Deze klassieke sedans heten allebei 2000, de een is een BMW, de ander een Lancia

BMW staat er in de jaren 50 slecht voor. Het heeft een beperkt gamma aan modellen, die verouderd zijn en niet aansluiten op de behoefte van de klanten. In die wederopbouwtijd is er meer behoefte aan kleine, betaalbare auto’s dan aan de V8-limousines die BMW aanbiedt. Het voortbestaan van de autodivisie hangt aan een zijden draadje. Er wordt een aandeelhoudersvergadering belegd over het aanvragen van faillissement. Daar wordt echter besloten te trachten het tij te keren door in te spelen op de toenmalige populariteit van dwergauto’s, zoals de Messerschmitt Kabinenroller en Heinkel Kabine. Er is geen tijd om een eigen model te ontwikkelen, dus koopt BMW een licentie op de Iso Isetta, een tweepersoons bubble-car uit Italië. Het model wordt voorzien van een BMW-badge en een aangepaste motorfietsmotor uit eigen huis, en blijkt redelijk succesvol. Het krijgt gezelschap van de 600, een dwergauto met vier zitplaatsen. Maar tussen die overdekte motorfietsen en de statige 502, die wel wat lijkt op de Jaguar Mk2 en in Duitsland vanwege zijn weelderige vormen Barockengel wordt genoemd, gaapt een enorm gat. De komst van de 700 in de compacte klasse brengt soelaas.

Wilhelm Hofmeister ontwerpt middenklassemodel

Het elegante, door Michelotti getekende model zal achteraf de redder van het merk blijken. Zijn succes verschaft BMW namelijk de middelen om een middenklassemodel te ontwikkelen, waaraan met de toenemende welvaart steeds meer behoefte ontstaat. Het vierdeursmodel krijgt een onderscheidend, hoekig uiterlijk, ontworpen door Wilhelm Hofmeister, die zijn beroemde knik op dit model voor het eerst toepast, daarbij geadviseerd door Michelotti. Zij beginnen met een schone lei, want er is geen voorganger om rekening mee te houden. Ook de techniek is nieuw en in eigen huis ontwikkeld. Het model wordt voorzien van een 1,5-liter viercilindermotor met bovenliggende nokkenas, die 80 pk aan de achterwielen levert en de auto in staat stelt een topsnelheid van 150 km/h te halen. In 1961 maakt het model als BMW 1500 zijn debuut op de IAA in Frankfurt en in 1962 start de productie. Om aan te geven dat het model een radicale breuk met het verleden inluidt, rept BMW van de Neue Klasse. Die naam geeft ook aan dat er meer modellen in het vat zitten. Eerst worden een 1,8- en een 1,6-litermotor leverbaar, daarna komt de fraaie 2000 coupé uit. Begin 1966 verschijnt de bijbehorende sedan, de 2000. In tegenstelling tot de 1500-1800 heeft de 2000 rechthoekige koplampen en achterlichten die hem breder doen lijken, hoewel het onderstel en koetswerk identiek zijn. Eveneens begin 1966 completeert een tweedeurssedan de reeks. Deze 1600 is het begin van wat later de 02-serie wordt genoemd. 

Neue Klasse verkoopt goed

De Neue Klasse voorziet in een behoefte en verkoopt goed. De vierdeursmodellen slaan vooral aan bij zakenmensen, directeuren, beoefenaars van vrije beroepen, academici en liefhebbers van techniek, het tweedeursmodel is vooral populair bij jonge carrièremakers en sportief ingestelde gezinshoofden. 

In de loop der jaren worden sterkere motorvarianten leverbaar. Zo komt er medio 1966 een sportieve variant, de 2000 TI, in het jasje van de 1800, dus met de ronde koplampen en smalle achterlichten. De gelijktijdig uitgekomen 2000 TI-lux (later tilux) is een luxueuze versie van de 2000 en heeft wel diens brede lampen, maar ook de 120 pk sterke motor van de TI. Van die laatste hebben we in deze test een exemplaar. 

Neue Klasse tegen oude klasse

Tegenover de Neue Klasse staat de oude klasse waartoe naast onder meer Ford, Opel, Mercedes en Volvo ook Lancia behoort. Laatstgenoemd merk heeft een reputatie opgebouwd als fabrikant van innovatieve, snelle, elegante en comfortabele auto’s. In de jaren 30 heeft Lancia furore gemaakt met de Lambda, die als eerste een zelfdragende carrosserie had en een vernuftige ‘sliding pillar’-voorwielophanging. Later kwam de gestroomlijnde Aprilia met de hiervan afgeleide Ardea. Na WO II heeft het merk de Aurelia-reeks als sterke troef gehanteerd, met de eerste V6 én de eerste Gran Turismo ter wereld, de B20. Het stokje is eind jaren 50 overgenomen door de FFF-serie: Flaminia, Flavia en Fulvia. De Flaminia vormt het topmodel, de Flavia het middenklassemodel en de Fulvia het compacte model. 

Lancia 2000 uitloopmodel Flavia-reeks

De Lancia 2000 in deze test is een uitloopmodel van de Flavia-reeks. We bekijken de Flavia, genoemd naar een oude Romeinse weg, daarom nader. Het ruime vierdeursmodel is in 1961 op de markt gekomen en ontwikkeld onder leiding van professor Antonio Fessia, die er eigenzinnige opvattingen op na houdt en sterk aan veiligheid hecht. Daarom heeft de Flavia als eerste Italiaanse auto voorwielaandrijving en een boxermotor vanwege het lage zwaartepunt. Ook heeft de motor niet meer inhoud dan 1,5 liter, want al te hoge snelheden zijn onveilig. Die motor levert 78 pk bij een wagengewicht van bijna 1.200 kg, goed voor een topsnelheid van 148 km/h. De auto heeft een dubbel Dunlop-remsysteem met schijfremmen rondom. Het hoekige ontwerp is in eigen huis getekend door Pietro Castagnero. 

Hoewel de auto goed is ontvangen, is er direct vraag naar meer vermogen. Algauw is daarom een 1,8-litermotor leverbaar, die een vermogen van 92 pk levert en een top van 160 km/h mogelijk maakt. In 1967 is het model gefacelift, waarbij het slanker en minder hoekig is geworden.

 

Lancia geen Marshall-hulp wegens levering aan Italiaans leger

Lancia is inmiddels in financiële problemen geraakt. Dat vindt zijn oorsprong in verschillende gebeurtenissen. Om te beginnen heeft het merk na WO II in tegenstelling tot Alfa Romeo en Fiat geen Mashallhulp gekregen. Lancia had in de oorlog een verkenningsvoertuig ontwikkeld voor het Italiaanse leger, de Lince, dat vooral door de Duitsers is ingezet, onder meer tegen de Italiaanse bevolking. Bovendien heeft het merk in de jaren 50 intensief deelgenomen aan de racerij, waarbij het merk weliswaar is doorgedrongen tot de Formule 1, maar vervolgens zijn renstal heeft moeten verkopen aan Ferrari, dat nog jarenlang successen heeft behaald met de door Lancia ontwikkelde D50 F1. Lancia is vervolgens overgenomen door een cementfabrikant, Pesenti, en weer enigszins opgekrabbeld. Inmiddels gaat het weer mis en Pesenti heeft geen kapitaal meer. Deze keer is het probleem het te brede aanbod van modelvarianten die in relatief kleine aantallen verkocht worden. De modellen raken verouderd, maar geld voor het ontwikkelen van nieuwe modellen is er niet en zo is een neerwaartse spiraal ingezet. Even is Ford in beeld om het merk in te lijven, maar de Italiaanse politiek vindt dat onacceptabel. Zo komt het dat Fiat het merk in 1969 overneemt met een berg schulden, inclusief enige van Pesenti. 

Fiat schrapt naam Flavia

Fiat schrapt de naam Flavia. Het model ondergaat nogmaals  een facelift en is vanaf 1971 alleen met de 2-litermotor leverbaar. De carburateurversie (115 pk, 175 km/h) gaat verder als 2000 berlina door het leven, waarmee het scherper tegenover het gelijknamige model van directe concurrent Alfa Romeo komt te staan. De versie met injectiemotor (125 pk, 180 km/h, vijfversnellingsbak) verschijnt een jaar later op de markt als 2000i.e., verwijzend naar het elektronische injectiesysteem van Bosch. Van laatstgenoemde versie hebben we een exemplaar in deze test. 

Duidelijk tijdgenoten

Zet ze naast elkaar en je ziet meteen dat het tijdgenoten zijn. Beide hebben een strakke, hoekige vorm, veel glas en vergelijkbare maten. Van opzij gezien heeft de BMW de vorm van een parallellogram, met zijn schuin weglopende neus waaraan de achterkant evenwijdig loopt. De Lancia is vierkanter en oogt daardoor massiever. Beide auto’s hebben in de grille iets wat verwijst naar de uitwendige radiateur die auto’s vroeger hadden. Bij de BMW zijn dat de ‘nieren’, bij Lancia het vijfhoekige schild in het midden. Karakteristiek voor de BMW is dat het motor- en kofferdeksel opengaat tot op de heuplijn van de auto. Beide auto’s bieden een enorme bagageruimte.

Chique interieurs

Trek een portier open en in beide auto’s zie je een ruim, chic, met velours bekleed interieur met hout op het dashboard en in het geval van de BMW ook boven in de portierbekleding. Tot zover gaan beide testkandidaten vrijwel gelijk op. Alleen heeft de Lancia standaard hoofdsteunen en de BMW niet. Bovendien heeft de Lancia gordijntjes voor de achterruit, die voorkomen dat de zon de bekleding van de achterbank aantast, maar die tevens ter bescherming van de privacy van de achterpassagiers kunnen dienen. Mede hierom was de auto in Italië geliefd onder hoogwaardigheidsbekleders van de overheid, de kerk, het bedrijfsleven en … de maffia. 

Lancia 2000

BMW 2000

Neem je plaats achter het wat goedkoop ogende tweespaaksstuur, dan komt de Lancia moderner over dan de BMW. Dat is onder meer te danken aan de middenconsole waarin de versnellingspook is opgenomen, de vierkante ‘klokken’ met vrolijke kleuren in het dashboard en een styling die de geest van de jaren 70 ademt, terwijl het interieur van de BMW met zijn chromen sierrandjes, ronde klokken en rechtopstaande, lange, dunne pook de jaren 60 vertegenwoordigt. 

Lancia 2000

BMW 2000

Lancia 2000

BMW 2000

Ga je met Lancia 2000 rijden dan ervaar je de leeftijd

Het motorgeluid van de Lancia is erg karakteristiek. Het heeft een enigszins rauwe boxerroffel die je bij dit uiterlijk niet direct verwacht. Ondanks zijn jaren-70 looks voel je, zodra je gaat rijden, dat de Lancia in de jaren 60 is ontwikkeld. Dat komt vooral door de bladveren onder de auto. Hierdoor veert hij nogal soepel, waardoor hij rolt in de bochten. Ook gaat de neus makkelijk deinen, temeer daar de motor voor de vooras ligt. Daardoor is de auto bovendien tamelijk onderstuurd. Het stuurwiel moet vrij veel omwentelingen maken om de grote, vierkante neus van koers te laten veranderen. Maar de wegligging en koersvastheid zijn prima voor het afleggen van grote afstanden op hoge snelheid. Je kunt er rustig urenlang 140-150 km/h mee rijden. 

De rem- en stuurinrichting zijn bekrachtigd, het schakelen gaat licht, en ook de koppeling vergt weinig kracht. In dit exemplaar zit nergens speling op, je voelt de lage kilometerstand. De bediening van de meeste functies verloopt net als nu, met hier en daar een kleine afwijking. 

Ook BMW voelt ouderwetser aan dan hij oogt

Ook de BMW voelt ouderwetser aan dan je op grond van zijn strakke uiterlijk verwacht. Vooral de enorme slagen die de pook van links naar rechts maakt, vallen op, evenals het gebrek aan pookgeleiding, waardoor het schakelen meer een educated guess wordt dan een trefzeker inleggen. Heel onverwacht als je bedenkt dat BMW’s later een vrijwel foolproof schakelgeleiding hadden. Verder rijdt de auto uitstekend; remmen, gas geven en koppelen kosten weinig kracht en gaan eigenlijk net als tegenwoordig. Alleen het grote stuurwiel verraadt zijn leeftijd, al stuurt de auto niet zwaar. De standaardisering had bij de BMW trouwens nog niet toegeslagen. Zo zit de richtingaanwijzer rechts aan de stuurkolom, de linkerhendel bedient het licht, en de ruitenwissers bedien je met een trekknop op het dashboard. Het motorgeluid is heel typerend; er zit een soort huil in die sterker naar voren komt naarmate het toerental stijgt. 

Lancia 2000

BMW 2000

Veel zicht rondom

Opvallend is dat het zicht rondom in beide auto’s uitstekend is dankzij het vele glas en de dunne raamstijlen. Verder valt op dat ze allebei al over achterruitverwarming beschikken, in beide gevallen met veel dunnere hittedraden dan tegenwoordig. 

Welke wil je in je eigen garage? Het zijn beide chique vijfpersoons reiswagens met veel bagageruimte, een prima weggedrag en enthousiaste motoren. Ze zijn erg aan elkaar gewaagd, dus het komt vooral op smaak aan. De Lancia staat dichter bij de huidige tijd, de BMW neemt je sneller mee naar vervlogen dagen. Wij hebben een lichte voorkeur voor het modernere schakelen van de Lancia, maar zouden niet treuren als we de BMW cadeau kregen. 

Technische gegevens 

Deze vergelijkende test is eerder gepubliceerd in AutoWeek Classics