De geschiedenis van de brandstofcel in auto’s

Brandstofcel in auto’s, te koop zijn ze nog nauwelijks. Of je hiermee meteen over een serieuze markt kunt spreken of dat het om een verkapte proeftuin gaat is een andere discussie. Dat we met een nieuwe techniek te maken hebben is een feit. Alhoewel … de brandstofcelauto is niet iets wat pas een paar jaar geleden in gang is gezet. 

Brandstofcel ouder de auto

Om te beginnen is de brandstofcel ouder dan de auto zelf. Al in 1838 merkt de Zwitserse natuur- en scheikundige Christian Friedrich Schönbein dat wanneer hij langs twee in zoutzuur gedompelde platina draden waterstof en zuurstof laat stromen er tussen de twee draden een elektrisch spanningsverschil ontstaat. Hiermee heeft Schönbein het principe van de brandstofcel ontdekt. Het zal nog tot 1958 duren voordat tractorfabrikant Allis-Chalmers de D12 demonstreert, een elektrische tractor met een 15 kW alkaline brandstofcelpakket. Dit uit 1.008 cellen opgebouwde pakket werkt overigens niet met waterstof maar met propaan (C3H8). Propaan is namelijk rijk aan waterstof maar wel makkelijker te hanteren dan pure waterstof. Het bevat helaas ook koolstof dat de cellen vergiftigt. 

Star Trek

Om de eerste man op de maan moeten brengen, zal er langer in de ruimte verbleven moeten worden, om te beginnen meer dan een week. Dit stelt specifieke eisen aan bijvoorbeeld de elektriciteitsvoorziening aan boord van de ruimtecapsules. Accu’s blijken niet toereikend. Wanneer de NASA op 21 augustus 1965 de Gemini 5 lanceert, is deze voorzien van brandstofcellen. Het zijn de dagen dat heel Amerika in de ban van de ruimtevaart lijkt, overal vinden we het space-age futurisme in terug. In films, op tv en ook de auto-industrie haakt aan. Stuk voor stuk komen de autobouwers met studies die niet zouden misstaan in Star Trek. En het blijft in Detroit niet alleen bij uiterlijk vertoon. Chrysler experimenteert met turbinemotoren en laat in 1963 bij autocouturier Ghia in Italië zelfs een kleine serie van 50 stuks bouwen. Die wordt ook daadwerkelijk aan een groep geselecteerde klanten uitgeleverd, ter evaluatie. Ook bij GM is de ruimtevaarttechniek in zwang. Alleen geen rakettechniek zoals bij Chrysler, wel de brandstofcel. 

Basis voor brandstofcel in een auto: bestelbusje

De basis voor de waterstofauto is een stuk minder sexy en stoer: de GMC Handivan, een sullig bestelbusje. Met 200 man (het mag wat kosten) wordt in twee jaar tijd de Electrovan ontwikkeld. 

Het karretje zal in oktober 1966 uiteindelijk één ritje maken, over het GM-terrein. De meerijdende ingenieurs (vanwege de complexiteit mag niemand anders er mee rijden) worden horendol van de klikkende en klakkende relais’, elektronica is er in die dagen nog niet bij. Maar goed, het doel is bereikt. Rijden op waterstof is mogelijk en daarmee krijgt de auto een enkeltje naar de vergetelheid.

Het busje is zo ver weg gestopt dat wanneer Mercedes-Benz in 1994 op de proppen komt met een brandstofcelauto, de Duitsers claimen de eerste te zijn. Pas wanneer de Electrovan onder het stof vandaan getrokken wordt, blijkt dat het anders zit. Het Duitse project met de evenmin sexy MB100-bestelbus is echter wel de serieuze aftrap voor de huidige generatie waterstofauto’s. GM zal pas in 2000 weer wat van zich laten horen met de waterstof Opel Zafira Hydrogen1.