Big brother(?)

[Honda75]

Hieronder een vraag die puur uit nieuwsgierigheid voortkomt:

Een aantal jaren terug had ik de ANWB ooit eens horen vertellen dat in de modernere auto's alle data wordt verzameld en opgeslagen. Ik vraag me af hoe ver dit gaat...

Is hier te zien hoeveel km er per dag wordt gereden of is er zelfs te zien waar je hebt gereden of andere info....en is de verkregen data vandaag de dag zelfs realtime, oftwel direct afleesbaar op afstand of is dit alleen achteraf uitleesbaar bij de garage? Welke instanties (naast de garage) kunnen dat nog meer doen?

Kortom, ik ben benieuwd in hoeverre men alles kan nachecken en hoe snel en vanaf welke jaartallen (bouwjaar) dit ingebouwd is in je auto.
En waarschijnlijk verschilt dit ook weer per type/merk auto. Alle info, meningen en reacties zijn van harte welkom!

 

[Anoniem]

Toevallig een paar dagen geleden verscheen dit artikel. Misschien beantwoordt het veel van je vragen.

 

[929V6]

Toevallig een paar dagen geleden verscheen dit artikel. Misschien beantwoordt het veel van je vragen.

Ook dat artikel zit vol aannames: "kunnen", "misschien", enz. Het beantwoordt geen vragen, het voedt alleen maar geruchten.

 

[Muddy Bandit]

Tsja... als je een auto hebt met een aansluiting voor uitleesapparatuur dan heb je al een auto die data verzameld, heb je een auto met ingebouwde navigatie dan heb je al een auto die data verzameld en verstuurd... kortom ongeveer alle auto's afkomstig uit deze eeuw verzamelt al data, en hoe meer snufjes erop zitten hoe meer data er verzameld worden.
Wie er allemaal de beschikking krijgen over die data heb je al helemaal niets meer over te vertellen, maar Big Brother is wel een hele grote groep die bestaat uit zeer veel en sterk uiteenlopende partijen... als eigenaar van de auto (en dus de data) is het gewoon slikken of stikken.

Wat ik me wel eens af vraag is of je een moderne auto nog van het digitale datanet los kunt koppelen zonder dat de auto compleet onbruikbaar wordt, ik heb inmiddels al begrepen dat steeds meer auto's gewoon nutteloze tuinornamenten zijn die pas tot leven kunnen komen dankzij de in licentie afgegeven software. (en waarvoor je dus eerst een akkoord moet geven voor al het data ge-/misbruik)
Van mij mag al die computerrommel er direct vanaf, ik zie (ook los van die data) er nog steeds veel meer nadelen in als voordelen (wat er niet op zit kan ook niet kapot gaan)... een gezond oldtimertje met wat gezond verstand achter het stuur is ook zo gek nog niet.

 

[Anoniem]

Ook dat artikel zit vol aannames: "kunnen", "misschien", enz. Het beantwoordt geen vragen, het voedt alleen maar geruchten.

Je hebt gelijk. Er is niets gestaafd. Er staat ook nergens waar ze hun beweringen vandaan hebben. Oh wacht...

https://www.ecorys.com/sites/default/files/2020-04/rapport-delen-voertuigdata-en-interfaces-ecorys.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=pcLsGapVkRY
https://www.mckinsey.com/~/media/McKinsey/Industries/Automotive%20and%20Assembly/Our%20Insights/Monetizing%20car%20data/Monetizing-car-data.ashx
https://www.ecorys.com/sites/default/files/2020-04/rapport-delen-voertuigdata-en-interfaces-ecorys.pdf
https://medium.com/high-mobility/field-test-accessing-mercedes-benz-data-with-the-auto-api-a43d88363dfd
https://vimeo.com/438230987
https://www.youtube.com/watch?v=Ow4TxdWk5FM
https://youtube.com/watch?v=ChRFhyNUavc
https://www.bcg.com/publications/2020/putting-data-pedal-to-the-metal-interview-otonomo-ben-volkow
https://dev.caruso-dataplace.com/api/consumer/page/data-catalog/
https://www.adac.de/rund-ums-fahrzeug/ausstattung-technik-zubehoer/assistenzsysteme/daten-modernes-auto/?redirectId=quer.daten

Ik haal nog even deze tips aan, misschien heeft de TS er wel wat aan:
Je kunt niet helemaal voorkomen dat een moderne auto gegevens over je rijgedrag of positie deelt met de fabrikant, maar je kunt de datastroom wel beperken.
- Bijvoorbeeld door in het menu van het infotainmentsysteem te zoeken naar een optie om het delen van gegevens uit te zetten. Niet alle auto’s hebben deze mogelijkheid helaas.
- Maak geen gebruik van de ingebouwde navigatie. Daarmee legt de auto namelijk precies vast waar je bent geweest. En als je echt geen informatie over jezelf wilt delen: zet dan ook niet de ingebouwde radio aan. Daarmee houdt de fabrikant je muziekvoorkeur bij of slaat de gegevens van je Spotify-abonnement op.
- Sluit je telefoon of smartwatch niet op de auto aan. Doe je dat wel, dan haalt de auto meteen allerlei informatie, zoals je contactpersonen, e-mails en sms’jes, van je telefoon. Zorg er dus voor dat je de Bluetooth-connectie van je telefoon en smartwatch hebt uitgeschakeld voordat je in buurt van de auto komt. En gebruik niet de usb-aansluiting van je auto (ook niet om je telefoon op te laden).
- Maak geen gebruik van de apps die de autofabrikanten aanbieden. Heb je dat wel gedaan? Kijk dan of je de toestemming die je hebt gegeven voor het doorsturen van data ook weer kunt intrekken.
- Ga je de auto verkopen of terugbrengen, en heb je het infotainmentsysteem wel gebruikt? Verwijder dan alle contactgegevens, adressen, gebruikte wachtwoorden, locatiegegevens en accounts (van bijvoorbeeld Spotify). Zet het systeem uiteindelijk weer terug naar de fabrieksinstellingen.

 

[afentoe]

En als je echt geen informatie over jezelf wilt delen: zet dan ook niet de ingebouwde radio aan. Daarmee houdt de fabrikant je muziekvoorkeur bij of slaat de gegevens van je Spotify-abonnement op.

Veel tips zijn zo slecht nog niet, al moet je als je echt zozeer aan je privacy gehecht bent naast nooit te hard rijden ook nooit je smartphone meenemen en nooit de benzine met je bankpas betalen, maar om deze moet ik toch glimlachen. Waarom, en dat is een oprechte vraag, zou een fabrikant in vredesnaam willen weten naar welk radiostation ik luister? Spotify heb ik niet dus dat valt bij mij lastig te meten.

 

[Honda75]

Iedereen tot zover hartelijk dank! Hier heb ik al erg veel aan.

Had verwacht dat het erg was, maar dit (als het allemaal klopt) is nóg erger dan ik verwachtte.

Nogmaals dank en zet de discussie voort. Ben benieuwd wat er allemaal nog langs komt aan informatie.

 

[Anoniem]

Waarom, en dat is een oprechte vraag, zou een fabrikant in vredesnaam willen weten naar welk radiostation ik luister? Spotify heb ik niet dus dat valt bij mij lastig te meten.

De fabrikant wil bijvoorbeeld graag weten waar hij moet adverteren om zijn doelgroep optimaal te bereiken. Door jouw zenderkeuze te combineren met andere dingen die hij over je weet, bijv. waar je tankt, waar je woont, waar je werkt, etc etc weet hij ook of hij aan jou een auto, elektronica, mode, alcohol, shampoo, vakanties, etc etc wil verkopen. (Ik lees fabrikant dus niet alleen als de fabrikant van je auto, maar ook als de fabrikant die de data over jou heeft aangekocht bij de fabrikant van jouw auto.)

 

[EVV]

Ook dat artikel zit vol aannames: "kunnen", "misschien", enz. Het beantwoordt geen vragen, het voedt alleen maar geruchten.

Je hebt gelijk. Er is niets gestaafd. Er staat ook nergens waar ze hun beweringen vandaan hebben. Oh wacht...

https://www.ecorys.com/sites/default/files/2020-04/rapport-delen-voertuigdata-en-interfaces-ecorys.pdf
https://www.youtube.com/watch?v=pcLsGapVkRY
https://www.mckinsey.com/~/media/McKinsey/Industries/Automotive%20and%20Assembly/Our%20Insights/Monetizing%20car%20data/Monetizing-car-data.ashx
https://www.ecorys.com/sites/default/files/2020-04/rapport-delen-voertuigdata-en-interfaces-ecorys.pdf
https://medium.com/high-mobility/field-test-accessing-mercedes-benz-data-with-the-auto-api-a43d88363dfd
https://vimeo.com/438230987
https://www.youtube.com/watch?v=Ow4TxdWk5FM
https://youtube.com/watch?v=ChRFhyNUavc
https://www.bcg.com/publications/2020/putting-data-pedal-to-the-metal-interview-otonomo-ben-volkow
https://dev.caruso-dataplace.com/api/consumer/page/data-catalog/
https://www.adac.de/rund-ums-fahrzeug/ausstattung-technik-zubehoer/assistenzsysteme/daten-modernes-auto/?redirectId=quer.daten

Ik haal nog even deze tips aan, misschien heeft de TS er wel wat aan:
Je kunt niet helemaal voorkomen dat een moderne auto gegevens over je rijgedrag of positie deelt met de fabrikant, maar je kunt de datastroom wel beperken.
- Bijvoorbeeld door in het menu van het infotainmentsysteem te zoeken naar een optie om het delen van gegevens uit te zetten. Niet alle auto’s hebben deze mogelijkheid helaas.
- Maak geen gebruik van de ingebouwde navigatie. Daarmee legt de auto namelijk precies vast waar je bent geweest. En als je echt geen informatie over jezelf wilt delen: zet dan ook niet de ingebouwde radio aan. Daarmee houdt de fabrikant je muziekvoorkeur bij of slaat de gegevens van je Spotify-abonnement op.
- Sluit je telefoon of smartwatch niet op de auto aan. Doe je dat wel, dan haalt de auto meteen allerlei informatie, zoals je contactpersonen, e-mails en sms’jes, van je telefoon. Zorg er dus voor dat je de Bluetooth-connectie van je telefoon en smartwatch hebt uitgeschakeld voordat je in buurt van de auto komt. En gebruik niet de usb-aansluiting van je auto (ook niet om je telefoon op te laden).
- Maak geen gebruik van de apps die de autofabrikanten aanbieden. Heb je dat wel gedaan? Kijk dan of je de toestemming die je hebt gegeven voor het doorsturen van data ook weer kunt intrekken.
- Ga je de auto verkopen of terugbrengen, en heb je het infotainmentsysteem wel gebruikt? Verwijder dan alle contactgegevens, adressen, gebruikte wachtwoorden, locatiegegevens en accounts (van bijvoorbeeld Spotify). Zet het systeem uiteindelijk weer terug naar de fabrieksinstellingen.

Beetje onzin tekst. Wel een telefoon hebben, die nog veel meer data verzameld en door stuurt, maar die niet aan de auto durven aansluiten... En hoe moet een auto weten welke muziek en radio zender uit zend, zo veel info staat er ook weer niet in de RDS info.

 

[Honda75]

Toevallig een paar dagen geleden verscheen dit artikel. Misschien beantwoordt het veel van je vragen.

Zojuist het artikel doorgelezen. Ziet er gedegen uit met vele verwijzingen naar bekende/betrouwbare bronnen, namen van officiële instellingen en personen. Dank!

 

[afentoe]

Waarom, en dat is een oprechte vraag, zou een fabrikant in vredesnaam willen weten naar welk radiostation ik luister? Spotify heb ik niet dus dat valt bij mij lastig te meten.

De fabrikant wil bijvoorbeeld graag weten waar hij moet adverteren om zijn doelgroep optimaal te bereiken. Door jouw zenderkeuze te combineren met andere dingen die hij over je weet, bijv. waar je tankt, waar je woont, waar je werkt, etc etc weet hij ook of hij aan jou een auto, elektronica, mode, alcohol, shampoo, vakanties, etc etc wil verkopen. (Ik lees fabrikant dus niet alleen als de fabrikant van je auto, maar ook als de fabrikant die de data over jou heeft aangekocht bij de fabrikant van jouw auto.)

Als het mijn inschattingsfout is, dan is dat maar zo, maar ik geloof daar niet in. Mijn ouders luisteren naar de publieken en ik heb ook in hun auto doorgaans een commercieel station op, mijn hele conservatieve gok is dat die voor driekwart dezelfde reclames draaien. Het internet vindt het almachtig boeiend wat ik graag wil - Autoscout24 en allerhande verzekeraars vormen de meeste van mijn advertentiebanners en da's geen toeval - maar ik kan met de beste [size=x-small](?)[/size] wil van de wereld niet geloven dat ze ook maar iets uit de instellingen voor de autoradio halen. [size=x-small]Anders was het wel lastiger geweest om dat ding uit te zetten. [/size]

 

[EVV]

En hoe zou een auto dat allemaal door moeten geven? Als je niet wil dat het auto het door geeft, moet je hem niet naar de dealer brengen. Voor auto's met ingebouwde gsm module ben het helemaal kansloos aangezien je auto dan altijd te volgen is. Dat doen immers het Telecom maatschappijen al. Daar hoef keer je navigatie helemaal niet voor aan te zetten. En wie zegt dat de navigatie niet gewoon werkt ook al staat dus uit? Zelfs mijn 2009 Insignia gaf relevante verkeersmeldingen ook al stond navigatie helemaal niet aan.
Als ze info van van je willen komen ze er toch wel aan.

Tip voor thuis, verdiep je eens in PiHole..

 

[Vorq]

GPS navigatie verzendt niet altijd je locatie. GPS is éénrichtingsverkeer net als TMS fileinformatie dat via FM radiostations komt.
TomTom LiveTraffic en dergelijk varianten hebben wél een gsm module die je lokatie geanonimiseerd doorgeeft om zo files te detecteren.

In BMW kwamen de connected services rond 2011. Eerst nog als optie, later de eerste 2 of 4 jaar gratis, Spotify en bijzondere diensten is dan weer extra etc. Je kan data ook via je mobiel laten lopen. Ik heb het idee dat het bij BMW (rond die tijd) heel transparant is en via een menuutje kan je zaken aangeven, zoals gebeld worden voor serviceintervallen. Na een paar jaar valt die simkaart die erin zit gewoon uit. Verlengen was toen iets van €400 later zag ik nog eens €100 per jaar ofzo.

Dan mijn punt: data is niet gratis. Een auto die honderden MBs per dag verstuurd zit aan gigabytes per maand en dat gaat echt wel telecom- en opslagkosten geven. Of het gaat via je eigen telefoon en dat valt op, of de fabrikant moet dit bekostigen.

Ik neem het verhaal met een korrel zout: je verzekering tippen dat je veel hard rijdt of in ongure buurten parkeert is te listig voor fabrikanten én verzekeraars. De AVG stelt ook dat je deze gegevens moet kunnen opvragen, dat zou je dus eens kunnen proberen en die handeling kost bij veel data ook weer veel geld én met miljoenen auto's wereldwijd is er altijd wel iemand die dat technisch en juridisch uitpluist.

Van Tesla is wel bekend dat ze erg ver gaan. De ZOË in bovenstaande artikel kan ik ook nog wel volgen: EVs hebben vaak zo'n "waar sta ik, met hoeveel batterijlading"-app. Nogmaals, of de locatiegegevens zeer actief worden gebruikt, met grotere gevolgen dan doorsnee internet- en mobielgebruik betwijfel ik.

 

[Anoniem]

Voor degenen die zeggen dat via je telefoon of pc toch alles al op straat ligt: daar kun je wat aan doen. https://www.fixjeprivacy.nl/alle-tips/

En dat het verzenden van die data niet gratis is: dat klopt. Maar vergeet niet dat de data van je auto toch kleinere bestanden zijn dan die van je telefoon, want je auto maakt geen foto's of video's, terwijl je telefoon tegenwoordig veel meer camera is dan praatapparaat. Daarom genereert hij veel meer -/kilo/mega/giga-bytes. Bovendien maakt zo'n autobedrijf een miljoenendeal met de providers, terwijl wij allemaal een individueel abonnementje hebben. Die data kunnen trouwens later, op een ideaal moment, worden verstuurd, in de daluren wat netwerkgebruik betreft, wat het ook goedkoper zal maken. Ten slotte zal de autofabrikant een kosten-batenanalyse hebben gemaakt en aan de hand daarvan de verkoopprijs van de data hebben bepaald. Ze verliezen er dus niet op, ongeacht de kosten van die dataopslag en -verzending.

 

[Engineer2]

Ik heb meermaals meegewerkt aan de ontwikkeling van dergelijke systemen. Bijvoorbeeld voor het signaleren van preventief onderhoud en voor de mogelijkheid om op afstand al diagnose te kunnen uitvoeren.

Alle angst is nogal overdreven. Data verzameling blijft vrij beperkt gezien de hoeveelheid gegevens die verstuurd en opgeslagen kunnen worden (en op gegeven moment geanalyseerd). Die grenzen verschuiven absoluut maar het blijft nogal een bottleneck.

AVG en soortgelijke wetgeving zijn erg strikt. En een autofabrikant staat nogal in de spotlights dus weet dat ze door toezichthouders of journalisten in de gaten worden gehouden.
De cybersecurity voor de auto industrie (nieuwe wetgeving) omvat ook het beschermen van privacy gevoelige data (dus ook tegen ongeautoriseerd gebruik door de autofabrikant).

Wat wel een redelijk nieuw fenomeen is (en word ook meer en meer wettelijk vereist) is dat de fabrikant controleert of de juiste software met de juiste licenties geïnstalleerd is.
Elke auto zal dus verplicht gecontroleerd worden eens per maand of de juiste software versies aanwezig zijn.
Is er een andere software geïnstalleerd (denk aan een chiptuner) dan is de fabrikant niet meer verantwoordelijkheid voor die auto. In Europa betekent dat dat die auto dan illegaal is (want die aangepaste software heeft geen typegoedkeuring) maar in Californië bijvoorbeeld bestaat er al jaren een procedure waarbij de chiptuner de aangepaste software zelf door een eenvoudige typegoedkeuring heen haalt en verder de aansprakelijkheid (ook voor letsel als gevolg van) overneemt.

 

[afentoe]

Wat wel een redelijk nieuw fenomeen is (en word ook meer en meer wettelijk vereist) is dat de fabrikant controleert of de juiste software met de juiste licenties geïnstalleerd is.
Elke auto zal dus verplicht gecontroleerd worden eens per maand of de juiste software versies aanwezig zijn.
Is er een andere software geïnstalleerd (denk aan een chiptuner) dan is de fabrikant niet meer verantwoordelijkheid voor die auto. In Europa betekent dat dat die auto dan illegaal is (want die aangepaste software heeft geen typegoedkeuring) maar in Californië bijvoorbeeld bestaat er al jaren een procedure waarbij de chiptuner de aangepaste software zelf door een eenvoudige typegoedkeuring heen haalt en verder de aansprakelijkheid (ook voor letsel als gevolg van) overneemt.

Dat wist ik niet, maar als ik er even over nadenk klinkt het ook weer niet heel onlogisch. Betekent 'illegaal' in deze ook dat de verzekeraar daar na een ongeluk nog wel eens wat van zou kunnen vinden?

 

[Pietzoveel]

Mits er causaal verband is tussen het chiptunen en het ongeval......

 

[rke]

Ik heb meermaals meegewerkt aan de ontwikkeling van dergelijke systemen. Bijvoorbeeld voor het signaleren van preventief onderhoud en voor de mogelijkheid om op afstand al diagnose te kunnen uitvoeren.

Alle angst is nogal overdreven. Data verzameling blijft vrij beperkt gezien de hoeveelheid gegevens die verstuurd en opgeslagen kunnen worden (en op gegeven moment geanalyseerd). Die grenzen verschuiven absoluut maar het blijft nogal een bottleneck.

AVG en soortgelijke wetgeving zijn erg strikt. En een autofabrikant staat nogal in de spotlights dus weet dat ze door toezichthouders of journalisten in de gaten worden gehouden.
De cybersecurity voor de auto industrie (nieuwe wetgeving) omvat ook het beschermen van privacy gevoelige data (dus ook tegen ongeautoriseerd gebruik door de autofabrikant).

Wat wel een redelijk nieuw fenomeen is (en word ook meer en meer wettelijk vereist) is dat de fabrikant controleert of de juiste software met de juiste licenties geïnstalleerd is.
Elke auto zal dus verplicht gecontroleerd worden eens per maand of de juiste software versies aanwezig zijn.
Is er een andere software geïnstalleerd (denk aan een chiptuner) dan is de fabrikant niet meer verantwoordelijkheid voor die auto. In Europa betekent dat dat die auto dan illegaal is (want die aangepaste software heeft geen typegoedkeuring) maar in Californië bijvoorbeeld bestaat er al jaren een procedure waarbij de chiptuner de aangepaste software zelf door een eenvoudige typegoedkeuring heen haalt en verder de aansprakelijkheid (ook voor letsel als gevolg van) overneemt.

Overdreven?

Als jij van jouw nieuwe Gazelluf de band wil vervangen, moet je er soms mee naar een erkende fietsenmaker. Er zijn zelfs auto's waarvan je niet zo maar een band mag (laten) vervangen.

Ook mijn koelkast kan "met het web" verbonden worden. Nog even en hij bestelt bier voor mij en ik krijg een waarschuwing van mijn aanrechtkastje als ik chips pak.

De wet AVG is een mooie, nuttige wet die jammer genoeg niet uitvoerbaar is. Jij kan (gelukkig) niet op mijn computer kijken welke informatie ik over Engineer2 verzamel. Het is als een anti-discriminatiewet; je kan alleen de uitingen bestrijden, niet de oorzaak.
Als jij als werknemer in het don't-hire lijstje van een werkgever staat, kan je löllen als Brugman maar je blijft in het lijstje. En geloof mij, iedere grotere werkgever heeft zo'n lijstje en iedere dwaas van een manager kan daar namen aan toe voegen.

Wat auto's betreft denk ik dat het allemaal nog steeds een storm in een glas water is. Ja, de dealer kan jou terugroepen voor onderhoud, ze kunnen zien dat jij een bandenverwoestende rijstijl hebt en ze kunnen zien welke ritten jij maakt - of gemaakt hebt.
Maar het mag gelukkig nog niet gebruikt worden om je automatiek een prent te geven en zelfs het zozeer gewenste rekeningrijden mag nog niet uitgevoerd worden en als je de onderhoudsmelding negeert kan je nog doorrijden.

Die licenties zijn ook iets waar mensen zich van bewust moeten zijn. Je koopt geen Office-pakket meer, je huurt een ruimte op een server waar meneer Microsoft de nieuwste versie heeft staan en je huurt de mogelijkheid gebruik te maken van Office365. Als het meneer Microsoft belieft, gaat de huurprijs omhoog en als jij niet wil betalen, is er geen Office365 meer.

Er is een algemene tendens van fabrikanten om over te stappen naar het verhuurmodel in plaats van verkoop. En dat is hetgeen onze grote broer mogelijk maakt.

 

[Anoniem]

Die licenties zijn ook iets waar mensen zich van bewust moeten zijn. Je koopt geen Office-pakket meer, je huurt een ruimte op een server waar meneer Microsoft de nieuwste versie heeft staan en je huurt de mogelijkheid gebruik te maken van Office365. Als het meneer Microsoft belieft, gaat de huurprijs omhoog en als jij niet wil betalen, is er geen Office365 meer.

Er is een algemene tendens van fabrikanten om over te stappen naar het verhuurmodel in plaats van verkoop. En dat is hetgeen onze grote broer mogelijk maakt.

Ik gok dat er op een gegeven moment toch ook freeware voor de auto komt, zodat je buiten dat verhuurmodel om zonder softwarekosten in je eigen auto kunt blijven rijden. Dat is ook met kantoorsoftware, wie niet wil betalen voor Office365 neemt gewoon OpenOffice en zit iedereen dwars met tekstbestanden die *.odt heten... Waarschijnlijk heeft je auto dan wel beperktere mogelijkheden, net als OpenOffice.

 

[EVV]

Ik vind sommige genoemde artikelen ook wel een beetje spijkers op laag water zoeken gehalte hebben. Ze huren een auto en wonderbaarlijk, er staat informatie van de vorige huurder op. Conclusie: de auto slaat informatie op. Wat een verrassing. De vorige huurder is zo fijn geweest zijn informatie niet te wissen, daar kan de auto niets aan doen. Als ik een auto huur of leen, koppel ik mijn telefoon niet, en als ik dat toch doe, doe ik een "reset naar fabriek" voor ik hem weer in lever. En dat doe ik ook als ik een andere auto koop.
Overigens had de dealer dit ook gedaan met mijn pas gekochte auto.

 

[Muddy Bandit]

Ik vind sommige genoemde artikelen ook wel een beetje spijkers op laag water zoeken gehalte hebben. Ze huren een auto en wonderbaarlijk, er staat informatie van de vorige huurder op. Conclusie: de auto slaat informatie op. Wat een verrassing. De vorige huurder is zo fijn geweest zijn informatie niet te wissen, daar kan de auto niets aan doen. Als ik een auto huur of leen, koppel ik mijn telefoon niet, en als ik dat toch doe, doe ik een "reset naar fabriek" voor ik hem weer in lever. En dat doe ik ook als ik een andere auto koop.
Overigens had de dealer dit ook gedaan met mijn pas gekochte auto.

Ik vraag me dan altijd af waarom een auto allerlei uiteenlopende data opslaat en tevens deelt... m'n Wagoneer functioneert al 50 jaar perfect zonder data, en m'n Niksan functioneert ook perfect zonder data te kunnen versturen.

 

[R W xxx]

Omdat dat met de huidige tech onvermijdelijk is als je die functies wil gebruiken. Paard en wagen voldoen ook om wat snoeiafval te verplaatsen, wat moet je met zo'n moderne niksan? Een nokia 3310 kon prima bellen, waarom een smartphone?, *vul maar aan met vergelijkbare dooddoeners*

 

[929V6]

en ze kunnen zien welke ritten jij maakt - of gemaakt hebt

Dat geloof ik niet. Misschien dat ze aan de hand van doorgegeven kilometrages kunnen zien hoe lang die ritten zijn maar niet waar ze naartoe gaan. Enkel als je zelf het knopje voor een pechhulpoproep indrukt geeft je auto zijn locatie aan de dealer (of een alarmcentrale) door.

 

[Engineer2]

en ze kunnen zien welke ritten jij maakt - of gemaakt hebt

Dat geloof ik niet. Misschien dat ze aan de hand van doorgegeven kilometrages kunnen zien hoe lang die ritten zijn maar niet waar ze naartoe gaan. Enkel als je zelf het knopje voor een pechhulpoproep indrukt geeft je auto zijn locatie aan de dealer (of een alarmcentrale) door.

Inderdaad. Al jaren voor AVG was dit expliciet verboden. Alleen Fleetmanagement kan dit en dan is het de voertuig eigenaar die de data heeft (alleen met toestemming van de bestuurder) en niet de autofabrikant.

 

[Anoniem_1733311236]

Ik vind sommige genoemde artikelen ook wel een beetje spijkers op laag water zoeken gehalte hebben. Ze huren een auto en wonderbaarlijk, er staat informatie van de vorige huurder op. Conclusie: de auto slaat informatie op. Wat een verrassing. De vorige huurder is zo fijn geweest zijn informatie niet te wissen, daar kan de auto niets aan doen. Als ik een auto huur of leen, koppel ik mijn telefoon niet, en als ik dat toch doe, doe ik een "reset naar fabriek" voor ik hem weer in lever. En dat doe ik ook als ik een andere auto koop.
Overigens had de dealer dit ook gedaan met mijn pas gekochte auto.

Jij gaat uit van een situatie dat je de keuze hebt om data te verwijderen, zoals in je voorbeeld bij inruil, verkoop.
Je kunt ook in een situatie komen waar het wissen niet mogelijk is, bij diefstal van je auto, een schade waarbij je auto afgesleept wordt door een berger.
Dan gaat je auto met data, waarbij je nakijken hebt.

 

[EVV]

Ik vind sommige genoemde artikelen ook wel een beetje spijkers op laag water zoeken gehalte hebben. Ze huren een auto en wonderbaarlijk, er staat informatie van de vorige huurder op. Conclusie: de auto slaat informatie op. Wat een verrassing. De vorige huurder is zo fijn geweest zijn informatie niet te wissen, daar kan de auto niets aan doen. Als ik een auto huur of leen, koppel ik mijn telefoon niet, en als ik dat toch doe, doe ik een "reset naar fabriek" voor ik hem weer in lever. En dat doe ik ook als ik een andere auto koop.
Overigens had de dealer dit ook gedaan met mijn pas gekochte auto.

Jij gaat uit van een situatie dat je de keuze hebt om data te verwijderen, zoals in je voorbeeld bij inruil, verkoop.
Je kunt ook in een situatie komen waar het wissen niet mogelijk is, bij diefstal van je auto, een schade waarbij je auto afgesleept wordt door een berger.
Dan gaat je auto met data, waarbij je nakijken hebt.

Dan zou juist een auto met dataverbinding handig zijn. Real time kijken waar hij is, auto op afstand blokkeren, dat soort acties.

 

[929V6]

Diefstal en schaderijden is altijd een risico en doet in deze discussie eigenlijk helemaal niet ter zake. Je analoge auto vol paperassen kan immers ook afgesleept of gestolen worden.

 

[Anoniem]

Je analoge auto vol paperassen kan immers ook afgesleept of gestolen worden.

Je kunt na het parkeren van je auto de analoge paperassen gewoon meenemen als je uitstapt. Dat kan niet bij een auto vol digitale data (al dan niet al verstuurd naar de cloud). Of je zou moeten kunnen instellen dat elke keer dat je de auto afsluit, alle data gewist worden (zoals kan bij de browser in je pc, tablet of telefoon). Maar die optie is er geloof ik niet.

 

[EVV]

Je analoge auto vol paperassen kan immers ook afgesleept of gestolen worden.

Je kunt na het parkeren van je auto de analoge paperassen gewoon meenemen als je uitstapt. Dat kan niet bij een auto vol digitale data (al dan niet al verstuurd naar de cloud). Of je zou moeten kunnen instellen dat elke keer dat je de auto afsluit, alle data gewist worden (zoals kan bij de browser in je pc, tablet of telefoon). Maar die optie is er geloof ik niet.

Jawel, dat heet er geen gebruik van maken. Als je je telefoon niet koppelt, heeft de auto ook de gegevens niet zelfs niet. Zelfde geldt voor adressen in navigatie, die hoef je ook niet ter gebruiken.

 

[Muddy Bandit]

Omdat dat met de huidige tech onvermijdelijk is als je die functies wil gebruiken. Paard en wagen voldoen ook om wat snoeiafval te verplaatsen, wat moet je met zo'n moderne niksan? Een nokia 3310 kon prima bellen, waarom een smartphone?, *vul maar aan met vergelijkbare dooddoeners*

De pest is dat je tegenwoordig helemaal geen keuze meer hebt als je nieuw/jong gebruikt wilt blijven rijden: ook al wens je al die functies niet te gebruiken dan wordt het je toch door de strot gedrukt omdat er totaal geen andere mogelijkheden meer zijn, en de data opslag/uitwisseling van bepaalde functies gewoon uitschakelen kan ook niet.

Ik begrijp heel goed dat bepaalde gebruiksfuncties niet zonder datadeling kunnen functioneren.
Maar als ik zie dat bijvoorbeeld Tesla door de dataverzending al elk moment van de dag precies kan zien wat je in en met je auto doet, hoe hard je rijdt en remt, of je netjes tussen de streepjes rijdt, of je stiekem door rood rijdt, hoe vaak/waar je laadt, of je ogen slaperig in je kop staan, of je scheiding wel goed zit, of en hoeveel passagiers in de categorie man/vrouw/kind je vervoert dan zijn de grenzen van data-uitwisseling en opslag door een auto voor mij al heel ruimschoots overschreden.

 

[Anoniem]

Maar als ik zie dat bijvoorbeeld Tesla door de dataverzending al elk moment van de dag precies kan zien wat je in en met je auto doet, hoe hard je rijdt en remt, of je netjes tussen de streepjes rijdt, of je stiekem door rood rijdt, hoe vaak/waar je laadt, of je ogen slaperig in je kop staan, of je scheiding wel goed zit, of en hoeveel passagiers in de categorie man/vrouw/kind je vervoert dan zijn de grenzen van data-uitwisseling en opslag door een auto voor mij al heel ruimschoots overschreden.

Ze zeggen wel eens: Google weet dat je zwanger bent voordat jij het weet. Gewoon door alle data die ze van je hebben en verzamelen, zien hun algoritmes dat je een heel klein beetje gedrag vertoont dat typisch is voor prille zwangerschap, op een moment dat jij nog niets door hebt. Zo eng is het.

 

[Honda75]

Interessante discussie. Ik zie dat er hier mensen zijn die aardig verstand hebben van deze zaken. Ook zie ik veel ongeloof, van: dat geloof ik niet dat zij dat doen. Maar heb door de jaren al zoveel voorbij zien komen mbt inbreuk aan privacy, dat ik mij afvraag waarom dat nog zo moeilijk is om voor te kunnen stellen. We leven niet meer in een onschuldig land en al helemaal niet in een onschuldige wereld. Als ergens veel geld of belangen mee gemoeid is...

 

[929V6]

Oftewel, lang leve het complotdenken.

 

[rke]

en ze kunnen zien welke ritten jij maakt - of gemaakt hebt

Dat geloof ik niet. Misschien dat ze aan de hand van doorgegeven kilometrages kunnen zien hoe lang die ritten zijn maar niet waar ze naartoe gaan. Enkel als je zelf het knopje voor een pechhulpoproep indrukt geeft je auto zijn locatie aan de dealer (of een alarmcentrale) door.

Jouw navigatie houdt keurig bij waar jij bent geweest (bij jongere auto's). Die informatie wordt (en dat weet ik niet zeker) nog niet "in the cloud" gezet maar dat is met moderne techniek simpel te doen. Er is zelfs al iemand geweest (een jaar of tien terug) die deze informatie wilde gebruiken om een bekeuring ongeldig te laten verklaren.
De auto kent een mogelijkheid deze informatie te wissen maar dat kan behoorlijk verstopt zitten. (Bij de Leon viel dat wel mee).
En er zijn bedrijven die pas een auto meegeven als jij verklaard hebt dat jij er geen bezwaar tegen hebt dat deze info gedeeld wordt.

Een andere, bekende, organisatie doet dat verzamelen wel openlijk: www.google.nl/locationhistory. Men maakt hierbij gebruik van het feit dat jij de enige bent die jouw informatie mag inzien zodat het voldoet aan de wet AVG.

 

[R W xxx]

Locationhistorie

Kan uit, geeft dan nog steeds resultaten maar die slaan nergens op. Redelijk onbruikbare data.

 

[929V6]

Die informatie wordt (en dat weet ik niet zeker) nog niet "in the cloud" gezet maar dat is met moderne techniek simpel te doen.

Het zelf in de cloud zetten of het ernaartoe halen door anderen zonder dat je daar zelf controle over hebt of toestemming voor hebt gegeven? Want om het laatste gaat het hier.

 

[Muddy Bandit]

Oftewel, lang leve het complotdenken.

Je kunt je kop er natuurlijk ook domweg voor in het zand blijven steken zodat je de realiteit niet onder ogen hoeft te zien.
Maar de geschiedenis heeft echter al ruimschoots bewezen dat heel onschuldig lijkende opgeslagen gegevens plotseling ook dodelijk kunnen worden als ze in verkeerde handen terecht komen, er zijn dankzij misbruik van opgeslagen data al hele volksstammen aan de schandpaal genageld, opgespoord en zelfs uitgemoord.
In de jaren '40 was een beruchte duitse "wereldverbeteraar" daar op grote schaal al heel goed in, en de recentere geschiedenis heeft ook al bewezen dat dit (zowel op grote als kleine schaal) nog steeds stelselmatig wordt toegepast en een heel gewilde strategie is voor heersers die anderen willen onderdrukken en/of misbruiken.

Het schermen met een goede beveiliging is ook maar een schijnveiligheid die slechts tot een bepaalde hoogte effectief werkt, want met de juiste kennis is elke beveiliging te kraken.
Wat niet weet wat niet deert, en wat niet relevant is hoeft wat mij betreft ook nergens verzameld en opgeslagen te worden.

 

[Nico GTR]

Heb je altijd je telefoon bij je? Die weet dat als geen ander hoeveel tijd je in de auto spendeert.

 

[Muddy Bandit]

Heb je altijd je telefoon bij je? Die weet dat als geen ander hoeveel tijd je in de auto spendeert.

Nee, met name in m'n vrije tijd vind ik het heerlijk om even totaal onbereikbaar te zijn.
En als ik hem wel bij me heb staat dat ding ook regelmatig gewoon helemaal uit zodat ik ongestoord m'n werk goed en vlot kan blijven doen, de voicemail doet z'n werk wel in die tijd en als dat niet ingesproken wordt is de boodschap blijkbaar ook niet belangrijk en dus overbodig.... alleen even checken en terug bellen in de pauzes en je bent al bereikbaar genoeg.
Het scheelt me gewoon een zee van tijd door dat ding op die manier te gebruiken, dan ervaar je pas hoeveel tijd je aan dat apparaat verknoeit als die wel de hele dag aan staat.

 

[rke]

Heb je altijd je telefoon bij je? Die weet dat als geen ander hoeveel tijd je in de auto spendeert.

En die synchroniseer je met google of i-cloud en op die manier wordt locationhistory gevuld.

Ik vergeet hem ook met regelmaat en dat wordt mij kwalijk genomen. Bijvoorbeeld kinderen of collega's die een halve dag zonder mijn gezever moeten doorkomen. Zelfs zoiets als fitness kan tegenwoordig al niet meer zonder dat dwaze ding en bankieren zonder èpp is bijna onmogelijk geworden.
Maar ja, hoe moet Albert Heijn anders bijhouden welke chocola jij altijd waar koopt als koopgedrag en betaalgedrag niet bijgehouden wordt?

@Muddy: door WO II kijkt men naar de roverheid als het over privacy gaat. Maar het werkelijke gevaar zit bij de grote bedrijven zoals Google en Microsoft. Cookies waar iedereen "ja" tegen zegt (anders geen website) en inschrijvingen voor gratis functies, dat zijn de AVG overtreders.

Voor autofabrikanten is deze informatie goud waard. En slechts een dun, nauwelijks controleerbaar wetje weerhoudt ze om deze informatie zichtbaar op te slaan. Het IOT en onze nonchalance voor privacy maakt het mogelijk, iets waarvoor we in 1948 !!! al gewaarschuwd zijn.

 

[Pietzoveel]

Het "voordeel" van ontwikkelde techniek is dat deze nooit meer teruggedraaid kan worden of verboden. Ergens zijn er slimmeriken die zich boven de wet verheven voelen of boven de wet mogen staan (DEA?). Begint eenvoudig, controle door een altijd achter de feiten aanhollende overheid blijkt moeilijk en lastig danwel onmogelijk. Het semi-zoekgeraakte digitale bonnetje van Opstelten vind ik een aardig voorbeeld.

 

[rke]

Het "voordeel" van ontwikkelde techniek is dat deze nooit meer teruggedraaid kan worden of verboden. Ergens zijn er slimmeriken die zich boven de wet verheven voelen of boven de wet mogen staan (DEA?). Begint eenvoudig, controle door een altijd achter de feiten aanhollende overheid blijkt moeilijk en lastig dan wel onmogelijk. Het semi-zoekgeraakte digitale bonnetje van Opstelten vind ik een aardig voorbeeld.

Nou,
Het is al eeuwen zo dat de overheid privacy gevoelige informatie opslaat. Overvloedig misbruik van deze informatie is recenter en daarom is de wet AVG opgesteld.
Ik heb in de 90-er jaren al programmatuur geschreven voor een liefdadigheidsinstelling waarmee gericht geld bij elkaar gebedeld kon worden. De invoer (informatie) voor deze programma's werd ingekocht voor een paar cent per adres.
Tegenwoordig zijn dit soort gegevens niet meer te koop omdat het volgens de wet AVG strafbaar is. Daarom verzamelen websites deze informatie nu zelf.

 

[MCDubbellU]

Zelfs zoiets als fitness kan tegenwoordig al niet meer zonder dat dwaze ding

Dat is sinds kort met corona. Tijdsloten zijn in deze tijd belangrijk om de hoeveelheid mensen te kunnen reguleren en zo'n app is superhandig.

@Muddy: door WO II kijkt men naar de roverheid als het over privacy gaat.

"Waar gaat het heen met de wereld?"

 

[EVV]

Oftewel, lang leve het complotdenken.

Je kunt je kop er natuurlijk ook domweg voor in het zand blijven steken zodat je de realiteit niet onder ogen hoeft te zien.
Maar de geschiedenis heeft echter al ruimschoots bewezen dat heel onschuldig lijkende opgeslagen gegevens plotseling ook dodelijk kunnen worden als ze in verkeerde handen terecht komen, er zijn dankzij misbruik van opgeslagen data al hele volksstammen aan de schandpaal genageld, opgespoord en zelfs uitgemoord.
In de jaren '40 was een beruchte duitse "wereldverbeteraar" daar op grote schaal al heel goed in, en de recentere geschiedenis heeft ook al bewezen dat dit (zowel op grote als kleine schaal) nog steeds stelselmatig wordt toegepast en een heel gewilde strategie is voor heersers die anderen willen onderdrukken en/of misbruiken.

Het schermen met een goede beveiliging is ook maar een schijnveiligheid die slechts tot een bepaalde hoogte effectief werkt, want met de juiste kennis is elke beveiliging te kraken.
Wat niet weet wat niet deert, en wat niet relevant is hoeft wat mij betreft ook nergens verzameld en opgeslagen te worden.

Als gevolg van dit persoon is juist Duitsland erg streng met allerlei privé gegevens. Hoe vaak ik wel niet een kanttekening moet zetten dat bepaalde gegevens verwerkt mogen worden... Zelfs (of juist) als er kinderen bij betrokken zijn doen ze niets zonder toestemming van ouders dat gegevens gebruikt mogen worden.

 

[Pietzoveel]

Gesjoemeld wordt er altijd als er geld mee te verdienen is. Of het nu om uitlaatgasemissies gaat, "Valse negatieve Corona test uitslagen" voor personen die toch in het vliegtuig willen, paardenvlees door de rundergehakt, of lekken bij de politie. Zal met data die ergens rondzwerft niet anders zijn. Als het maar winst oplevert.

Plato kon het lange tijd geleden al zo mooi kort samenvatten:

"Goede mensen hebben geen regels nodig om hun verantwoordelijkheid te nemen, terwijl slechte mensen altijd een manier zullen vinden om de regels te omzeilen".

 

[rke]

"Goede mensen hebben geen regels nodig om hun verantwoordelijkheid te nemen, terwijl slechte mensen altijd een manier zullen vinden om de regels te omzeilen".

Prachtige uitspraak.

 

[Casanova]

Data verzameling heb je op verschillende niveau's. Van minst kwalijk naar meest kwalijk:

- AH en Wehkamp die bijhouden wat jij koopt en daar hun advertenties op afstemmen.
- Apple wat dat verzamelt op Apple apparaten voor het eigen advertentiesysteem, om zo gratis apps te kunnen aanbieden.
- Google wat overal data verzamelt en het inzet voor het eigen advertentiesysteem.
- Facebook wat overal data verzamelt en die data soms ook door verkoopt.
- China wat data verzamelt om burgers te onderdrukken

Vooralsnog zitten fabrikanten van auto's op het niveau AH en Wehkamp. Het grote gevaar zit hem in het feit dat het lijntje tussen AH en Wehkamp enerzijds en China anderzijds heel kort kan zijn.

 

[Anoniem]

@Casnova: ik mis nog belangrijke vormen van dataverzameling.

1. De overheid verplicht bijvoorbeeld de telecomproviders om data te bewaren van het telefoon- en internetverkeer. Die data zijn volgens allerlei wetgeving beperkt in de manier waarop en door wie ze kunnen worden opgevraagd, maar tegelijkertijd gebeurt dit veel ruimer dan de wet toestaat omdat de overheid z'n eigen vlees keurt op dit gebied. Als we erachter komen is het allang gebeurd.
2. Alle bedrijven bewaren data van hun klanten.
- Dus niet alleen AH, waarbij je gebruikmaakt van een geregistreerde klantenkaart (gelukkig is dat optioneel, dus daar kun je nog redelijk anoniem winkelen maar dan mis je bepaalde aanbiedingen), maar ook elk bedrijf waar je op de een of andere manier bent geregistreerd.
- Ik noem uitgeverijen (zij hebben je adres om je Autoweek e.d. te bezorgen),
- energiebedrijven,
- bol.com en elke online winkel,
- de banken (zij weten natuurlijk heel veel van je als je vooral per pin betaalt, en dat mogen ze niet gebruiken, maar niet lang geleden kondigde de ING aan dat ze korting zouden gaan verlenen op je bankkosten als je zou toestemmen om advertenties te ontvangen - dan weet je wel met welke gegevens ze de adverteerders gaan lokken),
- vliegmaatschappijen (ze moeten wettelijk alles over jouw reisgedrag bewaren en bijv. de VS mag lekker in die data rondkijken),
- de firma OV Chipkaart,
- de bedrijven die naast en tegenover mijn woning zijn, hebben camera's hangen die op de (nauwe) straat gericht zijn en vastleggen wat er voorbijkomt; daarbij wordt ook vastgelegd wie wanneer ons pand binnengaat en verlaat, m.a.w. ik kan geen stap buiten de deur doen of het staat op beeld. Dit is verboden, maar de overheid (wijkagent) wil er niets aan doen, want vindt het "wel handig dat er beelden zijn in het geval er iets gebeurt", en de Autoriteit Persoonsgegevens doet vaag: je mag er iets melden en dan zal je nooit te horen krijgen wat ze ermee gedaan hebben vanwege de privacy, of je mag er een klacht neerleggen en dan hoor je wel iets terug, maar dan word je in het dossier genoemd en ben je natuurlijk de gebeten hond bij die bedrijven. Ja... ik heb natuurlijk ook aan die bedrijven gevraagd de camera's te verwijderen (hang ze in je pand als je wilt weten wie er binnenkomt, en laat niet de deur de hele dag openstaan), maar daar hadden ze geen zin in.
- etc. etc.

Nou is dat allemaal nog tot daar aan toe. Maar elke keer weer horen we dat er ergens een foutje was geslopen in de beveiliging van dergelijke data en dat deze op straat zijn komen te liggen, of dat ze niet waren weggegooid na de wettelijke bewaartermijn, dat iemand ze per ongeluk openbaar had gemaakt (afgelopen week zat voor de vierde keer (sic!) de foto van een bepaalde kroongetuige in het juridisch dossier dat aan andere partijen in de rechtszaak wordt verstrekt. Het openbaar ministerie stootte zich dus 4x aan dezelfde steen. Het is juist deze ontzettende knulligheid van werknemers en ambtenaren die het bewaren van data gevaarlijk maakt. En wie weet hoe die harde schijf beveiligd is waar mijn buurbedrijven het camerabeeld opslaan? En hoe lang wordt het bewaard?

Maar het is niet alleen iets van het digitale tijdperk. Ik heb tijdens mijn middelbare schooltijd ook van alles genoteerd in mijn agenda. Er bestonden toen nog geen persoonlijke computers en geen internet. Maar de agenda's heb ik nog. In de les Nederlands moesten we als schoolonderzoek (gedeelte van het eindexamen) een onderwerp introduceren en daarover een discussie leiden. Ik kan nog zien wie welk onderwerp had gekozen en welk cijfer had gekregen. Ik wist niet dat ik dat had gedaan, maar ik zocht even de datum op van mijn sessie n.a.v. dit topic, omdat ik zelf als onderwerp had: big brother is coming. Precies dit waar we het nu over hebben, big data, was toen al onderkend en ik had een paar artikelen in Intermediair hierover gelezen en vond het wel een mooi onderwerp. Helaas kwam de discussie niet op gang, simpelweg doordat mijn klasgenoten niet konden begrijpen (dat lag natuurlijk aan mijn uitleg) wat hun te wachten stond en wat de gevolgen zouden zijn. Misschien begreep ik het zelf ook nog niet helemaal. Daardoor was mijn cijfer voor dit onderdeel niet meer dan een 6,8 (dat mogen jullie allemaal weten, het is ruimschoots 'verjaard'). Maar ik zie nu wel onderwerpkeuzes van mijn klasgenoten waarvan ik nu denk: wat zegt dat over deze personen, waarom kozen ze dat (met name bij de ethische onderwerpen), wat hadden ze daar zelf mee? Als iemand uit deze groep nu minister, tv-presentator of weet ik wat voor soort BN'er was, dan zou ik (of wie die agenda ooit in handen krijgt) daar misschien wel iets vervelends mee kunnen doen, omdat ik het destijds noteerde zonder kwaad in de zin.

 

[EVV]

Data verzameling heb je op verschillende niveau's. Van minst kwalijk naar meest kwalijk:

- AH en Wehkamp die bijhouden wat jij koopt en daar hun advertenties op afstemmen.
- Apple wat dat verzamelt op Apple apparaten voor het eigen advertentiesysteem, om zo gratis apps te kunnen aanbieden.
- Google wat overal data verzamelt en het inzet voor het eigen advertentiesysteem.
- Facebook wat overal data verzamelt en die data soms ook door verkoopt.
- China wat data verzamelt om burgers te onderdrukken

Vooralsnog zitten fabrikanten van auto's op het niveau AH en Wehkamp. Het grote gevaar zit hem in het feit dat het lijntje tussen AH en Wehkamp enerzijds en China anderzijds heel kort kan zijn.

Inmiddels zijn supermarkten al een stuk kwalijker geworden. Ze kunnen tegenwoordig aan de hand van bluetooth en wifi van je telefoon zien waar je langs loopt, bij welk vak je even stopt en bij welke vakken er helemaal niet gestopt wordt. Koppel dit met een scanner bij de kassa die weer de link legt met je betaalkaart/klantenkaart en ze kunnen zelfs bij houden waar je interesse ligt ondanks dat je producten niet koopt. Hierop kunnen ze dus nog gerichter reclame gaan maken.