Het verbruik en de hypocrisie van de politiek

Verwarmingsketels zijn belangrijk. Je moet er niet aan denken dat ze het in deze koude tijden ineens begeven. Ook is de ketel thuis verantwoordelijk voor het overgrote deel van je stookkosten. Het maakt echt niet uit of je nu wel of niet op gas kookt, nee: douchen, je huis verwarmen: dat is wat het meeste gas kost. Daarom wilde de overheid dat goed duidelijk is hoeveel die ketels verbruiken. En om te zorgen dat dat netjes gebeurt, moest dat op Europees niveau. Genoeg ambtenaren om daar eens lekker in te duiken. "Prima", zeiden de fabrikanten van cv-ketels. "Maar wat voor verbruik wil je? Want de omstandigheden zijn in praktijk nogal verschillend." Hmm. goede vraag natuurlijk. Het ging de politici er vooral om dat de ketels onderling vergeleken konden worden. Welke was zuinig en welke niet? Het exacte verbruik was lastig te bepalen, omdat het er maar net vanaf hangt in wat voor huis je die ketel hangt, hoe vaak de bewoners thuis zijn en of ze met het raam open stoken of niet. En lopen die bewoners in warme truien of dartelen ze naakt door het huis? "Geen nood", aldus de beleidsmakers. "Het gaat om het onderlinge verschil. Dus als jullie nu meten wat een ketel in een jaar verstookt in een huis van 80 vierkante meter met dubbel glas waarvan de bewoners tien weken per jaar op wintersportvakantie gaan, dan vinden we het goed. Oh ja, ze dragen altijd warme truien dus 18,5 graad is warm zat." "Prima, gaan we doen", zeiden de cv-boeren. Om zeker te weten dat er niet gefraudeerd werd, was er bij meettesten voor die 18,5 graadcyclus in dat huis van 80 vierkante meter altijd een functionaris aanwezig, al bleek er in praktijk nauwelijks fraude plaats te vinden. De straffen voor overtreding waren zo hoog, dat de fabrikanten daar geen zin in had. Wel zochten ze een manier om de ketel zo goed mogelijk te laten renderen bij 18,5 graden. Logisch. Maar de regels van het meten waren die van de beleidsmakers. Zo mocht de ketel er 4 uur over doen om een huis op te warmen.

De praktijk was uiteraard wat anders. Mensen hadden hun huis liever op 20 graden. En lieten soms de verwarming aan staan als ze een raam opzetten. Ook was hun huis soms slecht geïsoleerd, gingen ze nooit op wintersport en moest er misschien 160 ipv 80 vierkante meter worden verwarmd. Dus logischerwijs was het praktijkverbruik veel hoger dan de cv-ketelmakers aangaven. Een fabrikant stelde voor om naast het officiële verbruik ook het reëele verbruik te melden. Iedereen wist toch wel dat het afwijkt en wellicht konden ze daar een mooi mediamomentje mee scoren? Goed plan, vond de leiding, maar na wat onderzoek bleek dat verboden! Om te zorgen dat het onderlinge verbruik altijd te vergelijken was, bleek het door de Europese wetgever niet toegestaan om een ander verbruik te melden dat dat wat men de 18,5-graad cyclus scoorde. Ookal was die extra info wellicht in het voordeel van de consument. Hmm oké.

Toen milieu steeds belangrijker werd, besloot de overheid fikse kortingen te gaan geven op zuinige cv-ketels. De zuinigste 10 procent zou voortaan een forse stoot subsidie krijgen. "Maar het verbruik van de ketels is in praktijk anders?", hield een journalist de verantwoordelijke bewindspersoon voor. "Dat maakt niet uit", vond de politiek. De 18,5-graad methode laat wel de onderlinge verhoudingen zien en de zuinigste blijven altijd wel de zuinigste." Belastingvoordeeltjes vallen altijd goed in Nederland, dus het hele land stortte zich vol overgave op deze gesubsidieerde ketels. Hierdoor trok deze kwestie ook langzaam de aandacht van media die zich normaal nooit zo bezighouden met de cv-branche. Een journalist besloot een groot onderzoek te starten naar het praktijkverbruik van cv-ketels. Hiervoor ging hij niet langs bij particulieren, die wellicht goed op hun stookkosten letten, maar keek hij enkel naar zakelijke gebruikers. Mensen die op het werk het raam opzetten terwijl er gestookt wordt bijvoorbeeld. De baas betaalt toch. En wat bleek? Het praktijkverbruik was vele malen hoger dan de opgave. Niet bepaald verrassend, dat wist iedereen al jaren. Maar evengoed genoeg om landelijk een flinke rel te starten. Want als die zuinige ketels niet zo zuinig waren als beloofd, verdienden ze de subsidie niet! En wat deed de politiek? Zei men: "die subsidie verdienen die ketels wel, want de meetmethode is alleen om de ketels onderling te vergelijken." Zei men: "tsja, we hebben de fabrikanten van cv-ketels zelf verplicht te meten op 18,5 graad." Zei men: "Ja, maar WE HEBBEN FABRIKANTEN VERBODEN EEN ANDER VERBRUIK TE MELDEN DAN DAT UIT DE MEETMETHODE." Zei men: "de subsidie (of je daar sowieso voor of tegen bent, doet even niet ter zake) is terecht, want het gaat erom welke ketels procentueel gezien de zuinigste zijn, niet wat de exacte uitstoot in praktijk is." Zei men: "tsja, wij hebben zelf al deze regels opgesteld waar de industrie aan moet voldoen." Nee, dat zei de politiek niet.

Men zei: "schande hoe de cv-branche de consument voorliegt! Hier moet Europa snel ingrijpen". Dat er jaren wordt gewerkt aan een nieuwe verwarmingstest die wereldwijd geldt, negeerde men. Woedende Kamerleden klaagden over het 'bedrog' van de boiler-boeren. "Belachelijk dat dat al die tijd getolereerd is." Een zeldzaam staaltje van hypocrisie. Iets wat gelukkig nooit over de rug van de autosector zou gebeuren...