[size=large] De Tweeling: SAAB-Lancia 600, een Italiaanse SAAB of toch niet?
[/size]
Tegenwoordig bestaat SAAB niet meer, in mijn ogen nog altijd zonde. Een merk dat grondlegger was van Turbo-modellen maar ook altijd bezig was met veiligheid. En altijd wat eigenzinniger dan dat concurrent Volvo was. SAAB heeft vele samenwerkingen gekend, maar de samenwerking met Lancia is toch wel de meest bijzondere. Zo was er tussen 1980 en 1982 de SAAB-Lancia 600… Een Lancia Delta met SAAB-badges, of was er toch meer?
[size=large]De geboorte van de Delta[/size]
Als eerste begin ik bij de Lancia Delta (Tipo 831), een auto die in 1979 op de markt kwam.
Het idee kwam begin jaren 70, de aloude Lancia Fulvia Berlina werd in 1973 van de markt gehaald, hierdoor werd de Beta uit 1972 de kleinste Lancia. Maar er was ruimte voor een iets kleinere hatchback. Lancia, dat sinds 1969 van FIAT was, begon onder de codenaam Y5 met het ontwikkelen van een voorwiel aangedreven familie auto van ongeveer 4 meter. Het werd een compacte hatchback, een modelvariant die nog niet door Lancia werd verkocht en die helemaal “in was” op dat moment. De Volkswagen Golf was DE hit op dat moment.
Lancia Y5, Giugario was ook verantwoordelijk voor de Golf 1.
FIAT Ritmo, de auto waar de Delta wat delen van deelt
Giorgetto Giugiaro 's Italdesign was verantwoordelijk voor het design, de techniek kwam van FIAT, die op hetzelfde moment bezig was met de Ritmo.
Van die auto werd het platform overgenomen, de ophanging kwam van de Beta. Ook de motoren van de Ritmo werden gebruikt. Maar niet voordat ze onder handen werden genomen door Lancia ingenieurs. Zo werd een Weber twin-choke carburateur gebruikt, een nieuw inlaatspruitstuk, uitlaatsysteem en ontsteking.
Hierdoor waren de motoren krachtiger dan die van de Ritmo.
Omdat een Delta hoger in de markt stond dan een Ritmo (en andere concurrenten) kreeg de auto ongebruikelijke zaken mee, zoals onafhankelijke vering, tandheugelbesturing maar ook een opklapbare achterbank, in hoogte verstelbaar stuur en zelfs airconditioning was mogelijk.
Volgens Lancia waren de bumpers in carrosseriekleur een primeur, deze zijn gemaakt van een van polyesterhars. Ook de ventilatie en kachels waren “sensationeel”, deze zijn gemaakt samen met SAAB, net als de achterklep die helemaal tot aan de bumper doorliep, zodat het laden en lossen nog makkelijker werd. Ook beweerde SAAB dat ze hebben gewerkt aan een betere roestwering voor de Delta.
Een redelijk vroege Delta 1300
In het voorjaar van 1979 kwamen er meer en meer details van de nieuwe kleine Lancia naar buiten, maar de auto werd pas in september officieel onthuld, dit gebeurde op de autosalon van Frankfurt. De auto werd leverbaar in 3 varianten, de basis 1300 (75 pk) met 4 versnellingen, een 1300 met 5 versnellingen en een Delta 1500(85 pk) , ook met 5 versnellingen.
De Delta werd warm onthaald in Frankfurt, niet alleen de Italiaanse pers maar ook de Duitse pers was erg enthousiast. Voor Lancia begrippen sloeg de auto in als een bom. De verkoop begon in oktober en met 1980 erbij werden er 43000 exemplaren verkocht. De Delta werd ook nog eens “Auto van het jaar 1980”
De auto van het jaar 1980
In 1981 werd de magische 100.000 exemplaren al aangetikt. Begin 1982 kwam er een nieuw model bij, de 1500 Automatica. Deze automaat had een 3bak die ook al in de Beta te vinden was. In maart 1982 werd de modellijn versterkt met de 1500 LX, het topmodel met allerlei luxe extra’s, metallic lak, lichtmetalen velgen die ontworpen waren door Giugiaro en een speciale wollen bekleding met ruitjes, die ontworpen was door het Italiaanse modehuis Zegna. Nog weer 2 maanden later kreeg de 1300 een iets sterkere motor met elektronische ontsteking, toen kwam er ook een LX versie voor die motor.
Later volgde ook nog een sedan, de Prisma. En uiteraard nog weer later de Rally-modellen, waardoor de Delta (haast) iconisch werd. Voor mijn verhaal laat ik die buitenbeschouwing.
[size=large]SAAB-Lancia 600[/size]
SAAB bouwde in de jaren 70 meerdere modellen, de aloude 96, hun goedkoopste model, met daarboven de 95, de station variant. Iets groter (en duurder) was de 99 en als topmodel was er de 900. De 96 liep al op zijn laatste benen, maar voor een opvolger was er eigenlijk niet genoeg geld.
Omdat er voor een model boven de 900 ook geen geld was, zocht SAAB naar partners. Zo kwam het Tipo-4 project tot stand. SAAB werkte hiervoor samen met Lancia, FIAT & Alfa-Romeo aan een auto boven hun 900. Dit zou de 9000 worden, die als eerste verscheen in 1984, gevolgd door de FIAT Croma & Lancia Thema in 1985, en tot slot de Alfa Romeo 164 in 1988/89. Door zo samen te werken konden de kosten ietwat gedeeld worden (GM was nog niet in the picture)
Als deel van deze samenwerking, kon SAAB ook een kleiner model voeren in Scandinavië, waar SAAB zelf dus geen geld voor had. En zo kwam de Lancia Delta in zicht. De auto van het jaar 1980 en deze voorwiel aangedreven hatchback met rally-potentieel paste wel bij SAAB, zeker ook omdat het een vrij strak ontworpen auto is, wat ook wel aansloot bij de andere SAAB modellen.
Het lijkt een vreemde combinatie, maar al eerder werkten beide merken samen. In Zweden is namelijk de Autobianchi A112 sinds 1974 als Lancia A112 bij de SAAB-dealers verkocht, de Zweden van SAAB waren zelfs de importeur van Lancia in dat land. De Delta was een redelijke hit, dus succes gegarandeerd zou je denken voor SAAB..
SAAB-Lancia 600 1500 GLS, uit 1985
Zo startte de verkoop voorspoedig, kort nadat de productie van de 96 in 1980 was gestopt, werd de SAAB-Lancia 600 in Zweden gepresenteerd. De 600 werd aan de klanten als een echte SAAB aangeboden, die slechts in Italië gemaakt werd. Identiek was ie niet helemaal aan de Delta, SAAB monteerde een betere verwarming, een sterke startmotor, verbeterde ontsteking en een betere roest preventie. Alles om aan de kwaliteitsnormen van SAAB te voldoen. Grappig was dan ook nog wel, dat behalve op de achterklep, nergens het woord SAAB te vinden was.
Er was de keuze uit 3 modellen, de 1.3 met 75 PK als 600 GLS, de 1.5 GLS met 85 PK en met dezelfde motor als 600 GLE, dit was het topmodel.
Vanaf 1983 verviel de 1.3 motor, en ook de 600 GLE verviel vrij snel, simpelweg omdat ie te duur was.
Hoewel de SAAB-Lancia 600 ook buiten Zweden is verkocht, zijn die meesten daar verkocht. In Noorwegen was ie helemaal te duur om een succes te zijn.
En over Finland bestaan er ook twijfels, links staat dat de auto daar wel verkocht is, maar ook te duur was om een succes te zijn, rechts staat omdat SAAB daar samenwerkte met Talbot en lokaal daar de Saab-Valmet Talbot Horizon maakte, ofwel een Horizon met wat componenten van SAAB en een betere roestbestendigheid. De 600 zou die auto uiteraard in het vaarwater zitten, SAAB schijnt echter in dat land ook de importeur van Lancia te zijn geweest.
Een Finse Horizon.
Hoewel de verkoop in Zweden nog doorging tot 1986, haalde hij dat dus niet in die andere landen.
Toen het winter werd, bleek de kachel niet bestand te zijn tegen de Scandinavische winters, het aangepaste verwarmingssysteem had problemen en raakte vaak (en snel) oververhit, en ondanks de betere roestpreventie, liet de metallic lak al vrij snel los. Toen de kwaliteit verbeterd was, was het al te laat.
Pas in 1983 werden de laatste modellen die in 1980 waren geproduceerd verkocht, met flinke kortingen.
Officieel ging de verkoop in Zweden door tot 1986, in 1987 werden pas de laatsten verkocht. De productie eindigde al in 1982.
Maar de laatste jaren werd er amper een auto verkocht, laat staan gemaakt en waren het dus alleen voorraad modellen.
De slechte kwaliteit (van het begin), de te hoge prijs, voor letterlijk een paar centen meer had je een echte SAAB, de 90, speelden de auto parten, met daar bovenop ook nog eens een gigantische afschrijving. In 1988 stopte SAAB dan ook met het importeren van Lancia, dit betekende niet het einde van het merk in Zweden, nee Lancia werd vanaf toen door FIAT naar Zweden gehaald.
Al met al is de SAAB-Lancia best een flop, in 2 jaar tijd zijn er slechts 6419 auto’s gebouwd, zeker in vergelijking van de 100.000 van Lancia.
In 2012 zouden er volgens een Zweeds artikel slechts 159 auto’s in de hele wereld zijn, nog schokkender is dat er toen slechts 12 nog op de (Zweedse) wegen waren. En dan te bedenken, de Lancia Delta is niet officieel in Zweden verkocht, maar daar waren bijna 3x zoveel van bekend in Zweden, 31.
Een van de nog weinig overgebleven exemplaren in Zweden
In 2017 ging ik naar een SAAB-meeting. Iemand die ik ken had me hierop geattendeerd. Niet alleen omdat ik SAAB leuk vind, maar ook omdat er een SAAB-Lancia 600 zou zijn.
Ik schreef toen ook voor de Lancia-Club in het clubblad en zou daar mooi wat over kunnen maken. Maar dat ging niet door toen, ik heb toen het zelf geblogd. Dat ging vooral over de SAAB, dus nu met de tweeling leek het me wel leuk om ook wat dieper in de Delta te duiken.
Vooral interessant dat ook bij de ontwikkeling van de Delta, SAAB al werd benaderd. Ik ben me dan ook niet helemaal zeker hoe dat dit nu precies zit... De kachel van de SAAB-Lancia werd aangepakt, maar dan zou je toch denken dat het dan goed of nee misschien beter zelfs, zou functioneren....
De SAAB op Nederlands kenteken komt uit 1985, dat is dus een winkeldochter geweest die minstens 3 jaar niet op kenteken is gezet.
Opvallend vond ik wel dat nergens SAAB staat, nouja nu deed Lancia dat ook met de Autobianchi, die had ook alleen op de kofferbak een Lancia-badge.. Maar goed, dat is natuurlijk een andere auto als je hem vergelijkt met de slogan "Een SAAB uit Italië"
Misschien even denken voor de volgende keer, Autoliefde Roest niet is misschien een leukere rubriek om hem te zetten.
