E10 benzine

Eerste maar eens de naam ‘E10’ toelichten. De E-aanduiding geeft het maximaal aanwezige percentage ethanol in de brandstof weer. E10 houdt dus in dat er tot tien procent ethanol in de brandstof zit die uit het betreffende vulpistool komt. Bij E5 is dat tot maximaal vijf procent. Met het oog op duurzaamheid en reductie van de fossiele brandstofconsumptie, verplicht de Nederlandse overheid pomphouders om E10 te schenken. Of nauwkeuriger: tankstations die de mogelijkheid hebben meer dan één soort benzine aan te bieden, moet minstens de helft van hun tankzuilen uitrusten met E10. In de praktijk vervangen veel tankstations die slechts één soort benzine leveren - doorgaans Euro 95 - E5 door E10. Benzine met maximaal 5 procent ethanol wordt zodoende schaarser, maar blijft wel in het aanbod. Vooral de premium brandstoffen, zoals Shell V-Power en Total Excellium, blijven tot maximaal vijf procent ethanol bevatten.

Check of je auto E10 kan hebben

Welke auto’s zijn geschikt voor E10 en, vooral, welke niet? Ruwweg geldt de vuistregel dat eigenaren van voertuigen ‘van voor 2000’ beter op zoek kunnen gaan naar E5, omdat E10 mogelijk schade veroorzaakt aan onder meer slangen en afdichtringen. Mocht jij, samen met ongeveer tien procent van de andere Nederlandse autobezitters, tot die groep behoren, dan ben je aangewezen op de website www.e10check.nl. Na het invoeren van jouw merk, geeft de site een overzicht van alle modellen (en motortypes) die wel en niet geschikt zijn voor E10. Daarvoor raadpleegt het systeem gegevens van importeurs, verkregen via Rai Vereniging en ACEA, respectievelijk de Nederlandse en Europese belangenverenigingen van autofabrikanten en -importeurs. De resultaten die uit de check rollen lopen nogal uiteen. Zo zijn bijvoorbeeld vrijwel alle Subaru’s vanaf 1992 geschikt voor E10, maar geldt dat bij Bentley pas voor de meeste modellen van na 2009. Bovendien claimt het Instituut voor Duurzame Mobiliteit (IvDM), de maker van de site, niet in te staan voor de juistheid van de check. Voor meer duidelijkheid verwijst het IvDM naar de binnenkant van de tankklep, het instructieboekje, de dealer en naar de importeur. Met alleen e10check.nl ben je er dus nog niet.

Gevolgen gebruik E10 benzine

Als je wilt weten voor welke automodellen E10 ongeschikt is, dan is het ook handig te weten waaróm dat zo is. Wat kan een paar procent extra ethanol nou kwaad? Op de korte termijn maakt het in principe weinig uit, ongeacht de leeftijd van je auto. Heb je je (oudere) auto de afgelopen jaren een keer volgegooid met benzine in België, Duitsland of Frankrijk, dan was dat hoogstwaarschijnlijk met E10. Zo af en toe tien procent ethanol in je tank veroorzaakt geen schade, mits je de auto maar frequent gebruikt en de benzine dus vrij vlot verstookt. Doordat ethanol water kan vasthouden, is het geen goed idee E10 te tanken als je van plan bent de auto langere tijd niet te gebruiken. Dat veroorzaakt mogelijk roest op plekken waar je die niet wilt hebben. Het grootste E10-euvel voor oudere auto’s heeft echter geen betrekking op roest, maar op delen van het brandstofsysteem die gemaakt zijn van rubber, zoals leidingen en afdichtringen. Ethanol lost weekmakers in rubber op, waardoor het te hard en poreus wordt. Na verloop van tijd valt het rubber uit elkaar en begint je motor gebreken te vertonen. Tegenwoordig gebruiken autofabrikanten andere rubbersamenstellingen met weekmakers die wél bestand zijn tegen ethanol. Daarom kun je na aanschaf van een nieuwe benzineauto onbekommerd E10 tanken. Helaas zijn autofabrikanten niet allemaal gelijktijdig op andere rubbers overgestapt, wat heeft geleid tot de geboorte van de E10-check. Een check die zoals gezegd geen keiharde garanties biedt.

Case study: Nissan Sunny uit 1992

Daarom nemen we de proef op de som met de auto van ondergetekende: een Nissan Sunny uit 1992 op benzine. Op e10check.nl krijgt de Sunny het predicaat van ‘ongeschikt’. De binnenkant van de tankklep, evenals het instructieboekje, meldt weinig relevants. In ’92 was ethanol immers nog lang niet in zwang. We zetten koers richting de lokale Nissan-dealer. Het werkplaatspersoneel heeft weinig nieuws te melden. “De importeur raadt E10-gebruik af bij Nissans van voor 2000”, laat de hoofd-autotechnicus weten. “Ik vraag me overigens af of dat advies gestoeld is op technische eigenschappen, of dat ze dit jaartal aanhouden om zeker te zijn. Het rare is; er zijn ook auto’s uit 2003 met motoren die sinds ’98 niet zijn veranderd.” Dat maakt het lastig om één jaartal als ‘harde’ grens aan te geven. Hoewel het steeds duidelijk is dat het naaimachientje in de Sunny geen E10 duldt, bellen we de importeur voor een second opinion. De klantenservice daarvan krijgt dezelfde vraag als de dealer. Zijn antwoord: “Het rubber van oudere auto’s, zoals jouw Sunny, is natuurlijk al ouder. Door het hogere ethanolgehalte kan dat rubber veel sneller gaan verslechteren. Daarnaast is het bij oudere auto’s vaak niet rendabel om serieuze defecten te repareren. E10 mijden is helpen defecten te voorkomen.” Waarom Nissan de grens op het jaar 2000 stelt? “Om er zeker van te zijn. Het is niet precies te achterhalen welke onderdelen in welke auto zitten”, aldus de woordvoerder van de importeur.

Neem het zekere voor het onzekere

Hoewel de E10-check geen absolute juistheid kan garanderen, is het raadzaam de uitkomst van de check in acht te nemen. De gebruikte gegevens komen van importeurs en het is aannemelijk dat die, net als die van Nissan, het zekere voor het onzekere nemen. Ben je zuinig op je auto en heb je ondanks groen licht van e10check.nl alsnog zo je twijfels? Neem dan het zekere voor het onzekere en tank geen E10. Want misschien heeft uitgerekend jouw auto een paar rubbertjes van een ouderwetse samenstelling. Mocht dat betekenen dat je voortaan bent aangewezen op premium benzine, dan ben je niet per definitie (zie kader) heel veel duurder uit op jaarbasis. Bovendien gedijt je auto er goed bij, wel zo prettig!

Is E10 benzine wel zo duurzaam?

Ethanol verbranden levert minder energie op dan benzine verstoken. Daarom verbruikt een auto marginaal meer brandstof als er voortaan E10 wordt getankt. Toch wordt E10 als de duurzamere optie gezien. Harry Bitter, hoogleraar in Biobased Chemistry and Technology aan de Wageningen Universiteit, legt uit hoe dat zit. Bitter: “Ethanol wordt gemaakt van planten die we zelf terug kunnen laten groeien (vandaar de term ‘bio-ethanol’). Van olie (voor benzine) is maar een beperkte hoeveelheid beschikbaar. Meer ethanol gebruiken is dus duurzamer dan meer olie verbruiken. Let wel: duurzamer, niet per se duurzaam. Als je planten sneller verbrandt dan ze weer terug groeien, dan is dat niet duurzaam. En toch doen we het. Daarnaast produceren we zo meer CO2 dan de planten kunnen opnemen. Dat veroorzaakt discussie.” Hij vervolgt: “Ook het productieproces is van belang voor de duurzaamheid. Ik zeg altijd: of we nou op benzine, ethanol of batterijen rijden; het doet altijd ergens pijn. We moeten alleen goed kijken waar we willen dat het pijn doet.” Ethanol is alcohol, zoals in bier of wijn. Het wordt veelal gemaakt van voedselgewassen als mais, tarwe en suikerbiet. Dat zorgt voor de food versus fuel-discussie: waarom voedsel gebruiken voor brandstof als er honger is op de wereld? Om die discussie te omzeilen bestaan er ook tweede generatie biobrandstoffen, gemaakt van niet-voedselgewassen. Die zijn echter ook niet vrij van nadelen. Om Bitter nogmaals te citeren: ‘het doet altijd ergens pijn’. 

E10 in andere landen 

In Duitsland, Frankrijk en België is E10 al langere tijd aan de pomp verkrijgbaar dan in Nederland. In België is Euro 95 met 5 procent ethanol zelfs helemaal niet meer verkrijgbaar, maar Euro 98 nog wel. Onze zuiderburen vervingen E5 door E10 op 1 januari 2017. Dat ging gepaard met een campagne, waarbij ook een E10-check onder de aandacht werd gebracht. Tot dusver heeft de introductie van tien procent ethanol nog niet tot Belgische griezelverhalen geleid. Voor Duitsland, waar E10 sinds 2011 op grote schaal verkrijgbaar is, geldt hetzelfde. In Brazilië is ethanol zelfs extreem populair. Niet gek, want ongeveer een kwart van alle ethanol wordt er gemaakt. Meer dan 80 procent van de nieuwe auto’s in Brazilië heeft een flex-fuelsysteem en kan daardoor uit de voeten met 20 tot wel 100 procent ethanol.